Ish-ambasadori britanik: Londra duhet t’u thotë qytetarëve të mos udhëtojnë në Egjipt

Ish-ambasadori britanik në Egjipt, John Casson, i bëri thirrje Britanisë së Madhe t’i këshillojë qytetarët e saj të mos udhëtojnë për në Egjipt, në përgjigje të refuzimit të Kajros për të liruar Alaa Abd el-Fatah, shtetas i dyfishtë britaniko-egjiptian, shkruan The Guardian .

Një komitet i OKB-së zbuloi dje se Fattah është mbajtur i ndaluar që nga viti 2019, por Egjipti ka refuzuar sistematikisht t’u japë zyrtarëve konsullorë britanikë qasje tek ai – e lëre më ta lirojë atë. Nëna e tij refuzon ushqimin në shenjë proteste ndaj paraburgimit të tij.

Casson, ambasador në Egjipt nga viti 2014 deri në vitin 2018, e bëri të qartë pakënaqësinë e tij me Egjiptin. “Egjipti pretendon të jetë mik i Britanisë së Madhe dhe varet nga vizitorët britanikë për të mbështetur ekonominë e tij. Ne duhet të tregojmë se kjo nuk është në përputhje me abuzimin e qytetarëve tanë dhe bllokimin e ambasadës sonë.”

Kujtojmë se Alaa Abd el-Fatah u burgos me akuzën e “përhapjes së lajmeve të rreme” në lidhje me postimet e tij në mediat sociale ku kritikonte trajtimin e të burgosurve në Egjipt. Një gjykatë egjiptiane e dënoi atë me pesë vjet burg në vitin 2021, por autoritetet refuzojnë t’i llogarisin dy vitet që ai kaloi në paraburgim si pjesë të dënimit, prandaj vazhdojnë t’i mohojnë lirimin.

Gjyqi i tij u zhvillua para një gjykate të jashtëzakonshme, pa qasje në ndihmë ligjore dhe me shkelje të shumta të së drejtës për një gjykim të drejtë, dhe akuzat konsiderohen të motivuara politikisht dhe pjesë e represionit më të gjerë të qeverisë egjiptiane ndaj kritikëve të regjimit.

Abd el-Fatah njihet si një aktivist i shquar i epokës së Pranverës Arabe dhe një kritik i hershëm i qeverisë egjiptiane, për të cilën ai është ndaluar dhe dënuar vazhdimisht sipas ligjeve që kufizojnë të drejtën e protestës dhe lirinë e shprehjes.

“Egjipti na refuzon dhe përpiqet të na bëjë presion”

Ai shtoi se Ministria e Punëve të Jashtme kaloi nëpër “procedurën normale diplomatike” për të siguruar lirimin e tij, por kjo “vetëm zbuloi se Egjipti po na refuzon dhe po përpiqet të na bëjë presion”.

“Egjipti është një shtet policor. Një shtet i dhunshëm dhe hakmarrës që po abuzon me shtetasin britanik Alaa Abd el-Fatah”, tha Casson për BBC-në.

“Ata e torturuan dhe e burgosën atë me akuza të rreme dhe i shkaktuan shumë vuajtje familjes së tij, por ata gjithashtu po abuzojnë me të drejtat e qeverisë britanike për të kryer punët e saj normale dhe po e bllokojnë ambasadën tonë nga funksioni i saj më i rëndësishëm i vizitës dhe mbështetjes së qytetarëve britanikë kur ata janë në telashe.”

Ai tha se këshilla duhet të jetë një paralajmërim kundër udhëtimit në Egjipt – dhe jo vetëm për shkak të këtij rasti specifik.

“Nëse një mik ose anëtar i familjes do të vinte tek unë sot dhe do të më pyeste: ‘A duhet të rezervojmë pushime dimërore në Egjipt?’ Do të më duhej të thoja: “Po merrni një rrezik të vërtetë. Nëse futeni në telashe, nëse postoni diçka të gabuar në mediat sociale, nuk ka asnjë garanci se të drejtat tuaja do të mbrohen. Nuk ka asnjë garanci për gjykim të drejtë dhe nuk mund të jemi të sigurt se Ambasada Britanike do të jetë në gjendje t’ju vizitojë në mënyrën e zakonshme”, shpjegoi Casson.

Tortura dhe rrëmbime

Ai kujtoi se gjatë mandatit të tij, “një student i Universitetit të Kembrixhit u torturua për vdekje gjatë disa ditëve në një qeli burgu. Kishte gjithashtu një grua britanike që shkoi me pushime në plazh dhe përfundoi në një qeli burgu për një vit sepse mbante shumë qetësues dhimbjesh në bagazhin e saj”. Pati edhe disa raste rrëmbimesh.

Këshillat për udhëtimin, tha ai, duhet të jenë po aq të ndershme sa këshillat që u jepen britanikëve që po mendojnë të udhëtojnë në Hong Kong dhe Iran.

Ai besonte se çështja kërkonte vullnet politik dhe se duhej të ishte një çështje kyçe në marrëdhëniet midis Britanisë së Madhe dhe Egjiptit.

Egjipti varet nga turizmi

Egjipti, i cili është në vështirësi financiare dhe në borxhe të thella, varet shumë nga turizmi, i cili kontribuoi me afërsisht 31 miliardë dollarë (27.3 miliardë euro) në PBB në vitin 2023 dhe siguron pothuajse 9% të vendeve të punës në vend. Në vitin 2024, Egjipti priti një numër rekord prej 15.7 milionë turistësh, duke tejkaluar rekordin e mëparshëm prej 14.9 milionësh. Më shumë se 500,000 britanikë vizitojnë Egjiptin çdo vit.

Këshillat aktuale nga Ministria e Jashtme sugjerojnë se disa pjesë të Egjiptit, siç është Sinai, janë në rrezik nga terrorizmi, dhe gjithashtu pohojnë se komentet kritike ndaj qeverisë mund të shkaktojnë vështirësi. Megjithatë, nuk ka paralajmërime për destinacionet kryesore turistike.

Casson ka kritikuar prej kohësh paaftësinë e Britanisë për të gjetur mjetet e duhura për të bindur Presidentin egjiptian Abdel Fattah al-Sisi të lirojë Fatahun, por raporti i OKB-së është një tjetër presion.

Kryeministri britanik Keir Starmer i telefonoi dy herë presidentit egjiptian duke kërkuar lirimin e Fatahut, ndërsa Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i Mbretërisë së Bashkuar, Jonathan Powell, dhe Sekretari i Jashtëm David Lammy gjithashtu e ngritën çështjen në takimet me homologët e tyre.