Скоро ниту една од институциите во земјата не го спроведува целосно Законот за употреба на јазиците
Повеќе од две години по стапувањето во сила на Законот за употреба на јазиците, ниту една институција во земјава не ја спроведува двојазичноста како што е предвидено со закон, па дури ниту институцијата што го усвои. Опозицискиот пратеник Сирија Рашиди вели дека Собранието не ја спроведува нормата на Деловникот за надзор над спроведувањето на законот за јазици од страна на други институции, и не прифаќа амандмани и закони доколку не се преведени на македонски јазик Според опозицискиот пратеник, Агенцијата и Инспекторатот не ја работат работата за која се основани.
Сирја Рашиди- ASH
„Ако ги гледате институциите, ако ја проверите основната документација во институциите, ако ги видите актите и одлуките што се архивираат, тие се на еден јазик. За жал, комуникацијата на институциите со албанските граѓани се одвива на македонски јазик, без оглед дали раководителот на институцијата е Албанец. Видовме многу филмови на функционери на ДУИ кои се фотографираат пред знаците, кои, како што рековте, се полни со правописни грешки. Но, не се таблите тие што ја покажуваат имплементацијата на законот за јазиците. Дали досега сте слушнале дека има тужба против која било институција што не го спроведува Законот за јазиците, додека законот не се спроведува ниту на ниво од 2008 година, а камоли на ниво на 2011 година. Тука зборуваме за тотален недостаток на волја за спроведување на законот “.
Испративме 4 прашања до Министерството за политички систем и односи меѓу заедниците но не добивме конкретни одговори за ниту едно.
Колку сметате дека Законот за употреба на јазиците е имплементиран досега (на централно и локално ниво)?
Дали сметате дека Агенцијата и Инспекторатот за спроведување на Законот за употреба на јазиците ги даваат очекуваните резултати?
Според вашиот оддел, дали е достигнато максималното ниво на примена на овој закон од неговото стапување на сила?
Колку се спроведува овој закон во правосудниот систем?
Визарт – Министерство за политички систем и односи меѓу заедниците
„…. Со спроведувањето на Законот за употреба на јазиците се занимава Агенцијата за примена на јазиците, додека надзорот над горенаведениот закон е надлежност на Инспекторатот за употреба на јазиците. Целокупната суштина на ова е во функционирањето на трите институции (Агенцијата, Инспекторат и Министерство за политички систем и односи меѓу заедниците) заедно со цел за целосна имплементација на Законот за употреба на јазиците, од неговото подготвување, спроведување и надзор. Условите за употреба на албанскиот јазик се веќе создадени од основната институција, додека понатамошното спроведување мора да го изврши секоја институција одделно, бидејќи на овој начин ги обврзува Законот и Уставот “.
Но, и покрај ставот на Министерството дека се исполнети условите за спроведување на албанскиот јазик, многу институции не се подготвени ниту да одговорат на Агенцијата за примена на јазиците. Во Годишниот извештај на Агенцијата се вели дека 119 институции одговориле на нивниот прашалник од вкупно 428 институции. 75 од нив немаат преведувачи и лектори кои се занимаваат со преводи од албански јазик и обратно, додека 63 не предвиделе буџет за такво нешто ни за 2021 година. Од 119 институции, 36 одговориле на два јазика. Од 65 институции што ги следи Агенцијата за јазиците, само 9 од нив актите објавени во Службен весник ги имаат на два јазика. Во меѓувреме, иако Инспекторатот требаше да биде целосно функционален, тој сè уште чека инспекторите да ги завршат обуките, оставајќи го на волјата на институциите почитувањето на двојазичноста.
Evi Shkopi
