Алсат обезбеди ексклузивни податоци кои фрлаат светлина врз нефункционалноста на судскиот систем во процесирање на прекршувачите на Законот за употреба на јазиците

Алсат обезбеди ексклузивни податоци кои фрлаат светлина врз нефункционалноста на судскиот систем во процесирање на прекршувачите на Законот за употреба на јазиците. Од почетокот на 2024 до јуни 2025 година, Инспекторатот до судовите поднел 49 предмети, во кои се инволвирани 50 јавни функционери, сите за непочитување на албанскиот јазик во институциите. Единствената пресуда досега е против директорката на Центарот за социјални работи во Тетово, Весна Аврамовска, но и таа е обжалена и случајот е префрлен во Апелациониот суд во Гостивар. Сите останати предмети се заглавени.

Advertisements

Според информациите на Алсат, дел од судиите ги вратиле предметите на повторна постапка со образложение за „технички пропусти“, но зад оваа формалност се крие подлабок проблем: недостаток на судска пракса за санкционирање, недостиг од волја и рамноправен третман.

Проблемот е уште поголем кога ќе се погледне пошироката слика. Иако Инспекторатот беше формиран во 2019 година, со конкретна работа започна дури во јуни 2021. Во периодот до јуни 2024 година, спроведени се 357 инспекции, при што се констатирани прекршувања во 246 случаи – односно во дури 70% од контролирани институции.

Главната причина за неказнување на прекршителите е самата законска рамка, која на Инспекторатот му дава симболични овластувања. Инспекторатот може да изрече само опомена, а ако институцијата не реагира, предметот се проследува до Одделот за прекршоци при Кривичниот суд – каде не само што се забавува постапката, туку постои и очигледна неподготвеност да се создаде казнена судска пракса. Без правна моќ за казнување, Инспекторатот е принуден со аргументи и докази да ги „убедува“ судиите да ги казнат прекршителите.

Законот за употреба на јазиците, Агенцијата и Инспекторатот беа политички проекти на ДУИ. Денес, сите три се предмет на сомнеж поради ограничените овластувања, недостигот на ресурси и слабата примена. Законот се оспорува пред Уставниот суд, Агенцијата подолго време функционираше без кадар и канцеларии, а и денес не може да ја покрие целата надлежност.

ДУИ како опозиција сега се противи на интегрирањето на Инспекторатот во Министерството за правда, иако претходно самата гласаше за законот за реорганизација на владата. Новата влада најавува деблокирање на состојбата и идни законски измени кои би му овозможиле на Инспекторатот не само исплата на платите, туку и директни овластувања за изрекување казни./Алсат.мк

Суад Бајрами