Sa shpesh duhet të bëni dush? Këshilla nga një mjek që ka shkelur normat shoqërore

Lëkura jonë konsiderohet organi ynë më i madh, me një sipërfaqe prej përafërsisht 1.4 deri në 1.9 metra katrorë – dhe disa e vendosin vlerësimin të paktën 10 herë më të madh, nëse qoshet dhe çarjet e krijuara nga flokët, folikulat dhe kanalet e djersës merren në konsideratë. Është linja e parë e mbrojtjes së trupit tonë, e ngarkuar me (ndër të tjera), mbajtjen e jashtme dhe të brendshmeve tona brenda.

Dhe ne na pëlqen ta mbajmë lëkurën tonë të pastër. Tregu i produkteve të bukurisë dhe kujdesit personal (i cili përfshin lëkurën, flokët, gojën, dushin dhe banjën, kozmetikën dhe produktet e aromës) në SHBA arriti në më shumë se 100 miliardë dollar në vitin 2024 dhe parashikohet të vazhdojë të rritet.

“Sa është e nevojshme për shëndetin? Dhe sa nga kjo është vetëm një preferencë personale? Dhe a po humbas kohë dhe para? A do të isha më mirë nëse do të bëja më pak?

Të gjitha këto ishin pyetje që Hamblini, një mjek i mjekësisë parandaluese dhe i shëndetit publik dhe më pas një shkrimtar i The Atlantic, donte të eksploronte. Kështu që ai ndaloi së bëri dush – në kuptimin tradicional të fjalës – për rreth pesë vjet.

“Kam shkruar me kujdes (në libër) se pesë vjet më parë ndalova – dhe e bëra,” shpjegoi ai, duke vënë në dukje se ato vite, iu kushtuan provës dhe gabimit. “Në atë kohë…. Kam provuar të gjitha llojet e produkteve të ndryshme. Ky ishte një kurs eksperimentimi i të gjitha llojeve të ndryshme të regjimeve. Pra, nuk kalova pesë vite të tëra duke mos bërë dush – jo. Por njerëzit me të vërtetë donin ta dëgjonin këtë.”

Por, ai tha, “Unë sigurisht që kam qenë shumë minimalist për një kohë shumë të gjatë.”

Hamblin, i cili tani është lektor në Shkollën e Shëndetit Publik të Yale, tha se ka “një halo të madhe shëndetësore” rreth produkteve të kujdesit personal. Ne i mendojmë ato si promovuese të higjienës, sepse shumë prej tyre bëjnë pretendime mjekësore, të cilat përbëjnë vetëm një marketing të zgjuar.

“Nëse shikoni mënyrën reale në të cilën shumë prej atyre produkteve në të vërtetë po bëjnë diçka për të parandaluar transmetimin e sëmundjes (përveç kësaj), duke u siguruar që nuk keni lëngje trupore në vete … që mund të transmetojnë sëmundje, pjesa tjetër po ju bën të dukeni, ndjeni dhe nuhatni mirë.”

Sapuni është një mjet i vlefshëm, tha ai, kryesisht për të ndihmuar në ndarjen e substancave ngjitëse dhe vajore. “Por zakonisht, është më shumë forca mekanike që bën pjesën më të madhe të larjes,” tha ai. “Kur i fërkoni duart së bashku … nën ujë, po e hiqni shumë atë.” (Për të qenë të qartë, ne po flasim në shumicën e situatave, dhe jo në rastin e punonjësve të ushqimit ose kirurgëve,që përpiqen të sterilizohen për kirurgji, për shembull.)

Hamblin tha se ishte frymëzuar për të shkruar librin e tij, pjesërisht për shkak të një tendence mjaft të re shëndetësore në atë kohë.

“Njerëzit papritmas po merrnin probiotikë dhe donin të kishin florë optimale të zorrëve,” tha ai. “Dhe pashë të njëjtën gjë që mund të ndodhte në shëndetin e lëkurës, sepse ju keni këto triliona mikrobe në të gjithë trupin. Mikrobioma e lëkurës është më e vogël se mikrobioma e zorrëve, por është një parim i ngjashëm.”

