Ekspertët kanë zbuluar dallimin mes psikopatëve dhe sociopatëve

Që nga vitet 1950, etiketat kanë ndryshuar dhe termat si “çrregullimi i personalitetit sociopatik” janë zëvendësuar nga çrregullimi i personalitetit antisocial, që është ajo që kemi sot.

Një person me çrregullim të personalitetit antisocial ka një shpërfillje të vazhdueshme për të drejtat e të tjerëve.

Këto përfshijnë shkeljen e ligjit, gënjeshtrën, sjelljen impulsive, pjesëmarrjen në zënka, sjelljen e papërgjegjshme dhe indiferencën ndaj pasojave të veprimeve të dikujt, raporton Science Alert.

Seksioni i çrregullimit të personalitetit antisocial i DSM përmend tiparet e psikopatisë (dhe sociopatisë).

Me fjalë të tjera, sipas DSM, këto tipare janë pjesë e çrregullimit të personalitetit antisocial, por ato nuk janë çrregullime mendore në vetvete.

Psikiatri amerikan Hervey Cleckley dha përshkrimin e parë zyrtar të tipareve psikopatike.

Ai e bazoi përshkrimin e tij në vëzhgimet klinike të nëntë pacientëve meshkuj në një spital psikiatrik.

Ai njohu disa karakteristika kryesore, duke përfshirë hijeshinë sipërfaqësore, pasigurinë dhe mungesën e pendimit ose turpit.

Psikologu kanadez Profesor Robert Hare i rafinoi këto karakteristika duke theksuar karakteristikat ndërpersonale, emocionale dhe të stilit të jetesës, së bashku me sjelljet antisociale të listuara në DSM.

Kur kombinojmë të gjitha këto të dhëna, mund të themi se psikopati manipulon të tjerët, tregon sharm sipërfaqësor, është madhështor dhe vazhdimisht mashtron.

Tiparet emocionale përfshijnë mungesën e emocioneve dhe ndjeshmërisë, indiferencën ndaj vuajtjeve të të tjerëve dhe dështimin për të pranuar përgjegjësinë për pasojat e sjelljes së dikujt.

Së fundi, psikopati mërzitet lehtësisht, përfiton nga të tjerët, nuk ka synime dhe është vazhdimisht i papërgjegjshëm në veprimet e tij.

Termi sociopat u shfaq për herë të parë në vitet 1930 dhe i atribuohet psikologut amerikan George Partridge.

Akademikët shpesh kanë përdorur termat sociopat dhe psikopat në mënyrë të ndërsjellë. Por disa preferuan termin sociopat sepse mendonin se publiku ndonjëherë ngatërronte fjalën psikopat me psikozë.

“Çrregullimi i personalitetit sociopatik” ishte termi i përdorur në edicionin e parë të DSM në 1952.

Kjo ishte në përputhje me besimin në atë kohë se sjellja antisociale ishte kryesisht një produkt i mjedisit shoqëror dhe se sjellja gjykohej e devijuar vetëm nëse shkelte rregullat sociale, ligjore dhe/ose kulturore.

Disa nga këto përshkrime të hershme të sociopatisë janë më shumë në përputhje me atë që ne tani e quajmë çrregullim të personalitetit antisocial.

Të tjerë i referohen karakteristikave emocionale të ngjashme me përshkrimin e psikopatëve të Cleckley në 1941.

Me pak fjalë, njerëz të ndryshëm kanë pasur ide të ndryshme rreth sociopatisë, dhe edhe sot sociopatia është më pak e përcaktuar se psikopatia.

Edhe sot, nuk ka një përkufizim të vetëm të sociopatisë. Por në përgjithësi, sjellja e saj antisociale mund të jetë e ngjashme me ato që shohim te psikopatët.

Gjatë dekadave, termi sociopati doli jashtë përdorimit. Që nga fundi i viteve ’60, psikiatrit kanë përdorur termin çrregullim të personalitetit antisocial.

Si “sociopatia” (ajo që ne tani e quajmë çrregullim të personalitetit antisocial) dhe psikopatia janë të lidhura me një shumëllojshmëri të gjerë shkaqesh zhvillimore, biologjike dhe psikologjike.

Për shembull, njerëzit me tipare psikopatike kanë dallime të caktuara në tru, veçanërisht në rajonet që lidhen me emocionet, frenimin e sjelljes dhe zgjidhjen e problemeve.

Ata gjithashtu duket se kanë dallime që lidhen me sistemin e tyre nervor, duke përfshirë uljen e rrahjeve të zemrës.

Megjithatë, sociopatia dhe sjelljet e saj antisociale janë produkt i mjedisit social të dikujt dhe priren të zhvillohen në familje.

Këto sjellje lidhen me abuzimin fizik dhe konfliktin në familje.

Në popullatën e përgjithshme, psikopatia shoqërohet me varësinë nga droga, të pastrehët dhe çrregullime të tjera të personalitetit.

Disa studime kanë treguar madje se psikopatia parashikon mospërputhje gjatë pandemisë COVID-19.

As psikopatia dhe as sociopatia nuk klasifikohen si çrregullime mendore në manualet formale diagnostikuese psikiatrike.

Të dyja janë tipare të personalitetit të lidhura me sjelljet antisociale dhe janë të lidhura me disa karakteristika ndërpersonale, emocionale dhe jetësore.

Psikopatia konsiderohet se bazohet gjenetikisht, biologjikisht dhe psikologjikisht, duke e vënë dikë në rrezik më të madh për të shkelur të drejtat e të tjerëve.

Megjithatë, sociopatia është më pak e përcaktuar qartë dhe sjellja e saj antisociale është rezultat i mjedisit social të dikujt.

Nga të dyja, psikopatia ka më shumë dobi në identifikimin e dikujt që ka më shumë gjasa të dëmtojë të tjerët.