Албанскиот јазик не се применува според Законот за јазици
Челниците на институциите во земјава со ентузијазам зборуваат за примената на Законот за употреба на јазиците, но кога станува збор за конкретни дејствија за спроведување на овој закон, чекорите се како на желка. Четири години по стапувањето во сила на овој закон, на Меѓународниот ден на мајчиниот јазик, албанскиот јазик се уште не е применуван на нивото предвидено со законските одредби. Од Агенцијата за јазици велат дека некои институции неспроведување на законот го правдаат со недостиг на преведувачи, иако на Агенцијата за вработување има десетици преведувачи и студенти по албански јазик и книжевност кои чекаат работа.
„Според нашите докази, имаме вкупно 128 невработени лица кои завршиле студии по албански јазик и книжевност и 16 преведувачи од албански-македонски јазик и обратно. Овде сакам да нагласам дека имаме и двајца магистри и еден доктор на науки евидентирани како невработени“, рече Беким Мурати – директор на Агенција за вработување.
Од Огнената група посочуваат дека во владејачката програма на ДУИ едно од ветувањата е отворање на нови 6.500 работни места за преведувачи и лектори со цел целосно спроведување на законот за јазиците во сите институции. Да се реализираше ова, не требаше да има поплаки од институциите за недостиг на кадар, ниту пак да има преведувачи кои чекаат работа. Ова ветување пропадна, според Изет Меџит, како и многу други ветувања на ДУИ.
Трите клучни институции за спроведување на Законот за јазиците се Владата, Агенцијата за примена на јазиците и Инспекторатот за употреба на јазиците. Инспекторатот, покрај тоа што е доцна основан, и понатаму се соочува со тешкотии во извршувањето на своите задачи. Оваа институција нема ниту автомобил за неколкуте инспектори што ги вработува. Буџетот е ист како лани, 16 милиони денари, додека согласност за нови вработувања нема.
„Во моментов имаме само 6 лиценцирани инспектори, во мај ќе бидат лиценцирани уште двајца. Значи, ќе имаме 8 инспектори. Треба да има 32 инспектори. Имаме уште еден проблем што јас како директор сакам да го истакнам. Инспекторатот за имплементација на јазиците нема службено возило. Инспекторите немаат службен автомобил. Вршиме надзор со мојот личен автомобил“, рече Фатмир Исени – директор на Инспекторатот на јазици.
Инспекторатот досега извршил над 130 контроли, но нема санкции. Директорот на Агенцијата за примена на јазиците не спомна кои институции немаат конструктивен пристап кон спроведувањето на овој закон, но индиректно навести дека има такви.
„Што се однесува до поддршката што ја бараат институциите, тоа зависи од Инспекторатот. Колку е поактивен Инспекторатот, толку повеќе институциите бараат поддршка од нас. Знаев дека оваа работа нема да биде лесна, затоа директно ги посетив речиси 90 отсто од институциите“, рече Илбер Села – директор на АПЈ.
Еви Шкопи
