70 vjet pas vdekjes së tij, fantazma e Stalinit ende ndjek Rusinë

70 vite më parë, në natën e 5 marsit 1953,  Joseph Vissarionovitch Djougachvili dha frymën e fundit. Ai ishte  i njohur me nofkën e tij de guerre, “Njeriu prej çeliku”.

Një popull i shtypur; një sundim terrori në emër të qeverisë; armiq të vërtetë, ose imagjinarë, të detyruar të rrëfejnë nën tortura krimet më absurde; varreza masive; spastrime; deportimet; zi buke, censurë dhe propagandë “totale”; një luftë e zhvilluar kundër Hitlerit për çmimin e paimagjinueshëm të 27 milionë të vdekurve sovjetikë; një Europë e ndarë; dhe një Luftë e Ftohtë në pikën e nxehjes: kjo ishte trashëgimia e lënë nga ai.

Tre vite pas vdekjes së tij, në shkurt 1956, pasardhësi i tij Nikita Hrushovi denoncoi “kultin e tij të personalitetit” gjatë Kongresit të 20-të të Partisë Komuniste.

Në vitin 1961, trupi i tij u tërhoq përfundimisht nga mauzoleumi i Leninit, në Sheshin e Kuq, në Moskë, për t’u vendosur në një mjedis më modest në nekropolin pranë murit të Kremlinit, raporton abcnews.al.

Nëse duhen besuar sondazhet, rusët janë bërë gjithnjë e më të dashur për të. Shpjegimet për këtë janë të shumta. Ato kanë  të bëjnë sigurisht me personalitetin dhe vizionin historik të njeriut që ka sunduar në Kremlin që nga viti 2000 dhe që e sheh paraardhësin e tij të largët si një “menaxher efektiv” dhe gjithashtu si simbol të fitores të luftës së  Dytë Botërore.

Duhet theksuar se “Ringjallja staliniste” është një fenomen më i ri nga sa mund të imagjinohet. Në vitin 2008, në fund të mandatit të dytë të Vladimir Putin, 60% e të anketuarve nga Levada Center (një nga organizatat kryesore të votimit në vend) thanë se krimet e kryera në epokën e Stalinit ishin të pajustifikuara.

Në vitin 2012, në fund të mandatit presidencial të Dmitry Medvedev, vetëm 21% e të pyeturve e shihnin Stalinin si një “udhëheqës të madh” , që ishte më e ulët se 29% e regjistruar në 1992, më pak se një vit pas shpërbërjes të BRSS.

Popullariteti i diktatorit u rrit përsëri në 2015, një vit pas aneksimit të Krimesë. Në vitin 2019, 70% e të anketuarve thanë se për ta Stalini kishte luajtur një rol mjaft ose shumë pozitiv.

Vetëm 16% e cilësuan si negative. Që atëherë e tutje, të rinjtë rusë, deri atëherë kryesisht indiferentë ndaj Stalinit, filluan të shprehin mendime pozitive ndaj tij. Në vitin 2021, muaj para pushtimit të Ukrainës, 56% e tyre e konsideronin atë si një Veliki Vojd (një Udhëheqës i Madh); ky ishte një rekord i ri.

Arsyeja kryesore për këto është historike: “udhëheqësi me grusht të hekurt” është një klishe e ankoruar thellë në një kulturë politike që është thelbësisht konservatore dhe kurrë nuk e ka përjetuar realisht demokracinë, raporton abcnews.al.

Për më tepër, rusët nuk e kanë kthyer realisht faqen e stalinizmit. Pas vdekjes së Udhëheqësit të tyre, vendi përjetoi dy valë të vogla “De-stalinizimi” nën Hrushovin (1953-1964) dhe Gorbaçovin (1985-1991), dhe më pas një periudhë të gjatë “Ri-stalinizimi” nën Brezhnjevin, Andropov. dhe Chernenko (1964-1985).

