Dekadat pas nesh janë më të ngrohtat e regjistruara dhe kanë shënuar shkrirjen e akullit polare dhe malore dhe rritjen e deteve të reja që është më e shpejtë se në shekullin e 20-të, njoftoi Organizata Botërore Meteorologjike (WMO).

Akullnajat zvogëlohen me një metër në vit, temperaturat po rriten

Akullnajat po zvogëlohen mesatarisht me një metër të paprecedentë në vit dhe shtresa e akullit kontinental Antarktik humbi gati 75 për qind më shumë akull midis 2011 dhe 2020 sesa midis 2001 dhe 2010.

Kjo do të thotë se miliona njerëz në mbarë botën do të kenë gjithnjë e më pak akses në ujë të freskët dhe të pijshëm, dhe zonat e ulëta bregdetare do të përballen me përmbytje nga baticat më të shpeshta dhe më të larta.

Gazet serrë globale vazhdojnë të rriten pavarësisht nga një rënie e shkurtër gjatë pandemisë së koronavirusit, me çdo dekadë që nga viti 1990 më e ngrohtë se ajo e mëparshme, paralajmëron WMO, duke shtuar se midis 2011 dhe 2020 temperatura mesatare globale ishte 1.1 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale.

Vitet më të ngrohta të dekadës së fundit ishin 2016 dhe 2020, dhe gjashtë vitet më të ngrohta u regjistruan midis 2015 dhe 2020.

“Çdo dekadë që nga vitet 1990 ka qenë më e ngrohtë se ajo e mëparshme dhe ne nuk shohim shenja të një ndryshimi në këtë trend”, tha Sekretari i Përgjithshëm i WMO, Profesor Petri Taalas.

“Temperaturat e larta rekord janë raportuar nga më shumë vende se në çdo dekadë tjetër. Oqeanet tona po ngrohen më shpejt dhe shkalla e rritjes së nivelit të detit është pothuajse dyfishuar në më pak se një brez. Ne po e humbim garën në përpjekjen për të shpëtuar akullnajat që shkrihen”, paralajmëron ai.

Efekti Albedo

Arktiku po ngrohet më shpejt se çdo zonë tjetër në Tokë, sepse sipërfaqet e errëta të oqeanit thithin më shumë energji diellore, në vend që ta reflektojnë atë përsëri në hapësirë ​​falë sipërfaqeve të bardha të akullit të detit në një proces të njohur si efekti albedo.

Albedo është një sasi fizike që përshkruan reflektimin e dritës nga sipërfaqja e trupave jo ndriçues, raportin e rrjedhës së rrezatimit të dritës së reflektuar me rrjedhën e rrezatimit të dritës që bie mbi trup. Një trup krejtësisht i bardhë reflekton të gjithë dritën dhe ka një albedo të barabartë me një, dhe një trup absolutisht i zi nuk reflekton asgjë dhe ka një albedo të barabartë me zero. Njësia e matjes albedo është numër një.

Shkrirja e shtresës së akullit të Grenlandës ka bërë që nivelet e detit të rriten me një normë vjetore prej 4.5 milimetrash në dekadën e fundit, krahasuar me 2.9 milimetra në vit midis 2001 dhe 2010.

(I vetmi) lajm i mirë

Lajmi i vetëm i mirë është se vrimat në shtresën e ozonit mbi Antarktidë janë ulur në krahasim me dy dekadat e mëparshme dhe se sistemet e paralajmërimit të hershëm për fatkeqësitë janë përmirësuar, duke rezultuar në më pak lëndime dhe vdekje.

Vendet janë zotuar të kufizojnë rritjen e temperaturave mesatare globale në 1.5 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale. Prandaj, përfaqësuesit e tyre u takuan në Dubai në samitin e OKB-së për klimën “COP28” për të vlerësuar se sa përparim është bërë.

Për të mos lejuar ndryshimin e klimës të dalë jashtë kontrollit

“Ne duhet të reduktojmë emetimin e gazeve serrë. Është një prioritet për mbijetesën e planetit tonë, sepse është e vetmja mënyrë për të parandaluar daljen jashtë kontrollit të ndryshimeve klimatike. Kushtet tona të motit po bëhen më ekstreme dhe me një ndikim të qartë në zhvillimin socio-ekonomik”, thotë Taalas.

Thatësirat, valët e të nxehtit, përmbytjet, ciklonet tropikale dhe zjarret dëmtojnë infrastrukturën, shkatërrojnë rendimentet bujqësore, kufizojnë furnizimet me ujë dhe i shtyjnë njerëzit në shpërngulje masive. “Studime të shumta tregojnë se rreziku i nxehtësisë ekstreme është rritur ndjeshëm në dhjetë vitet e fundit,” paralajmëroi Taalas.