Çfarë i ndodh trurit tonë kur dalim në pension?

Për miliona njerëz që lënë punën e tyre çdo vit, dalja në pension mund të duket si një pushim i merituar. Por ai gjithashtu mund të sjellë ndryshime të rëndësishme në shëndetin tuaj mendor, duke përfshirë një rrezik në rritje të rënies njohëse dhe depresionit.

Ndërsa jeni në punë, zgjoheni herët, shoqëroheni me kolegët tuaj dhe përballeni me sfidat mendore të punës suaj. Papritmas, pas moshës 40 vjeç, e humbni atë rutinë. Trupi dhe truri juaj duhet të përshtaten me realitetin e ri se nuk janë më të nevojshëm. Si rezultat, ndryshimet njohëse dhe emocionale mund të ndodhin si një përgjigje e natyrshme ndaj mosaktivitetit.

Megjithatë, dalja në pension mund të jetë një mundësi për të përmirësuar shëndetin tuaj njohës dhe mendor falë kohës së sapogjetur për socializim dhe hobi. Edhe nëse ka ndodhur një rënie njohëse, ka prova të forta se truri mund të rikuperohet edhe në jetën e mëvonshme.

Rënia njohëse dhe gjendja shpirtërore

Një analizë e më shumë se 8,000 pensionistëve në Evropë zbuloi se kujtesa verbale (aftësia për të kujtuar një sekuencë fjalësh pas një periudhe të caktuar kohore) në përgjithësi bie më shpejt pas daljes në pension sesa kur njerëzit ende punonin. Një studim tjetër, i kryer në Angli, zbuloi një rënie të ndjeshme të kujtesës verbale pas daljes në pension, megjithëse aftësi të tjera njohëse, siç është arsyetimi abstrakt, mbetën të pandryshuara.

Hulumtimet gjithashtu tregojnë një lidhje midis daljes në pension dhe fillimit të depresionit. Kalimi i menjëhershëm nga një jetë dinamike pune në mungesë aktiviteti mund të përkeqësojë vetëperceptimin, të shkaktojë humor të ulët, trishtim dhe simptoma edhe më serioze të depresionit dhe problemeve të kujtesës, paralajmërojnë shkencëtarët.

Dalja në pension si një pushim i merituar – por çfarë ndodh me kohën e lirë?

Duket se natyra e vendit të punës dhe mënyra se si e përjetojmë profesionin tonë luajnë një rol të rëndësishëm në rrezikun e rënies njohëse. Për shembull, studiuesit kanë zbuluar se njerëzit që mbanin pozicione të larta drejtuese tregojnë rënie më të madhe njohëse pas daljes në pension sesa të tjerët. Kjo mund të jetë për shkak se identiteti i tyre është më i lidhur fort me karrierën e tyre.

Një studim në Evropë zbuloi se njerëzit që dolën në pension më herët se mosha e tyre e pritur treguan më pak rënie njohëse sesa ata që qëndruan në fuqinë punëtore. Kjo mund të jetë për shkak se ata që u pensionuan më herët mund të mos kenë pasur punë të kërkuara, kështu që rënia e tyre njohëse ishte më graduale.

Nga ana tjetër, njerëzit që u detyruan të dilnin në pension për shkak të problemeve shëndetësore ose vështirësive financiare mund të përballen me pasoja më të mëdha.

Është interesante se gratë kanë më pak gjasa të përjetojnë rënie të shpejtë njohëse ose mendore pas daljes në pension. Kjo mund të ndodhë sepse ato kanë më shumë gjasa të vazhdojnë të shoqërohen dhe të kalojnë kohë me familjen, gjë që ka një efekt pozitiv në trurin e tyre.

Ekspertët thonë se dalja në pension mund të jetë një kohë rritjeje personale, jo rënieje. Çelësi është të përgatiteni paraprakisht.

“Mos prisni deri në dalje në pension për të menduar se si do ta mbushni kohën tuaj. Plani nuk duhet të jetë, ‘Kam punuar shumë për kaq shumë vite, tani do të bëj një pushim dhe pastaj do të shoh se çfarë mund të bëj'”, thotë Dr. Ross Andel, profesor në Universitetin Shtetëror të Arizonës.

Idealisht, duhet të prezantojmë aktivitete të reja mendore dhe fizike disa vjet para daljes në pension, këshillon Dr. Allison Moore, shefe e departamentit të geriatrisë, gerontologjisë dhe kujdesit paliativ në Universitetin e Kalifornisë, San Diego.

Edhe nëse nuk fillojmë menjëherë, është e rëndësishme të kemi një plan. Shtyrja e vendimeve – për shembull, nëse do të udhëtojmë për gjashtë muaj – mund ta bëjë më të vështirë përshtatjen me jetën e daljes në pension.

Gjetja e kuptimit të ri

— Shumë njerëz mendojnë se kuptimi i tyre në jetë është i lidhur me punën e tyre, kështu që kur e humbasin atë, duhet të gjejnë një mënyrë të re për ta mbushur atë boshllëk, thotë Profesor John Beard i Qendrës Mjekësore të Universitetit të Kolumbias. Hulumtimet tregojnë se njerëzit që kanë një ndjenjë qëllimi në jetë kanë tendencë të përjetojnë më pak rënie njohëse ndërsa plaken.

Vullnetarizmi mund të jetë veçanërisht i dobishëm. Hulumtimet tregojnë se pensionistët që vullnetarizojnë rregullisht kanë plakje biologjike më të ngadaltë dhe parandalojnë rënien njohëse sepse qëndrojnë aktivë pa stresin e një pune të rregullt.

Hulumtimet tregojnë se numri i ndërveprimeve me njerëz të tjerë bie së pari, dhe pastaj aftësitë njohëse.

Socializimi nuk mund të zëvendësohet duke parë televizor.

Për të parandaluar depresionin, rënien njohëse dhe vdekjen e hershme të shoqëruar me izolimin social, pensionistët duhet të zëvendësojnë socializimin e përditshëm në punë me takime të rregullta ballë për ballë ose online.

Por jo të gjitha format e socializimit janë po aq të dobishme. Aktivitetet më të mira janë ato që stimulojnë trurin dhe inkurajojnë biseda kuptimplote. Vetëm dëgjimi i radios ose shikimi i televizorit nuk është i mjaftueshëm, paralajmërojnë neurologët dhe psikologët.

Eksploroni mundësi të reja.

Aktivitetet krijuese mund ta mbajnë mendjen tuaj të mprehtë. Hulumtimet tregojnë se kreativiteti mund të zhvillohet si çdo aftësi tjetër – qoftë shkrimi, gatimi i recetave të reja apo provimi i aktiviteteve të reja fizike.

Aktiviteti i rregullt fizik është çelësi për shëndetin e trurit, dhe përvojat e reja mund të sjellin kuptim shtesë dhe kënaqësi personale.