Меџити: Фискална децентрализација за општините
Целосна децентрализација на општините, особено фискалната, е прашањето што беше покренато во дискусијата по повод годишнината од Охридскиот договор. Првиот вицепремиер Изет Меџити изјави дека моментот треба да се искористи.
„Локалната власт треба да ја зајакне фискалната децентрализација, следствено на тоа за повеќе финансиски средства, а не само децентрализација на обврските. Ова ќе наметне нов концепт на економски развој од доле-нагоре, а не обратно, односно општините ќе бидат генератори на случувањата, а не само акумулатори на проблемите. Друг важен проблем на децентрализацијата е образованието. И покрај фактот дека тоа е една од најдецентрализираните компетенции, резултатите од мерењата што организациите ги прават релевантни за квалитетот во образованието не се надежни“, рече Меџити.
Меџити ги истакна и проблемите со зачувувањето на животната средина, безбедноста во општините и потребата од поголема соработка со органите на редот.
Министерот за локална самоуправа, Златко Перински, истакна дека во моментов, сепак, на општините им е потребна финансиска помош од централната власт.
Децентрализацијата е најдобриот механизам за унапредување на демократските капацитети и ќе биде комплетна кога општините ќе бидат носители на економскиот развој, вели професорот Ризван Сулејмани. Но, според него, нема децентрализација без да се направи изедначување меѓу општините, бидејќи асиметријата меѓу нив е многу изразена.
„Мора да ги подготвиме општините да генерираат сопствени финансиски ресурси, бидејќи улогата на четвртата власт лежи во фактот дека тие се автономни, а во спротивно ја губат автономијата ако директно зависат од средствата што доаѓаат од централната власт. До ден денес не ја знаеме просечната цена на услугата, немаме точни проценки за капацитетот на општините, колку тие можат да генерираат приходи, инструментот за изедначување, ни недостасува…“, рече Сулејмани.
Професорот Бујамин Бела ги наброја најголемите предизвици на општините кои стојат на патот на целосна децентрализација.
„Предизвиците со кои се соочуваме сега, но можеби и ќе се соочиме во иднина за децентрализацијата остануваат човечкиот фактор, човечките ресурси, односно соодветните човечки капацитети. Второ, еколошките проблеми, имено неконтролираното загадување на животната средина, особено проблемот со управувањето со отпадот, уништувањето на зеленилото, неконтролираното сечење на дрва, сега се многу актуелни и предизвикувањето пожари и немаме капацитети како да се справиме со овие проблеми. Присуството на корупција на локално ниво е исто така предизвик“, рече Бела.
Учесниците на дискусијата зборуваа и за етничкиот и културниот аспект на децентрализацијата. Дискусијата се одржа по повод 23-годишнината од Охридскиот договор во организација на кабинетот на Меџити.
Фатлуме Дервиши
