“Paratë nuk mund ta blejnë lumturinë”: Shkencëtarët pohojnë krejt të kundërtën!
Shprehja "Paratë nuk mund ta blejnë lumturinë" është përsëritur për dekada të tëra, por ata që e shqiptuan të parët ndoshta nuk po jetonin nga një pagë në tjetrën.

Hulumtimet tani tregojnë se paratë mund të blejnë lumturi, vetëm nëse shpenzohen në mënyrën e duhur. Të dish se për çfarë t’i shpenzosh paratë është çelësi për të arritur lumturi afatgjatë dhe të qëndrueshme. Psikologët dhe studiuesit e lumturisë kanë identifikuar tetë lloje blerjesh që kanë treguar se rrisin ndjenjat e lumturisë.
1. Koncerte dhe muzikë live
Të kënduarit në unison me mijëra njerëz nuk është thjesht argëtim, është shkencë e pastër. Kur njerëzit këndojnë së bashku, truri çliron oksitocinë (hormoni i lidhjes) dhe endorfinë, duke krijuar atë që sociologu Emile Durkheim e quajti “eufori kolektive”. Studimet konfirmojnë se të kënduarit në grup ul nivelet e stresit dhe krijon një ndjenjë përkatësie që zgjat me ditë të tëra.
2. Përvoja të reja
Truri i njeriut dëshiron risi. Përvojat e reja stimulojnë çlirimin e dopaminës dhe përmirësojnë kujtesën, duke e bërë kohën e udhëtimit të duket më e ngadaltë dhe më intensive se një javë normale pune. Edhe ndryshimet e vogla, të tilla si të shkosh në një qendër tregtare të re, të telefonosh një mik të vjetër ose të lyesh thonjtë me një ngjyrë të re, mund të krijojnë një ndjesi “bollëku kohe”. Dhe kur këto përvoja ndahen me të tjerët, efekti i lumturisë amplifikohet më tej.
3. Blerje që kursen kohë
Gjërat materiale shpesh e humbasin vlerën e tyre shpejt në jetën tonë të përditshme. Por ajo që vërtet “ia vlen sa floriri” është koha. Shërbimet që kursejnë kohë, siç është shpërndarja e ushqimit ose ndihma në shtëpi, nuk janë luks, por investime në shëndetin mendor. Kur hiqni dorë nga detyrat që ju shterojnë energjinë, stresi zvogëlohet ndjeshëm.
4. Aktivitete që forcojnë marrëdhëniet
Më shumë se 80 vjet kërkime në Harvard kanë treguar se marrëdhëniet e ngushta janë një parashikues shumë më i mirë i lumturisë sesa pasuria ose fama. Një darkë me miq të ngushtë ose një biletë avioni për të vizituar një të dashur nuk është vetëm një shpenzim, por një investim në kapital emocional që shpërblehet shumëfish gjatë gjithë jetës suaj.
5. Dhënia ndaj të tjerëve
Truri aktivizohet më shumë kur paratë shpenzohen për të tjerët sesa për veten. Kjo ndjenjë njihet si “euforia e ndihmës”. Pavarësisht nëse po blini drekë për një mik apo po dhuroni për një organizatë bamirësie, ndjenja e përmbushjes dhe kënaqësisë është më e madhe sesa me shpenzimet personale.
6. Gëzime të vogla të përditshme
Truri shijon më shumë kënaqësitë e vogla dhe të shpeshta sesa shpenzimet e mëdha dhe të rralla.
Për shembull, dy kafe në javë për 400 denarë sjellin më shumë gëzim sesa një drekë luksoze për 4,000 denarë një herë në muaj. Gëzimet e vogla rutinë krijojnë një ritëm lumturie që truri e parashikon dhe e vlerëson.
7. Sfidat që kërkojnë përpjekje
Ndryshe nga sa pritej, përvojat sfiduese si noti në ujë të ftohtë, ecja në natyrë ose mësimi i një aftësie të re sjellin kënaqësi të qëndrueshme. Këto “gëzime të fituara” aktivizojnë qendrat nervore për arritje, duke lënë një gjurmë më të thellë sesa kënaqësitë pasive.
8. Planifikimi paraprak
Rezervimi i një udhëtimi muaj më parë sjell të ashtuquajturën “lumturi të trefishtë”, nëpërmjet pritjes, vetë aventurës dhe kujtimeve. Rezulton se lumturia fillon në momentin që bën një rezervim, jo vetëm kur nis udhëtimin tënd.
Paratë që shpenzohen më mirë nuk janë para që u bëjnë përshtypje të tjerëve, por para që ndryshojnë mënyrën se si ndihemi për jetën tonë. Kjo nuk është shpërdorim, por një investim i zgjuar në lumturinë personale.