Европската комисија објави сеопфатна стратегија со амбициозна цел Европа да стане глобален лидер во квантните технологии до 2030 година. Стратегијата има цел да изгради отпорен и суверен европски квантен екосистем што ќе овозможи трансформација на револуционерните научни достигнувања во комерцијални апликации, ќе го поддржи растот на иновативните стартапи и ќе ја одржи водечката позиција на Европа во науката.
Фокус на одбраната и безбедноста
Квантните технологии имаат потенцијал фундаментално да го променат начинот на кој се справуваме со сложените предизвици, од развојот на нови лекови до заштитата на критичната инфраструктура. Се очекува нивниот развој да отвори нови можности за индустриската конкурентност и технолошкиот суверенитет на ЕУ, со посебен фокус на потенцијалот за двојна употреба на одбраната и безбедноста. Според процените, овој сектор би можел да создаде илјадници работни места за висококвалификувани професионалци во ЕУ до 2040 година, додека неговата глобална вредност би можела да надмине 155 милијарди евра.
Пет области
Стратегијата се фокусира на пет клучни области и вклучува низа конкретни мерки. Ќе биде покрената иницијатива „Квантно истражување и иновации во Европа“, преку која Унијата и земјите членки заеднички ќе финансираат фундаментално истражување и развој на апликации во јавниот и индустрискиот сектор. Понатаму, планиран е објект за дизајнирање квантни чипови и шест пилот-линии за нивно производство, со јавно финансирање до 50 милиони евра, за да се премости јазот од научни прототипи до индустриско производство.
Our aim:
🔸 foster a resilient, sovereign quantum ecosystem
🔸 fuel startup growth
🔸 transform breakthrough science into market-ready application— European Commission (@EU_Commission) July 3, 2025
Стратегијата, исто така, предвидува започнување на пилот-проект за европски квантен интернет, проширување на мрежа од кластери за квантна компетентност низ целата Унија и основање на Европска академија за квантни вештини во 2026 година. План за примена на квантна технологија во вселената ќе биде развиен во соработка со Европската вселенска агенција. Една од целите е значително да се зголеми уделот на приватното финансирање за европските квантни компании, кој моментално изнесува скромни 5 %, со цел да се поттикне нивното проширување.
Имплементација и следни чекори
За да се спроведат целите на стратегијата, Комисијата ќе соработува тесно со земјите членки и целата европска квантна заедница, која ги обединува академијата, индустријата и иноваторите. Ќе се формира Советодавен одбор, составен од водечки европски научници и експерти, вклучувајќи добитници на Нобелова награда, за да обезбеди независно стратешко водство.
Како следен чекор, по оваа стратегија се очекува предлог за Закон за квантна технологија во 2026 година – правна рамка за понатамошно зајакнување на квантниот екосистем и поттикнување на индустријализацијата, преку заеднички инвестиции од страна на земјите членки, бизнисите и истражувачите во големи европски, национални и регионални производствени капацитети, соопшти Европската комисија.
