Shkencëtarët i përgjigjen pyetjes se përse adoleshentëve u pëlqen sjellja e rrezikshme

Procesi i zhvillimit nga një adoleshent i guximshëm tek një person i moshuar që kundërshton rrezikun është më kompleks sesa menduam, sipas një studimi të ri që zbulon se si ndryshojnë marrëdhëniet midis strukturave nervore që lidhen me shmangien e rrezikut në faza të ndryshme të jetës.

Neuroshkencëtarët në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos, kanë udhëhequr një hetim në një pjesë të rëndësishme të trurit që na ndihmon të vendosim nëse duhet të rrezikojmë apo të shmangim një situatë kërcënuese për jetën.

Lloji ynë nuk është unik në atë që adoleshentët përfshihen në sjellje të rrezikshme. Ky model bie ndesh me instinktin për të mbrojtur jetën me çdo kusht. Kafshët e tjera, si minjtë, ndajnë këtë prirje karakteristike.

“Ne zbulojmë një mekanizëm qarkor që kontribuon drejtpërdrejt në uljen e niveleve të shmangies së kërcënimeve në adoleshencë,” thonë autorët e studimit.

Duke studiuar trurin e minjve, shkencëtarët kanë zbuluar se korteksi dorso-medial paraballor (dmPFC) krijon rrugë nervore që fitojnë struktura të ndryshme në momente të caktuara të jetës.

Shkencëtarët amerikanë u fokusuan në korteksin dorso-medial paraballor (dmPFC) në tru, i cili rregullon shmangien e kërcënimeve. Ata zbuluan se gjatë adoleshencës, mekanizmat e trurit për shmangien e kërcënimeve mund të dobësohen nga impulset konkurruese, të tilla si kurioziteti ose dëshira për shpërblim, duke çuar në rritjen e sjelljes për marrjen e rrezikut, shpjegojnë autorët.

Në testet e kontrolluara të kryera te minjtë, ata mësuan të ngjiteshin në një platformë për të shmangur rrezikun. Kur ushqimi vendosej aty pranë, minjtë e rinj dhe adoleshentë rrezikuan të qëndronin më gjatë, edhe pse e njihnin rrezikun e lidhur. Megjithatë, minjtë e rritur vendosën theksin te siguria.

Megjithëse minjtë e të gjitha moshave kishin nivele të ngjashme të frikës së kushtëzuar, minjtë e rinj dhe adoleshentët eksploruan mjedisin e rrezikshëm më shumë se të rriturit, shpjegojnë autorët e studimit.

Maturimi i trurit

Duke përdorur molekula fluoreshente për të monitoruar aktivitetin nervor, shkencëtarët zbuluan se dmPFC bëhet gjithnjë e më i ndjeshëm ndaj kërcënimeve me kalimin e moshës. Eksperimentet optogjenetike kanë treguar më tej se si këto lidhje të trurit maturohen me kalimin e kohës, duke ndikuar në perceptimin e rrezikut.

Rezultatet e hulumtimit sugjerojnë se rrugët nervore përshtaten me faza të ndryshme të jetës, duke inkurajuar marrjen e rrezikut në rini, por duke theksuar kujdesin në moshë madhore. Ky ndryshim mund t’i ndihmojë të rinjtë të eksplorojnë mjedisin e tyre përpara se të vendosen në sjellje më të sigurta dhe të qëndrueshme.

“Zbulimi i proceseve përmes të cilave maturimi i qarqeve të trurit çon në ndryshime në sjelljen e shkaktuar nga kërcënimi, hedh themelet për të kuptuar se si mund të ndërpritet”, përfundojnë autorët.

Edhe pse ky hulumtim u krye tek minjtë, rezultatet ofrojnë një pasqyrë sesi truri i adoleshentëve te njerëzit mund të balancojë rrezikun dhe sigurinë gjatë gjithë zhvillimit të tyre.