Fshati ukrainas që po zhvarros të vrarët

Pranverë e zezë

Kjo pranverë është stinë e zymtë e mbjelljes dhe rimbjelljes në qytete dhe fshatra përreth Kievit. Trupat në varret e hapura ngutshëm në mes të pushtimit rus po hetohen për krimet e mundshme të luftës. Më shumë se 900 viktima civile janë gjetur deri më tani.

Të katër viktimat këtu u vranë në të njëjtën rrugë, në të njëjtën ditë. Kështu thotë një vendas që siguroi arkivolet e tyre. Ai u përkul dhe puthi kryqet prej hekuri të farkëtuar të varrezave, ndërsa ecte drejt varrit të improvizuar.

Vullnetarët u përpoqën të gërmonin me lopata, më pas hoqën dorë dhe thirrën një ekskavator. Ndërsa prisnin, ata treguan punën e tyre duke varrosur fshehurazi trupat gjatë pushtimit njëmujor rus, dhe më pas duke i marrë. Një i ri kujtoi se u zbulua nga ushtarët, të cilët i drejtuan armët dhe i thanë: “Mos shiko lart”, ndërsa ai gërmonte një varr.

Mbërriti ekskavatori, duke gjëmuar përtej shtëpizës prej druri të varrezave. Së shpejti erdhi era e tokës së freskët dhe murmuritja: “Ja ku janë”.

Një grua u shfaq duke qarë. Ira Slepchenko ishte gruaja e një burri të varrosur këtu. Askush nuk i tha asaj se ai po zhvarrosej. Erdhi gruaja e një viktime tjetër. Valya Naumenko shikoi në varr, më pas përqafoi Irën. “Mos u thyeni”, tha ajo. “Kam nevojë që ju të jeni mirë”.

Dy çiftet jetonin pranë njëri-tjetrit. Në ditën e fundit përpara se rusët të largoheshin nga fshati, ushtarët trokitën në një shtëpi. Burri i Valyas, Pavlo Ivanyuk, hapi derën. Ushtarët e çuan në garazh dhe e qëlluan në kokë, me sa duket pa asnjë shpjegim.

Pastaj ushtarët bërtitën: “A është dikush tjetër këtu?”.

Burri i Iras, Sasha Nedolezhko, dëgjoi të shtënat. Por ai mendoi se ushtarët do të kontrollonin shtëpitë nëse askush nuk do të përgjigjej. Ai hapi derën dhe ushtarët e qëlluan edhe atë.

“A do të vrasësh një plak?”

Arkivolet e burrave u nxorën me të tjerët, pastaj u hapën. Të katër trupat, të mbështjellë me batanije. Rreshtimi i bardhë me tehe të dantellave të secilës arkivol ishte njollosur me ngjyrë të kuqe aty ku kishte qenë koka.

Ira shikonte nga larg, duke pirë duhan, por qëndronte pranë arkivoleve bosh ndërsa të tjerët largoheshin. “E gjithë kjo tokë është në gjak dhe do të duhen vite për t’u rikuperuar”, tha ajo.

Ajo e dinte që burri i saj ishte këtu. Nëntë ditë pas varrimit të tij të përkohshëm, ajo erdhi në varreza të shpërndara me tavolina pikniku, duke ndjekur zakonin vendas të kalimit të kohës me të vdekurit. Ajo solli kafe dhe biskota.

“Unë dua që kjo luftë të përfundojë sa më shpejt të jetë e mundur”, tha ajo.

Trupat e tjerë ishin të një mësuesi dhe të një vendasi që jetonte vetëm. Askush nuk erdhi për ta të dielën.

Në shtëpinë ngjitur me varrezat, 66-vjeçarja Valya Voronets gatuante patate në një dhomë të ngrohur me dru, por ende nuk kishte ujë, energji elektrike ose gaz. Një radio e vogël po dëgjohej, por jo për shumë kohë, sepse lajmet bëhen shumë dëshpëruese. Një pjatë me rrepka të sapoprera qëndronte pranë dritares.

Një ushtar rus erdhi një herë me vrap dhe i drejtoi armën burrit të saj pasi e pa duke u ngjitur në çati për sinjal celulari. “A do të vrasësh një plak?” – pyeti 65-vjeçari Myhailo Scherbakov.

Jo të gjithë rusët ishin të tillë. Voronets tha se ajo qau së bashku me një ushtar tjetër, 21 vjeç. “Ti je shumë i ri”, i tha ajo. Një tjetër ushtar i tha asaj se nuk donin të luftonin.

Megjithatë, ajo kishte frikë nga të gjithë. Por u ofroi atyre qumësht nga lopa e saj e vetme.

“Më erdhi keq për ta në këto kushte”, tha ajo. “Dhe nëse je i sjellshëm me ta, ndoshta ata nuk do të të vrasin”.