“Gjyqi i Partisë Komuniste” në vitin 1992 ishte një dështim për shkak të vështirësisë në përcaktimin e partisë komuniste, e cila nuk kishte qenë kurrë parti politike në kuptimin tradicional, por përkundrazi ishte një “instrument i kontrollit të pushtetit”.

Nostalgjia për “madhështinë”

Mungesa e një “Gjyqi të Nurembergut” komunist ka luajtur një rol të rëndësishëm në dështimin e Rusisë për t’u bërë një demokraci e vërtetë. Gjatë gjysmës së dytë të viteve 1990, pas rënies gjeopolitike dhe ekonomike të vendit, ne ishim të vetëdijshëm për rishfaqjen e diskursit dhe politikave që riktheheshin në traditën e gjatë të një shteti të fortë rus.

Kujtoni kur në vitin 2005, ndërsa shprehej para Asamblesë Federale Ruse (legjislatura e kombinuar dydhomësh e Dhomës së Parlamentit), Putin e quajti shpërberjen e USRR-së” katastrofën më të madhe gjeopolitike të shekullit të 20-të”.

Teoritë e konspiracionit përbëjnë thelbin e stalinofilisë në Rusi.

Putini ka theksuar shpesh se edhe nëse nuk hedh poshtë krimet staliniste dhe realitetin e spastrimeve të mëdha të viteve 1930, ai është po aq i kujdesshëm ndaj kritikave ndaj stalinizmit, të cilat ai i sheh si një mjet për të dobësuar Rusinë sot, duke e paraqitur atë si një një vend që, në fund të fundit, nuk kishte ndryshuar shumë nga e kaluara e tij totalitare.

Nga ky këndvështrim, Putin e sheh sulmin ndaj Stalinit si pjesëmarrje në një teori konspirative perëndimore dhe një përpjekje për të ulur Rusinë në një vend të rendit të dytë, apo edhe në një vend të rangut të tretë, në kontrast me pozicionin e saj “të drejtë”.

Kritika ndaj Stalinit bëhet veçanërisht e dyshimtë kur lidhet me veprimin e tij gjatë Luftës së Madhe Patriotike (1941-1945). “Kulti” i kësaj lufte i gjen rrënjët në epokën e Brezhnevit, kur Putin ishte një oficer i ri në KGB, raporton abcnews.al.

Është përmes këtij kulti që Stalini u bë i njohur në sytë e miliona rusëve, për të cilët ai është i lidhur ngushtë me fitoren në 1945. Propaganda revizioniste, së bashku me një arsenal legjislativ të krijuar për të luftuar çdo “falsifikim të historisë”, përfundoi duke qenë efektive.

Kjo politikë e amnezisë së qëllimshme ka sjellë rezultatet që shohim tani. Dhe kështu, në një sondazh të vitit 2005, 40% e të pyeturve besonin se Ushtria e Kuqe ishte shkatërruar nga spastrimet staliniste, krahasuar me vetëm 17% që ishin dakord me këtë pikëpamje në vitin 2021.

A mundet Putini “të arrijë dhe ta kalojë” Stalinin?

E thënë kështu, “stalinofilia” e popullsisë megjithatë mbetet një thikë me dy tehe, sepse mund të ushqejë edhe pakënaqësi ndaj pushtetarëve.

Për rusët që shprehin respekt për Stalinin, ai përfaqëson në fakt më pak një karakter historik dhe më shumë një simbol të një “Rusie të Madhe” , një vend të fuqishëm dhe të respektuar, një Rusi ku mbretëron drejtësia dhe rendi.

Vendimi për të pushtuar Ukrainën, në shkurt 2023, duhet parë nga ky këndvështrim si një manifestim i vullnetit të Putinit për të “kaluar” Stalinin, në një parodi të një slogani të famshëm të epokës sovjetike, raporton abcnews.al.

Ndërsa fliste me drejtuesit e agjencisë së kundërzbulimit FSB më 28 shkurt, Putin u kërkoi njerëzve të tij të dyfishonin përpjekjet e tyre për të “zhrrënjosur parazitët që kërkojnë të përçajnë rusët me mbështetjen e Perëndimit” ./abcnews.al