Gjumi i keq e bën më të lehtë pranimin e teorive të konspiracionit

Gjumi i dobët mund t’ju bëjë të ndjeshëm ndaj problemeve të shëndetit fizik dhe mendor, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, presionin e lartë të gjakut dhe ankthin. Por hulumtimi i ri tregon se mund të rrisë shanset për një tjetër rezultat të padëshiruar – pranimin e teorive konspirative.

Një ekip nga Shkolla e Psikologjisë në Universitetin e Nottingham kohët e fundit kreu dy eksperimente në më shumë se 1000 vullnetarë. Rezultatet tregojnë se cilësia e dobët e gjumit dhe problemet ekzistuese si depresioni mund t’i bëjnë njerëzit më të ndjeshëm ndaj komploteve të rreme. Shanset për të adoptuar besime të tilla mund të rriten nëse njerëzit e lodhur ekspozohen ndaj përmbajtjes konspirative nga burime të jashtme.

Studiuesit u kërkuan 540 pjesëmarrësve të plotësonin një vlerësim të standardizuar të cilësisë së gjumit përpara se të lexonin një nga dy artikujt rreth zjarrit të vitit 2019 në Katedralen Notre Dame në Paris. Ndërsa disa vullnetarë morën një rishikim të verifikuar të aksidentit katastrofik, të tjerë rishikuan një histori që deklaronte në mënyrë të rreme se zjarri përfshinte një komplot. Pas anketimit të pjesëmarrësve, studiuesit vunë re se ata që kishin raportuar më parë cilësi më të dobët të gjumit kishin më shumë gjasa të argëtoheshin nga komploti për Katedralen Notre Dame.

Faza tjetër zgjeroi punën fillestare të ekipit duke ekzaminuar profilet psikologjike dhe besimet e 575 personave të tjerë. Pas analizimit të të dhënave, studiuesit pohojnë se ekziston një lidhje e drejtpërdrejtë midis të menduarit të teorisë së konspiracionit dhe gjumit të dobët ose pagjumësisë. Në shumë raste, depresioni është shfaqur si mekanizmi kryesor psikologjik pas të menduarit konspirativ.

– Gjumi është vendimtar për shëndetin mendor dhe funksionimin kognitiv. Është treguar se gjumi i dobët rrit rrezikun e depresionit, ankthit dhe paranojës – faktorë që kontribuojnë në besimet konspirative – tha në një deklaratë Daniel Jolly, kreu i hulumtimit dhe asistent profesor i psikologjisë sociale në Universitetin e Nottingham.

Besimi në teoritë e konspiracionit mund të ketë efekte sociale shumë më të gjera. Mosbesimi në efikasitetin e vaksinave të mbështetura nga të dhënat redukton qëndrueshmërinë e përgjithshme të shoqërisë ndaj sëmundjeve infektive si fruthi, COVID-19 dhe tuberkulozi. Dezinformimi rreth ndryshimeve klimatike ka penguar përpjekjet e vazhdueshme për të luftuar rreziqet e tij për njerëzimin dhe planetin tonë për dekada. Ndërkohë, pranimi i komploteve dhe frika e planeve sekrete, ndërkombëtare i kanë lënë vendin përfundimeve më vdekjeprurëse dhe tragjike.

“Hulumtimi ynë sugjeron se përmirësimi i cilësisë së gjumit mund të shërbejë si një faktor mbrojtës kundër besimit në teoritë e konspiracionit,” thotë Jolie.

Kështu që herën tjetër që dikush do të përpiqet t’ju “shitet” një teori konspirative, bëjini vetes një nder dhe flini mbi të.