Çfarë është “sëmundja x” dhe si po përgatitet bota për një pandemi të re të mundshme?

Në Forumin Ekonomik Botëror në Davos, Zvicër, zyrtarët shëndetësorë diskutuan rëndësinë e përgatitjes së botës për një tjetër pandemi të mundshme, të quajtur “sëmundja x”.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka paralajmëruar më parë se një përgatitje e tillë është thelbësore për të shmangur katastrofën e parë gjatë pandemisë Covid, kur sistemet shëndetësore nuk ishin në gjendje të përballonin numrin e të infektuarve dhe të sëmurëve, dhe miliarda dollarë humbën.

Çfarë është sëmundja x?

Sëmundja x nuk ekziston. Ky emër hipotetik përdoret nga OBSH për një infeksion infektiv aktualisht të panjohur që mund të shkaktojë një epidemi ose, nëse përhapet në disa vende ose kontinente, një pandemi.

Emri u krijua para shpërthimit të pandemisë Covid. Është përfshirë në listën e sëmundjeve parësore të publikuar nga OBSH në shkurt 2018.

Plani i Kërkimit dhe Zhvillimit është një strategji globale e hartuar nga një grup ekspertësh të mbledhur nga OBSH. Ai përbëhet nga plane gatishmërie që mundësojnë aktivizimin e shpejtë të aktiviteteve të kërkimit dhe zhvillimit gjatë shpërthimeve.

Qëllimi i draftit është të përshpejtojë disponueshmërinë e testeve, vaksinave dhe barnave efektive që mund të përdoren për të shpëtuar jetë dhe për të shmangur një krizë në shkallë të gjerë.

Vitet e fundit ka pasur disa epidemi: SARS (Sindroma e Rënda Akut Respiratore), gripi i derrit, MERS (Sindroma Akut Respiratore e Lindjes së Mesme), Ebola dhe Covid-19.

Ekspertët kanë frikë se pandemia tjetër e madhe po fshihet afër dhe mund të jetë më serioze se ajo e shkaktuar nga koronavirusi.

A do të shkaktojë sëmundja x një pandemi?

Megjithëse aktualisht nuk ka asnjë sëmundje x, studiuesit, shkencëtarët dhe ekspertët do të krijojnë një plan veprimi për të luftuar një virus të tillë, i cili do të përgatisë sistemet kombëtare shëndetësore për një pandemi të mundshme.

Në Forumin Ekonomik Botëror javën e kaluar, gjatë një paneli diskutimi “Përgatitja për sëmundjen X”, shefi i OBSH-së, Dr. Tedros Ghebreyesus tha se nevojiten përpjekje shtesë për të përgatitur sistemet shëndetësore për sfidat e shumta përpara në rast të shpërthimit të një pandemie shumë më vdekjeprurëse. .

– Sigurisht, disa njerëz thonë se kjo mund të shkaktojë panik. Por është më mirë të parashikohet diçka që mund të ndodhë sepse ka ndodhur shumë herë në historinë tonë, prandaj le të jemi gati për të – tha ai.

Foto: Freepik

E njëjta gjë ishte edhe me Covid-19, i cili besohet të ketë origjinën nga pangolinët që shiteshin në tregjet në Kinë. Por siç është rasti me Covid-19, zoonozat mendohet se po bëhen më të rrezikshme për shkak të sjelljes njerëzore.

Ndikimi i njeriut në klimë, cenimi i habitateve të kafshëve të egra dhe udhëtimi në botë, të gjitha ndihmojnë në përhapjen e sëmundjeve të bartura nga kafshët. E kombinuar me urbanizimin, mbipopullimin dhe tregtinë globale, sipas disa ekspertëve, është krijuar skenari ideal për pandemi të reja.

Si do të përgatitet bota për pandeminë e ardhshme?

Në një panel diskutimi në Forumin Ekonomik Botëror, Dr Tedros tha se OBSH kishte filluar tashmë zbatimin e masave për shpërthimin e ardhshëm.

Ndër këto masa janë krijimi i një fondi pandemie dhe një qendre për transferimin e teknologjisë në Afrikën e Jugut, e cila do të mundësojë prodhimin lokal të vaksinave dhe do të ndihmojë në kapërcimin e disponueshmërisë së pabarabartë të vaksinave në vendet me të ardhura të larta dhe të ulëta.

Në raportin e saj të vitit 2022, Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve rekomandoi që në vend të zhvillimit të sistemeve të reja pandemike, ato ekzistuese duhet të forcohen. Ai gjithashtu rekomandoi që të gjitha sistemet e reja të testohen përpara se të ndodhë një pandemi e re.

Në qershor 2022, OBSH publikoi 10 propozime për të forcuar mbledhjen, analizën dhe interpretimin e vazhdueshëm, sistematik të të dhënave në lidhje me shëndetin.

– Një sistem efektiv i mbikëqyrjes së sëmundjeve është thelbësor për të zbuluar shpejt shpërthimet e sëmundjeve përpara se ato të përhapen, të kërcënojnë jetët dhe të bëhen të vështira për t’u kontrolluar – thuhet në propozim.

OBSH gjithashtu pranon se shpërthimet nuk vijnë gjithmonë nga një burim i identifikuar, por se ato mund të shkaktohen nga një patogjen që nuk dihet aktualisht se shkakton sëmundje te njerëzit.

Dhe shumica e njerëzve parashikojnë përparime të mëtejshme në zhvillimin e teknologjisë së vaksinave.

Disa vaksina Covid-19 ishin të disponueshme në mbarë botën brenda një viti nga shpërthimi, gjë që është e rëndësishme për zhvillimin e vaksinave për shkak të shpejtësisë me të cilën ato zhvillohen.

Në të ardhmen, shkencëtarët duhet të jenë në gjendje të përshtatin shpejt formulat ekzistuese të vaksinave për të krijuar të reja që do të ndihmojnë në mbrojtjen e njerëzve nga sëmundjet.