Скриената лековита моќ на никотинот
Кога ќе го слушнеме зборот никотин, повеќето помислуваме на вејпинг, цигари, зависност и рак на белите дробови. Но, под оваа стигма лежи интересен парадокс: никотинот поседува огромен терапевтски потенцијал како третман за невролошки и когнитивни нарушувања.
Свето растение со древна мудрост
Долго пред Европејците да ја колонизираат Америка, домородните народи го сметале тутунот за свет лек. Традиционалниот тутун, познат и како „никотиана рустика“, бил и сè уште е важна компонента на церемониите на лекување. За разлика од денешните комерцијални тутунски производи, традиционалниот тутун се користел церемонијално и честопати се горел наместо да се вдишува.
Современите домородни исцелители и во Северна и во Јужна Америка продолжуваат да го користат тутунот за лекување болка, респираторни состојби и заздравување на рани. Оваа традиционална употреба е многу различна од денешната комерцијална потрошувачка на тутун кај недомородните народи.
Невронауката на никотинот
Современите истражувања почнуваат да го потврдуваат она што староседелците веќе го знаат: никотинот поседува уникатни невропротективни и когнитивни својства. Никотинот се врзува за рецептори во мозокот наречени никотински ацетилхолински рецептори. Овие рецептори се важни во учењето, меморијата, вниманието и неврозаштитата.
Кога никотинот ги активира мозочните рецептори, тој започнува верижна реакција. Рецепторите познати како „α7“ дозволуваат калциумот да тече во невроните, што предизвикува клеточен пат, кој исто така се активира од мозочни хемикалии кои им помагаат на невроните да останат живи и здрави. Ова предизвикува клетката да создава заштитни протеини кои дејствуваат како штитови, спречувајќи ги мозочните клетки да умрат кога се под стрес или напад.
Никотинот, исто така, покажува антиинфламаторни ефекти во мозокот. Тој го активира „холинергичниот антиинфламаторен пат“, кој го намалува производството на воспалителни хемикалии познати како цитокини, а воедно ги зачувува антиинфламаторните сигнали. Ова двојно дејство на невропротекција плус антиинфламација го прави никотинот интригантен потенцијален третман за невродегенеративни заболувања, каде што невронската смрт и воспалението играат клучна улога.
Ветувачки истражувања за Паркинсонова болест
Една од највозбудливите области за истражување на никотинот е Паркинсоновата болест. Студиите постојано покажуваат дека пушачите имаат значително намален ризик од развој на Паркинсонова болест. Ова се чини дека е ефект зависен од дозата, при што потешките пушачи доживуваат поголема заштита.
Когнитивно подобрување и Алцхајмерова болест
Студија спроведена во Медицинскиот центар при Универзитетот „Вандербилт“ покажала дека никотинот може да ги подобри вниманието, меморијата и когнитивната обработка и кај здрави лица и кај оние со благи когнитивни нарушувања.
Клинички апликации и тековни истражувања
Терапевтскиот потенцијал на никотинот се истражува преку различни методи на испорака кои ги избегнуваат штетните ефекти од пушењето. Фластерите што се нанесуваат на кожата се најшироко проучениот пристап. Овие фластери обезбедуваат стабилни нивоа на никотин, без токсините што се наоѓаат во чадот од тутун.
Покрај подобрувањето на меморијата кај лица со благи когнитивни нарушувања, клиничките испитувања покажале дека никотинските фластери можат да ја подобрат меморијата и кај здрави постари лица. Никотинот, исто така, покажа ветувачки ефект како третман за депресија, нарушување на вниманието и хиперактивност, Туретов синдром и шизофренија.
Додека продолжуваме да се бориме со растечките стапки на невродегенеративни заболувања и когнитивно опаѓање, терапевтскиот потенцијал на никотинот заслужува сериозно научно разгледување. Клиничките испитувања ќе бидат клучни за да се утврди дали фармацевтскиот никотин може да се развие во невропротективен лек.
Извор: psychologytoday.com
