A e dini se trupi juaj mund të thithë vitaminat direkt nga ajri!?

Ju ndoshta jeni njohur me ndjesinë që keni kur merrni ajër të pastër në natyrë.

Kur mendojmë për lëndët ushqyese, mendojmë për gjërat që marrim nga dieta jonë. Por hulumtimet tregojnë se ka prova të forta që njerëzit mund të thithin disa lëndë ushqyese nga ajri.

Në hulumtimin e publikuar në Advances in Nutrition, ne i quajmë këto lëndë ushqyese “aeronutrientë” për t’i dalluar nga “gastronutrientët” që përthithen nga zorrët.

Ne thithim rreth 9000 litra ajër në ditë dhe 438 milionë litra gjatë jetës sonë. Ndryshe nga ngrënia, frymëmarrja nuk ndalet kurrë. Ekspozimi ynë ndaj komponentëve të ajrit, edhe në përqendrime shumë të vogla, rritet me kalimin e kohës.

Deri më sot, shumica e hulumtimeve mbi efektet shëndetësore të ajrit janë fokusuar në ndotjen. Fokusi është në filtrimin e asaj që është e keqe dhe jo atë që mund të jetë e dobishme. Gjithashtu, duke qenë se një frymëmarrje e vetme përmban sasi të vogla të lëndëve ushqyese, kjo nuk dukej e rëndësishme.

Shumë kultura vlerësojnë natyrën dhe ajrin e pastër dhe i konsiderojnë ato të shëndetshme. Koncepti ynë i aeronutrientëve tregon se këto pikëpamje mbështeten nga shkenca. Për shembull, teknikisht, oksigjeni është një lëndë ushqyese – një substancë kimike e nevojshme nga trupi për të ruajtur funksionet bazë. Por ne thjesht nuk priremi të sillemi në këtë mënyrë sepse thithim ajrin, jo e hamë atë.

Por si funksionojnë aeronutrientët? Ato hyjnë në trupin tonë duke u zhytur përmes rrjeteve të enëve të vogla të gjakut në hundë, mushkëri, epitelin e nuhatjes (zona ku zbulohet era) dhe orofaringut (në pjesën e pasme të fytit). Mushkëritë mund të thithin molekula shumë më të mëdha se zorrët – 260 herë më të mëdha, për të qenë të saktë. Këto molekula absorbohen të pandryshuara në qarkullimin e gjakut dhe trurit.

Drogat që mund të thithen (kokaina, nikotina dhe anestetikët) hyjnë në trup në sekonda. Ato janë efektive në përqendrime shumë më të ulëta se sa duhet t’i konsumojmë nga goja.

Në krahasim, zorrët shpërbëjnë substancat në pjesët e tyre më të vogla. Sapo hyjnë në qarkullimin e gjakut, ato metabolizohen dhe detoksifikohen nga mëlçia. Ato janë të shkëlqyera për niseshte, sheqerna dhe aminoacide, por jo për klasa të caktuara të barnave. Në fakt, shkencëtarët po punojnë vazhdimisht për të përmirësuar ilaçet në mënyrë që ne t’i marrim ato në mënyrë efektive nga goja.

Provat kanë qenë rreth e rrotull për dekada,

shumica e ideve shkencore kanë qenë nën hundën tonë gjatë gjithë kohës. Hulumtimet nga vitet 1960 zbuluan se punëtorët e lavanderisë ishin të ekspozuar ndaj jodit në ajër dhe për këtë arsye kishin nivele më të larta të jodit në gjakun dhe urinën e tyre.

Kohët e fundit, studiuesit në Irlandë studiuan nxënës shkollash që jetonin pranë zonave bregdetare të pasura me leshterik, ku nivelet e jodit atmosferik ishin shumë më të larta. Këta fëmijë kishin dukshëm më shumë jod në urinë dhe kishin më pak gjasa të kishin mungesë jodi sesa ata që jetonin në zonat rurale.

Kjo tregon se jodi në ajër, veçanërisht në vendet me shumë alga, mund të ndihmojë në plotësimin e jodit në dietë. Aeronutrientët e bëjnë këtë, kështu që trupi ynë thith jodin përmes frymëmarrjes.

Mangani dhe zinku mund të hyjnë në tru përmes neuroneve të nuhatjes në hundë. Mangani është një lëndë ushqyese thelbësore, por një sasi e madhe e tij mund të dëmtojë trurin. Kjo mund të shihet te saldatorët, të cilët janë të ekspozuar ndaj niveleve të larta të manganit.

Hulumtimet e publikuara më shumë se 70 vjet më parë treguan se vitamina B12 e aerosolizuar mund të trajtojë mungesën e vitaminës B12. Kjo është shumë e rëndësishme për njerëzit që kanë nivele të larta të mungesës së B12, si veganët, të moshuarit, ata me diabet dhe ata me konsum të tepruar të alkoolit.

Nëse pranojmë aeronutrientë, çfarë më pas?

Ka mijëra gjëra të panjohura. Prandaj, ne duhet t’i studiojmë këto aernutrientë të mundshëm në eksperimente të kontrolluara për të përcaktuar dozën e tyre, sigurinë dhe çfarë kontributi do të jepnin në dietë. Kjo është veçanërisht e rëndësishme në vendet ku ajri është shumë i filtruar, siç janë aeroplanët, spitalet, nëndetëset dhe madje edhe stacionet hapësinore.