Një komunitet i bollshëm dhe i larmishëm mikrobik jeton në lëkurën tonë, ashtu si në zorrën tonë. Mikrobioma e lëkurës është një ndërmjetës, që ndërvepron si me botën e brendshme të trupit tone, ashtu edhe me botën e jashtme. Rezultatet e këtyre ndërveprimeve ndikojnë në shëndetin tonë individual, në mënyra që sapo kemi filluar t’i kuptojmë. Larja e vazhdueshme e tij mund të krijojë probleme.

“Ka një harmoni midis vajrave dhe kimikateve që lëkura juaj sekreton natyrshëm dhe mikrobiomës së lëkurës, që jeton në atë lëkurë,” shpjegoi ai. “Ju prishni përkohësisht mikrobiomën kur bëni një dush të nxehtë dhe përdorni (sapun). Por ju gjithashtu po prishni në thelb tokën në të cilën jetojnë ato mikrobe, duke tharë lëkurën tuaj dhe duke hequr të gjithë vajrat.”

Nuk është domosdoshmërisht keq, tha ai, “por ndryshon dinamikën. Dhe nëse jeni të prirur ndaj një kaskade inflamatore si (çfarë) ndodh me ekzemën ose aknet, mund të jeni duke e përkeqësuar (atë problem). Ai e krahasoi atë me prerjen e një pylli, i cili nuk është gjithmonë i mirë për tokën.

“Ne nuk dimë asgjë më shumë, sesa realisht për mikrobiomën e zorrëve,” tha ai. “Nuk është aq e thjeshtë sa të thuash, ‘Epo, ti e ke nxjerrë këtë mikrob; ne do ta vendosim përsëri këtë mikrob, ose do ta zëvendësojmë me këtë tjetrin, dhe ju do të ndiheni më mirë’. Është shumë më tepër një ekosistem holistic, që është i vështirë për t’u kuptuar.”

Nëse jeni të interesuar të ushqeni një mikrobiomë më natyrale (dhe ndoshta më të shëndetshme) të lëkurës duke ndryshuar zakonet tuaja të dushit, Hamblin – i cili nuk dëshiron t’u tregojë njerëzve se çfarë regjimi të kujdesit personal duhet të ndjekin – ka pesë gjëra për të mbajtur parasysh.

Larja nuk është e njëjtë me higjienën

Higjiena bëhet për të parandaluar transmetimin e sëmundjeve infektive, tha Hamblin, ndërsa pastrimi është më personal dhe ritual.

Higjiena do të ishte “si larja e duarve pasi të përdorni banjën, në mënyrë që të mos shpërndani asnjë lloj lëngu trupor – nuk po teshtitni në dorë dhe më pas shtrëngoni dorën e dikujt – bazat e asaj që do të bënit në mënyrë specifike, ju nuk i sëmurni njerëzit e tjerë”, tha Hamblin.

“Pastërtia do të ishte një kategori shumë më e gjerë e ndjenjës, sikur je i rifreskuar dhe rinovuar dhe vetja jote më e mirë”, tha ai. “Dhe sigurisht që nuk është thjesht kozmetike: Ka komponentë psikologjikë në të.”

Shkumërimi nga koka te këmbët çdo ditë, është “thjesht një zgjedhje kozmetike dhe rekreative” dhe nuk është e nevojshme për shëndetin tuaj, shtoi ai.

Dikush mund të ecë përreth me erë shumë të keqe dhe duke u dukur shumë i çrregullt, dhe nuk përbën rrezik zero për këdo, vuri në dukje Hamblin. “Por ka një histori të gjatë të ngatërrimit të tyre … edhe në kohët e teorisë para mikrobeve.”

Nuk ka asnjë përkufizim të dakorduar për një dush të duhur

Për disa njerëz, shpëlarja është mjaft e mirë, të tjerë duan të gjithë përvojën e përkëdheljes së supës me arra. Dhe ka një gamë të tërë midis këtyre dy opsioneve.

“Për disa njerëz është e rëndësishme të ndihen sikur janë zgjuar dhe kanë filluar ditën dhe ata thjesht ndihen të freskët – dhe është një lloj rituali,” tha Hamblin. “Nëse nuk i lajnë flokët dhe mezi përdorin sapun dhe duhen dy minuta për ta bërë, kjo ka ende rëndësi.

