Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, muskujve, sistemit kardiovaskular dhe proceseve të shumta metabolike në trup. Ka role të shumëfishta në trup, duke përfshirë nxitjen e përthithjes së kalciumit në zorrë, gjë që lejon kalcifikimin dhe rritjen normale të kockave, uljen e inflamacionit dhe modulimin e rritjes së qelizave.

Megjithatë, hulumtimet e fundit zbulojnë një statistikë shqetësuese – deri në 42 përqind e popullsisë vuan nga mungesa e kësaj vitamine, paralajmëroi Dr. Kevin Huffman për Technology Networks.

Simptomat e mungesës së vitaminës D:

• dobësi dhe dhimbje muskulore

• dhimbje kockash

• ndjesi shpimi gjilpërash në duar dhe këmbë

Hulumtimet tregojnë se mungesa e vitaminës D shoqërohet me humbjen e neuroplasticitetit të trurit, përkeqësimin e simptomave të sindromës së vezoreve policistike dhe, tek gratë shtatzëna, një rrezik në rritje të diabetit tek fëmijët e tyre.

Një studim i kohëve të fundit i botuar në European Journal of Cancer hetoi ndikimin e mungesës së vitaminës D në vdekshmërinë nga 18 lloje të ndryshme të kancerit, si dhe në vdekshmërinë e përgjithshme të lidhur me kancerin. U arrit në përfundimin se nivelet e ulëta të vitaminës D shoqëroheshin me rritje të vdekshmërisë nga kanceri, veçanërisht në katër lloje: kanceri i stomakut, zorrës së trashë, mushkërive dhe prostatës.

Vitamina D dhe sëmundjet kardiovaskulare

Hulumtimet tregojnë se vitamina D luan një rol të rëndësishëm në shëndetin e zemrës. Vepron në endotelin (rreshtimin e brendshëm të enëve të gjakut) dhe qelizat e muskujve të lëmuar, duke ndihmuar në rregullimin e presionit të gjakut.

Është krijuar gjithashtu një lidhje midis niveleve të ulëta të vitaminës D dhe sëmundjeve kardiovaskulare tek njerëzit me faktorë rreziku ekzistues, siç janë diabeti i tipit 2 ose hipertensioni.

Në një studim të kohëve të fundit, u analizuan të dhënat nga 5,684 pjesëmarrës nga Lozana e Zvicrës, me një kohë mesatare ndjekjeje prej 14.4 vjetësh. Studiuesit zbuluan se mungesa e vitaminës D ishte e lidhur me një gjasë më të lartë të ngjarjeve kardiovaskulare (sulm në zemër dhe goditje në tru), por jo me rritje të vdekshmërisë së përgjithshme kardiovaskulare.

Mungesa e vitaminës D dhe sepsis

Një studim tjetër i botuar në revistën Nutrients shqyrtoi ndikimin e mungesës së rëndë të vitaminës D në vdekshmërinë tek të moshuarit me sepsë.

Studiuesit zbuluan se mungesa e rëndë e vitaminës D shoqërohej me rritje të vdekshmërisë 14-ditore, 28-ditore dhe të përgjithshme spitalore nga sepsisi. Autorët theksojnë rëndësinë e vitaminës D në sistemin imunitar si një mekanizëm i mundshëm për këtë lidhje, por në të njëjtën kohë theksojnë se “proceset patofiziologjike përmes të cilave mungesa e vitaminës D ndikon në vdekshmërinë nga sepsis nuk janë sqaruar ende plotësisht”.

Mungesa e vitaminës D dhe demenca

Më parë besohej se demenca me fillim të hershëm (para moshës 65 vjeç) kishte një bazë ekskluzivisht gjenetike, por një studim i ri i botuar në JAMA Neurology e sfidon këtë pikëpamje.

Duke analizuar të dhënat nga mbi 350,000 persona nën 65 vjeç në Mbretërinë e Bashkuar, studiuesit identifikuan 15 faktorë rreziku për zhvillimin e demencës, përfshirë mungesën e vitaminës D. Edhe pse nevojiten kërkime të mëtejshme, ky studim sugjeron që statusi i vitaminës D dhe faktorë të tjerë modifikues mund të jenë pjesë e strategjive të parandalimit të demencës.

Burimet e vitaminës D

Burimi kryesor natyror i vitaminës D është dielli – sinteza e saj ndodh në lëkurë nën ndikimin e rrezatimit UV. Ekspozimi i rregullt në diell është mënyra më natyrale për të siguruar sasi të mjaftueshme të kësaj vitamine. Zakonisht 10 deri në 30 minuta disa herë në javë janë të mjaftueshme.

Kohëzgjatja varet nga ndjeshmëria e lëkurës ndaj rrezeve të diellit, pasi ekspozimi i tepërt mund të përshpejtojë plakjen e lëkurës dhe të rrisë rrezikun e kancerit të lëkurës. Trupi sintetizon vitaminën D shpejt, kështu që mjafton që vetëm një pjesë e lëkurës të jetë e ekspozuar.

Përveç diellit, vitamina D mund të merret edhe përmes dietës. Më të pasurit me këtë vitaminë janë peshqit e yndyrshëm – salmoni, peshku shpatë, skumbri, merluci, sardelet dhe toni i konservuar – të ndjekur nga mëlçia e viçit, djathi dhe të verdhat e vezëve. Qumështi, drithërat, lëngu i portokallit dhe pijet e sojës shpesh pasurohen me vitaminë D.