Avioni eksperimental i DARPA-s X-65 CRANE do të ngrihet në 2025
Agjencia amerikane DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) në bashkëpunim me kompaninë Aurora Flight Sciences ka nisur prodhimin e mostrës së parë të avionit X-65 për të demonstruar një metodë të re të kontrollit të fluturimit që nuk përdor pjesë të jashtme për lëvizjes.
X-65 është një avion eksperimental që aktualisht po zhvillohet në programin CRANE (Control of Revolutionary Aircraft with Novel Effectors), i cili mbikëqyret nga DARPA. Që nga shpikja e tij, aeroplani ka përdorur sipërfaqe lëvizëse si timonë, krahë dhe pjesë të tjera. Qëllimi i programit CRANE është të heqë plotësisht këto pjesë lëvizëse dhe të zhvillojë një avion të kontrolluar tërësisht nga avionët e ajrit nën presion, të cilët ndryshojnë mënyrën se si ajri përreth rrjedh rreth avionit gjatë fluturimit.
Megjithatë, për të reduktuar rrezikun në minimum, avioni i parë eksperimental X-65 do të ketë si sipërfaqet konvencionale të kontrollit të lëvizjes, ashtu edhe aktivizues të kontrollit aktiv të rrjedhës (AFC), grykë ajri nën presion.
“Sipërfaqet konceptuale të avionit X-65 do të shërbejnë si volant për të kuptuar se si AFC mund të përdoret në vend të rrotave dhe timonëve tradicionalë. Ne do të kemi sensorë që do të monitorojnë performancën e efektorëve AFC në krahasim me mekanizmat tradicionalë të kontrollit dhe këto të dhëna do të na ndihmojnë të kuptojmë më mirë se si AFC mund të revolucionarizojë avionët ushtarakë dhe komercialë në të ardhmen”, tha Richard Wlezien, menaxher i programit CRANE.
Diametri i krahëve të avionit do të jetë 9 metra, dhe masa e tij do të jetë 3200 kilogramë. Ai do të përputhet me madhësinë e avionit T-38 që agjencia hapësinore amerikane NASA dhe ushtria amerikane përdorin për stërvitje. Ai do të jetë në gjendje të arrijë shpejtësi deri në 0.7 Mach.
X-65 do të ketë një dizajn modular, që do të thotë se krahët e tij dhe sistemet e rrjedhës aktive mund të zëvendësohen në të ardhmen, duke lejuar testime shtesë edhe pas përfundimit të programit CRANE.
DARPA thotë se X-65 duhet të përfundojë dhe të prezantohet në fillim të vitit 2025, me fluturimin e parë që do të bëhet gjatë verës së atij viti.