“Njerëz të tjerë do të thoshin, ‘Jo, ju me të vërtetë duhet të bëni shkumë dhe të kaloni rutinën e plotë dhe … të pastroni kokën te këmbët, në mënyrë që të jetë një dush’”.

Ndërsa është e vërtetë që njerëzit që hyjnë dhe dalin në 30 sekonda nuk kanë të njëjtën përvojë si dikush që merr 15 minuta, zgjedhja është jashtëzakonisht personale.

Ndoshta ke mësuar “si ‘duhet’ ta bësh kur ishe fëmijë,” dhe më pas e përshtate rutinën tënde kur u rrite në një të rritur, tha ai.

Por çfarë ndikoi në këto ndryshime?

Marketingu ngjyros perceptimin tonë

Pasi të mësojmë bazat dhe të lihemi në duart tona, ajo që lexojmë dhe shohim në mediat tradicionale dhe sociale, dhe ajo që hasim në shoqëri, ndikon në idetë tona për atë që është kolektivisht e pranueshme.

“Ju jeni të përmbytur me një sërë marketingu – disa prej të cilave i përvetësoni, disa prej të cilave jo, si të nevojshme dhe të mira, ose të neveritshme nëse nuk i bëni,” tha ai.

“Ke shumë njerëz që mendojnë se duhet të bëjnë dush çdo ditë, madje dy herë në ditë, ose sa herë që djersiten, kanë nevojë të bëjnë dush. Dhe njerëz të tjerë që (bëjnë dush) shumë më rrallë, por nuk u pëlqen të flasin për këtë”, tha ai.

Është një nga zonat e pakta ku njerëzit ende stigmatizohen dhe quhen haptazi “të pahijshëm”, ose “të neveritshëm”, tha Hamblin. “E di sepse më kanë thirrur mjaft.”

Produktet janë pothuajse të njëjta

Ajo që zgjidhni të lyeni me flokët dhe trupin tuaj është një preferencë personale, dhe ka të bëjë me estetikën: ajo që gjeni ju funksionon, çfarë ndjesie dhe aromë preferoni, tha Hamblin.

“Unë nuk do të bëja gjëra të bazuara në pretendimet mjekësore, që bëhen në pako,” shtoi ai.

“Nëse është e njëjta gjë për ju, dhe nuk ju interesojnë veçanërisht shishet apo aroma me pamje të këndshme, dhe ndiheni sikur lëkura juaj duket dhe ndihet e ngjashme, pavarësisht se çfarë përdorni, atëherë do të shkoja me gjënë më të lire, sepse kimikisht ka shumë pak ndryshim”, tha ai.

“Sapunët dhe detergjentët mund të ndryshojnë vetëm kaq shumë. Dhe çdo gjë tjetër është thjesht aditivë që bëhen ose për t’ju bërë të nuhasni në një mënyrë të caktuar, pra aromat, ose kanë zbutës që kanë për qëllim të zhbëjnë efektet e tharjes së detergjentit, që po vendosni në lëkurën tuaj.”

Pandemia uli interesin për mikrobiomën

Kur Covid-19 u bë një pandemi në vitin 2020, ne ndoqëm udhëzimin për të vrarë të gjithë mikrobet.

“Kishte një pauzë të vërtetë në interesin e njerëzve për mikrobiomën e lëkurës, në industri, në shkencë,” tha ai. “Dhe ne u kthyem shumë mbrapa drejt … ‘Thjesht fshini gjithçka në lëkurën time. Nuk dua asnjë ekspozim ndaj asgjëje”, tha ai, duke shtuar se ishte e mirë dhe e nevojshme gjatë një emergjence.

Por kjo mund të ndryshojë. ” Tani ne po lehtësojmë rrugën tonë të kthimit drejt vendit ku ishim para pandemisë,” tha ai. Madje kam parë marketing rreth mikrobeve të shëndetshme në lëkurë në produkte dhe njerëzit bëhen më të hapur ndaj kësaj si ideje.”/ CNN.