Феномен што ги збунува научниците: Ротацијата на Земјата забрзува
Секој знае за најдолгиот ден и најкратката ноќ во годината. Денес е 21 јуни, кога позицијата на Земјата во однос на Сонцето го носи најдолгиот ден (на северната хемисфера) и најкратката ноќ. Но, дали знаевте дека наскоро би можеле да го доживееме најкраткиот ден во историјата?
Астрофизичарот Греам Џонс од Универзитетскиот колеџ во Лондон предупреди дека ротацијата на Земјата би можела значително да се забрза ова лето и дека забрзувањето би можело да се случи веќе следната недела. Точниот датум на забрзувањето сè уште не е познат, но Џонс вели дека би можело да се случи на 9 јули, 22 јули или 5 август. Во зависност од тоа кога ќе се случи забрзувањето, денот би можел да биде пократок за 1,30, 1,38 или дури 1,51 милисекунди.
Да, кога зборуваме за милисекунди, тоа не звучи многу, но научници како Џонс предупредуваат дека дури и ова мало отстапување би можело да предизвика проблеми во сателитските системи и точноста на GPS локациите.
Проблемот е што никој не знае зошто се случува ова. Уште во 2020 година, научниците забележаа дека Земјата има периоди кога се врти побрзо околу својата оска. На Земјата обично ѝ се потребни 24 часа, или 86.400 секунди, за да се заврти околу својата оска (сончев ден). Повремено, се јавува забрзување, за кое научниците „ги обвинуваат“ природните сили како што се земјотресите и океанските струи, но и настаните во стопеното јадро на Земјата.
Бидејќи Земјата, иако изгледа така, всушност не е цврста. Нејзиното јадро е жежок течен метал кој се движи низ нејзината внатрешност. Промените во тоa движење можат да го промени обликот и рамнотежата на планетата. Океанските струи, силните ветрови во атмосферата, земјотресите, исто така, ја движат планетарната маса и влијаат на брзината на нејзината ротација.
Проблемот е што од 2020 година, кога научниците ги забележаа отстапувањата, се забележани неколку дена кога денот бил пократок од вообичаените 24 часа.
Така, на 5 јули 2024 година е забележан најкраткиот ден досега, кога Земјата се вртела побрзо, а денот бил пократок за 1,66 милисекунди.
Џонс за „Дејли меил“ изјави дека ако Земјата продолжи да се врти со поголема брзина, експертите ќе мора да направат нешто што никој претходно не можел да го замисли – да отстранат секунда од пресметката (исто така позната како негативна престапна секунда).
Патем, Земјата не ротирала секогаш со темпо од 24 часа. Пред милијарди години, кога Земјата сè уште се формирала, гравитационата сила на Месечината имала такво влијание врз нејзината ротација што еден ден, веруваат научниците, траел само неколку часа.
Извор: Daily Mail
