Shkencëtarët kanë ringjallur një ‘virus zombie’ 48,500-vjeçar

Rritja e temperaturave në Arktik po shkrin ngricat e përhershme, tokën e ngrirë përgjithmonë të rajonit, e cila mund të lëshojë viruse që, pasi janë në gjumë për dhjetëra mijëra vjet, mund të kërcënojnë shëndetin e kafshëve dhe njerëzve.

“Ka shumë gjëra që po ndodhin me ngrirjen e përhershme që janë shqetësuese, dhe kjo tregon me të vërtetë pse është kaq e rëndësishme ta ruajmë atë,” tha Kimberly Miner, një klimatologe në Laboratorin Jet Propulsion të NASA-s.

Permafrost mbulon një të pestën e Hemisferës Veriore. Ajo shërben si një lloj kapsule kohore, e cila ruan (përveç viruseve të lashta) mbetjet e mumifikuara të kafshëve të shumta të zhdukura që shkencëtarët kanë arritur të zbulojnë dhe studiojnë vitet e fundit. Ky permafrost është një mjet i mirë ruajtjeje jo vetëm sepse është i ftohtë, por edhe sepse është një mjedis pa oksigjen përmes të cilit nuk mund të depërtojë drita.

Por tani, për shkak të ngrohjes globale, temperaturat e Arktikut po rriten deri në katër herë më shpejt se pjesa tjetër e botës, duke shkrirë shtresën e sipërme të permafrostit. Për të kuptuar më mirë rreziqet e këtyre viruseve të ngrira, mikrobiologu Jean-Michel Claverier i Universitetit të Aix-Marseille në Francë testoi mostrat e tokës nga permafrost siberian për të parë nëse virusi ishte i pranishëm dhe ende infektiv.

Ai shkoi në kërkim të “viruseve zombie”, siç i quan ai, dhe arriti t’i gjente. Përkatësisht, Clavery është duke studiuar një lloj të caktuar të virusit që ai e zbuloi për herë të parë në 2003. Bëhet fjalë për viruse gjigante që janë shumë më të mëdhenj se normalja dhe që mund të shihen e studiohen me një mikroskop të zakonshëm drite, domethënë nuk kërkojnë një mikroskop elektronik më të fuqishëm.

Në vitin 2014, ai arriti të ringjallë një virus që ai dhe ekipi i tij e kishin izoluar nga permafrost. Ata e futën atë në qelizat e kultivuara dhe e bënë atë infektive për herë të parë në 30,000 vjet. Për të qenë i sigurt, Clavery vendosi të studiojë një virus që sulmon vetëm amebat njëqelizore, jo kafshët apo njerëzit.

Ai e përsëriti këtë sukses në vitin 2015, duke izoluar një lloj tjetër virusi që synon gjithashtu amebat. Dhe në kërkimin e fundit, ai izoloi disa shtame të virusit të lashtë nga mostrat e shumta të permafrostit të marra nga shtatë vende të ndryshme në të gjithë Siberinë dhe zbuloi se secili mund të infektonte qelizat e amebës.

Lloji më i vjetër është gati 48,500 vjeç, dhe Clavery dhe kolegët e tij e gjetën atë në një mostër toke të marrë nga një liqen nëntokësor i vendosur 6 metra nën sipërfaqe. Mostrat më të reja, të gjetura në përmbajtjen e stomakut të mbetjeve të mamuthit të leshtë, ishin 27,000 vjeç.

“Fakti që viruset që infektojnë amebat janë ende infektive pas gjithë kësaj kohe tregon për një problem potencialisht më të madh. “Viruset që infektojnë amebat janë një lloj zëvendësimi për çdo virus tjetër që mund të jetë në permafrost,” tha Clavery për CNN .

“Ne pamë gjurmë të shumë e shumë viruseve të tjera. Ne e dimë se ata janë atje. Nuk e dimë me siguri nëse janë ende gjallë. “Por nëse viruset e amebës janë ende të gjalla dhe infektive, nuk ka arsye pse viruset e tjera nuk do të jenë po aq”, shtoi ai.

Në fakt, ekspertët kanë gjetur gjurmë të viruseve dhe baktereve në permafrost që mund të infektojnë njerëzit. Materiali gjenomik nga lloji i gripit përgjegjës për pandeminë e vitit 1918 u gjet në një mostër të mushkërive nga një trup femre i zhvarrosur në 1997 nga ngrica e përhershme në një fshat të Alaskës.

Për më tepër, në vitin 2012, shkencëtarët konfirmuan se mbetjet e mumifikuara 300-vjeçare të një gruaje të varrosur në Siberi përmbanin nënshkrime gjenetike të virusit që shkakton linë. Një shpërthim i antraksit në Siberi midis korrikut dhe gushtit 2016 u lidh gjithashtu me shkrirjen e permafrostit, i cili lejoi që sporet e vjetra të Bacillus anthracis të rishfaqeshin.

Shkencëtarët nuk e dinë ende se për sa kohë këto viruse mund të qëndrojnë infektues pasi janë ekspozuar ndaj kushteve të sotme dhe as sa gjasa ka që virusi të gjejë një mikpritës të përshtatshëm. Jo të gjithë viruset janë patogjenë, pra jo të gjithë mund të shkaktojnë sëmundje; disa janë beninje dhe madje të dobishme për nikoqirët e tyre.

Për më tepër, Arktiku është pak i populluar në krahasim me sipërfaqen e tij, kështu që rreziku i ekspozimit ndaj viruseve të lashta është shumë i ulët. Por pyetja është se sa do të zgjasë kjo situatë. “Rreziku me siguri do të rritet në kontekstin e ngrohjes globale, ku ngricat e përhershme do të vazhdojnë të shkrihen me shpejtësi dhe më shumë njerëz do të banojnë në këtë zonë,” tha Clavery.

Hulumtimi , Një përditësim mbi viruset eukariote të ringjallur nga permafrost i lashtë, u botua në revistën Viruses.