A doni të jetoni deri në 100 vjet? Këto katër zakone mund t’ju ndihmojnë
A doni të jetoni deri në 100 vjet? Këto katër zakone mund t'ju ndihmojnë

Ethel Caterham, një grua 115-vjeçare nga Surrey, është shpallur zyrtarisht personi më i vjetër në planet. Shumë njerëz që po e lexojnë këtë lajm mund të pyesin veten se cili është sekreti i Caterham. Edhe pse zakonisht nuk është ide e mirë të dëgjosh këshillat për shëndetin dhe jetëgjatësinë nga njëqindvjeçarët (pasi ata shpesh janë përjashtim, jo rregull), ka disa këshilla për stilin e jetës që mund të marrim nga hulumtimet mbi grupe njerëzish jetëgjatë që mund të na ndihmojnë të rrisim shanset tona për të jetuar më gjatë.
Aktiviteti fizik
Hulumtimet tregojnë se njerëzit që janë fizikisht aktivë çdo ditë kanë jetë më të gjatë dhe më të shëndetshme. Një studim tregoi se kalimi nga asnjë aktivitet fizik në rreth 75 minuta ecje të shpejtë në javë rriti jetëgjatësinë me rreth dy vjet.
Megjithatë, pavarësisht se sa të mira janë ushtrimet e strukturuara për ju, ato vetëm nuk mund të kompensojnë dëmin e shkaktuar nga mosaktiviteti dhe të qëndruarit ulur gjatë gjithë ditës.
Hani perimet.
Një studim i kohëve të fundit që ndoqi rreth 100,000 njerëz gjatë një periudhe 30-vjeçare tregoi se njerëzit që mbushën moshën 70 vjeç me shëndet të mirë (që do të thotë se nuk kishin sëmundje kronike) zakonisht hanin më shumë fruta, perime, drithëra të plota, arra dhe bishtajore, dhe më pak yndyrna trans, mish të kuq ose të përpunuar, ushqime të skuqura dhe ushqime me sheqer. Është e rëndësishme të theksohet se ky studim nuk thotë që duhet të jesh vegan ose të mos hash kurrë mish të kuq – ai thjesht identifikon trendet dietike që lidhen me plakjen e shëndetshme.
Kur dhe sa hani mund të luajë gjithashtu një rol kur bëhet fjalë për plakjen. Studimet mbi kufizimin e kalorive dhe agjërimin me ndërprerje kanë treguar se ato mund të rrisin jetëgjatësinë.
Gjumi
Gjumi i rregullt dhe cilësor është i rëndësishëm për shëndetin gjatë gjithë jetës dhe jetëgjatësinë e përgjithshme. Në një studim me rreth 500,000 britanikë, modelet e çrregullta të gjumit lidheshin me një rrezik 50 për qind më të lartë të vdekjes së parakohshme, krahasuar me ata me modele të rregullta gjumi. Punonjësit me turne treguan një rrezik më të lartë për goditje në tru, dhe infermierët që punonin me turne me rotacion për dekada ishin më pak të shëndetshëm dhe kishin vdekje më të shpeshta në pension krahasuar me infermierët që nuk punonin me turne.
Stresi
. Provat në rritje tregojnë se faktorët stresorë në jetën e hershme (si humbja e një prindi, neglizhenca ose abuzimi) mund të ndikojnë negativisht në shëndet më vonë në jetë – madje deri në nivelin molekular dhe qelizor duke rritur nivelet e inflamacionit, në mënyra që mund të rrisin rrezikun e shëndetit të dobët dhe vdekjes së parakohshme në moshë të shtyrë.
Anasjelltas, të rriturit më të moshuar që demonstrojnë rezistencë të shtuar psikologjike ndaj stresit kanë më pak gjasa të vdesin nga ndonjë shkak. Vetëm tetë javë yoga të rregullta janë të mjaftueshme për të përmirësuar qëndrueshmërinë psikologjike tek të rriturit e moshuar.
Efekti i lidhjeve shoqërore gjithashtu luan një rol. Ata që jetojnë jetë më aktive shoqërore kanë tendencë të jetojnë më gjatë. Në fakt, njerëzit mbi 65 vjeç që janë aktivë shoqërorë çdo ditë kanë tre herë më shumë gjasa të jetojnë pesë vjet të tjera krahasuar me ata që pothuajse kurrë nuk përfshihen në aktivitete shoqërore.
Roli i gjenetikës
Ndërsa ka shumë zakone të jetesës që mund të ndryshojmë, një gjë që nuk mund ta kontrollojmë kur bëhet fjalë për jetëgjatësinë tonë është gjenetika. Disa studime sugjerojnë se mutacionet që ndodhin natyrshëm në gjenet e lidhura me jetëgjatësinë janë më të zakonshme tek njerëzit që jetojnë gjatë.
Ndërsa është e vështirë të ndash rolin e gjenetikës nga stili i jetës kur bëhet fjalë për jetëgjatësinë, parashikimet aktuale janë se jetëgjatësia është midis 20 dhe 40 përqind e lidhur me gjenetikën.
Por gjenetika e mirë nuk është gjithçka. Edhe pse Ethel Caterham arriti moshën e jashtëzakonshme prej 115 vjeç – dhe një nga motrat e saj jetoi deri në 104 vjeç – dy vajzat e Caterham vdiqën para saj, në moshën 71 dhe 83 vjeç.
Edhe nëse e fiton çmimin e madh gjenetik dhe ndjek një stil jetese të mirë, do të jesh përsëri me të vërtetë me fat nëse do të arrish moshën e pjekur të Caterhamit prej 115 vjeç. Qelizat mutojnë, formohen mpiksje, lumturia biologjike mbaron. Megjithatë, nëse doni të rrisni shanset tuaja për të jetuar më gjatë dhe për të qëndruar sa më të shëndetshëm të jetë e mundur, përpiquni të jeni më aktivë fizikisht çdo ditë, hani mirë, flini mirë dhe mbani nivelet e stresit të ulëta.