Evropa mbyll dyert e saj për amerikanët me një plan kolosal të mbrojtjes
Evropa mbyll dyert e saj për amerikanët me një plan kolosal të mbrojtjes
Prodhuesit amerikanë të armëve janë përjashtuar nga projektligji i ri dhe masiv i shpenzimeve të mbrojtjes të Bashkimit Evropian, i cili u zbulua dje. Ai synon të ndërtojë një kompleks ushtarako-industrial me synimin për të frenuar Rusinë dhe për t’i dhënë fund varësisë nga Amerika, shkruan Politico.
Jashtë planeve tani për tani ka mbetur edhe Britania e Madhe. “Ne duhet të blejmë më shumë evropiane, sepse kjo do të thotë forcimi i bazës teknologjike dhe industriale të mbrojtjes evropiane,” tha presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen, duke shpallur programin e Përgatitjes 2030.
Plani prej 800 miliardë dollarësh
Në një përpjekje për të forcuar lidhjet me aleatët, Brukseli ka përfshirë në program vende të tilla si Koreja e Jugut dhe Japonia, si dhe Shoqata Evropiane e Tregtisë së Lirë (EFTA). Në fund të fundit, Evropa mund të shpenzojë deri në 800 miliardë euro për mbrojtjen.
“Ne duhet të shikojmë jo vetëm Rusinë si një kërcënim, por gjithashtu të shikojmë situatat gjeopolitike globale dhe ku amerikanët do të përqendrojnë vëmendjen e tyre strategjike,” u tha gazetarëve Komisioneri Evropian i Mbrojtjes Andrius Kubilius.
Në vitet e fundit, rreth dy të tretat e urdhrave të mbrojtjes të BE-së u kanë shkuar kompanive amerikane të mbrojtjes.
“Ne nuk po e bëjmë këtë për të shkuar në luftë”
Komisioni paraqiti propozimin e tij afatgjatë të politikës së mbrojtjes, i njohur si “libri i bardhë”, dhe një sërë propozimesh legjislative që synojnë ta bëjnë më të lehtë për vendet të rrisin shpenzimet ushtarake dhe të krijojnë një treg më të integruar të mbrojtjes.
“Ne nuk po e bëjmë këtë për të shkuar në luftë, por për t’u përgatitur për më të keqen dhe për të mbrojtur paqen në Evropë”, tha ministrja e Jashtme evropiane Kaja Kallas.
Evropa e inkurajuar nga Rusia, por edhe nga Trump
Kërcënimi rus është shtytësi kryesor i forcimit të kompleksit ushtarako-industrial evropian, por lëvizjet e presidentit amerikan Donald Trump po inkurajojnë gjithashtu Evropën të veprojë shpejt.
Rreziku i mbështetjes së tepërt në Amerikë u theksua nga vendimi i papritur i Trump për të minuar Ukrainën aleate duke pezulluar dërgesat e armëve dhe shkëmbimin e inteligjencës në mënyrë që të ushtrojë presion mbi Kievin që të pranojë bisedimet e paqes me Rusinë.
Propozimi më konkret është premtimi i Komisionit për të dhënë hua deri në 150 miliardë euro për shtetet anëtare që do të shpenzohen për mbrojtjen nën të ashtuquajturin instrument SAFE. Megjithëse kreditë do të jenë të disponueshme vetëm për vendet e BE-së, shtetet mike jashtë bllokut mund të marrin pjesë gjithashtu në prokurimin e përbashkët të armëve.
Kush tjetër do të kishte akses në prokurimin e përbashkët? Ndoshta edhe Serbia
Prokurimi i përbashkët sipas propozimit SAFE është i hapur për Ukrainën, Norvegjinë, Zvicrën, Islandën dhe Lihtenshtajnin nga EFTA, dhe për “vendet e anëtarësimit, vendet kandidate dhe kandidatët potencialë, si dhe vendet e treta me të cilat BE-ja ka lidhur një Partneritet të Sigurisë dhe Mbrojtjes”.
Deri në fund të janarit, BE kishte gjashtë partneritete të mbrojtjes dhe sigurisë: me Norvegjinë, Moldavinë, Korenë e Jugut, Japoninë, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Turqia dhe Serbia, si vende kandidate për anëtarësim në BE, mund të anëtarësohen gjithashtu.
Kjo i lë jashtë historisë SHBA-në dhe Britaninë e Madhe – megjithëse statusi i Britanisë mund të ndryshojë. “Ne jemi duke punuar për këtë partneritet të mbrojtjes dhe sigurisë me Britaninë e Madhe. Unë me të vërtetë shpresoj se do të kemi rezultate për samitin e majit,” tha Kallas.
Marrëdhënie më të mira me Kanadanë, Australinë, Indinë…
Kanadaja gjithashtu e ka bërë të qartë se dëshiron marrëdhënie më të forta sigurie me BE-në. Komisioni gjithashtu propozoi dje bashkëpunim më të madh të mbrojtjes me Australinë, Zelandën e Re dhe Indinë.
“Ka shumë kërkesa në mbarë botën për të bashkëpunuar me ne”, tha një zyrtar i lartë i BE-së. Trajtimi preferencial për kompanitë evropiane është një përpjekje për të qetësuar Francën, një nga prodhuesit kryesorë të armëve në Evropë.
Zhvillimi i tregut evropian
Në një përpjekje të mëtejshme për të mbyllur kompanitë jashtë BE-së, marrëveshja ndalon vendet e huaja të kenë akses në informacione konfidenciale.
Ai përcakton gjithashtu një prag minimal sipas të cilit 65 për qind e komponentëve të pranueshëm për financim duhet të jenë evropianë, një përkufizim që përfshin Ukrainën dhe Norvegjinë.
Fondi i planifikuar përjashtoi sistemet e armëve në të cilat një vend jo anëtar i BE-së ka autoritetin për të projektuar ose kontrolluar ndërtimin ose përdorimin e tyre. Kjo duket se përfshin shumicën e projekteve të përbashkëta për prodhimin e pajisjeve ushtarake amerikane në BE.
Kreditë do të financojnë projekte të përbashkëta midis dy ose më shumë vendeve anëtare në një përpjekje për të krijuar një industri të mbrojtjes në mbarë BE-në. “Ne po e heqim fragmentimin pikërisht duke inkurajuar vendet anëtare të bashkohen dhe të blejnë të njëjtat armë me një çmim më të mirë,” tha një zyrtar i BE-së.
Theksi është te shpejtësia.
Në një përpjekje për të nisur menjëherë blerjet e armëve, Komisioni do të lejojë vendet e BE-së të bëjnë porosi individuale në 12 muajt e parë.
Planet e shpallura dje lejojnë gjithashtu vendet anëtare të BE të anashkalojnë kufizimet e rrepta buxhetore të bllokut. Ai do të jetë në gjendje të tejkalojë kufirin e shpenzimeve publike të BE-së deri në 1.5 për qind të PBB-së gjatë një periudhe katërvjeçare.
Afati i fundit për të kërkuar kredi është 30 qershor 2027 dhe vendet mund të marrin para në dorë deri në fund të vitit 2030. Kreditë duhet t’i shlyhen Komisionit brenda 45 viteve.
