Evropa po ngrohet më shpejt se pjesa tjetër e botës

VITI 2024 ishte më i nxehti në Evropë që nga matjet zyrtare dhe pasojat janë të rënda. Megjithatë, në raportin e fundit për gjendjen e klimës, janë theksuar disa lajme pozitive, shkruan Deutsche Welle .

Evropa po ngrohet më shpejt se çdo kontinent tjetër, sipas raportit të Gjendjes së Klimës Evropiane 2024, të publikuar të martën (16 prill). Vitin e kaluar pati rekorde të shumta temperaturash, shumë prej të cilave patën pasoja të rënda.

Raporti është prodhuar nga rreth njëqind shkencëtarë nga programi evropian i monitorimit të klimës Copernicus dhe Organizata Botërore Meteorologjike (WMO). I gjithë planeti është mesatarisht rreth 1.3 °C më i ngrohtë se në periudhën para-industriale. Në Evropë, kjo rritje është edhe më e madhe dhe arrin në 2,4 °C. Me përjashtim të Islandës, ku temperaturat ishin pak më të ulëta, viti i kaluar ishte më i ngrohtë se mesatarja në të gjithë Evropën.

2024 was Europe’s warmest year ever 🌍

🔥 Record temps in nearly half the continent
💧 Deadly floods & storms in the west
🌾 Drought & heat in the east
📊 413 000 people affected

Read the European State of the Climate 2024 report 🔽 https://t.co/HuVv4lu18M#ESOTC2024 pic.twitter.com/GLFLS5wRUI

— EU Climate Action (@EUClimateAction) April 15, 2025

“Evropa është ngrohur dy herë më shpejt se mesatarja globale që nga vitet 1980”

“Temperaturat e detit ishin jashtëzakonisht të larta, nivelet e detit vazhduan të rriteshin dhe shtresat e akullit dhe akullnajat vazhduan të shkriheshin”, tha Samantha Burgess, një nga autoret kryesore të raportit. Dhe në nivel global, viti 2024 ishte viti më i ngrohtë që kur janë regjistruar matjet meteorologjike.

“Përqendrimi i gazeve serrë në atmosferë vazhdon të rritet dhe në vitin 2024 arriti përsëri nivele rekord. Evropa është ngrohur dy herë më shpejt se mesatarja globale që nga vitet 1980,” shton Burgess.

Pasojat janë të shumëfishta. Ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu nuk zbatohen vetëm për mesataret globale, por gjithashtu kanë një ndikim shumë konkret në nivel rajonal dhe lokal, paralajmëron Florence Rabier, Sekretarja e Përgjithshme e Qendrës Evropiane për Parashikimet e Motit me Distanca të Mesme, e cila bashkëpunon me programin Copernicus.

2024 was the warmest year on record in Europe, according to the newly released Copernicus State of the Climate Report. We spoke with University of Pennsylvania climate scientist Michael Mann about what this means for the world as a whole: pic.twitter.com/0CnPQZTs2M

— The Weather Channel (@weatherchannel) April 16, 2025

Vitin e kaluar, 413,000 njerëz u prekën nga stuhitë dhe përmbytjet në Evropë dhe të paktën 335 njerëz humbën jetën.

Përmbytjet, nxehtësia ekstreme, stuhitë dhe thatësirat po ndikojnë gjithnjë e më shumë në jetën e përditshme të rreth 750 milionë njerëzve në Evropë dhe ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njerëzit janë pas kësaj.

Në Valencia, Spanjë, përmbytjet tetor dhe nëntor të kaluar morën më shumë se 220 jetë. Sasia e shiut që ra në vetëm pak orë theu të gjitha rekordet e mëparshme dhe shkaktoi shkatërrime – makina, shtëpi dhe infrastruktura u shkatërruan. Dëmi material llogaritet të jetë mbi 16 miliardë euro.

Pak para kësaj, stuhia Boris shkaktoi përmbytje të mëdha në tetë vende të Evropës Lindore përgjatë shtretërve të lumenjve prej mijëra kilometrash. Vlerësohet se 413,000 njerëz u prekën nga stuhitë dhe përmbytjet në Evropë vitin e kaluar dhe të paktën 335 njerëz humbën jetën.

Numri i ditëve me stres ekstrem të nxehtësisë në vitin 2024 ishte i dyti më i lartë që nga fillimi i matjeve. Evropa Lindore është goditur nga temperatura jashtëzakonisht të larta dhe thatësira e madhe. Thatësira të mëdha janë regjistruar sërish në jug të kontinentit, edhe gjatë dimrit.

Evropa Perëndimore, nga ana tjetër, ka parë sasi rekord reshjesh që nuk janë parë që nga vitet 1950. Kombinimi i thatësirës dhe shirave të dendur rrit ndjeshëm rrezikun e përmbytjeve të shpejta, sepse toka e tharë dhe e fortë nuk mund të thithë sasi të mëdha uji mjaft shpejt. Kjo krijon rrjedha ujore të rrezikshme.

“30,000 vdekje të tjera mund të ndodhin në Evropë për shkak të nxehtësisë ekstreme”

“Çdo pjesë shtesë e një shkalle ngrohjeje do të thotë rreziqe më të mëdha për jetën tonë, ekonominë dhe planetin tonë. Përshtatja ndaj ndryshimeve klimatike po bëhet thelbësore,” tha Sekretarja e Përgjithshme e WMO Celeste Saulo kur prezantoi raportin.

Megjithëse emetimet e gazeve serrë vazhdojnë të rriten globalisht, raporti sjell gjithashtu një lajm të mirë: Evropa prodhoi më shumë energji nga dielli, era dhe biomasa në vitin 2024 se kurrë më parë. Rreth 45 për qind e energjisë elektrike vinte nga burime të rinovueshme.

Shkencëtarët paralajmërojnë se vendet duhet të marrin masa sa më shpejt të jetë e mundur, veçanërisht kur bëhet fjalë për mbrojtjen nga përmbytjet dhe valët e të nxehtit. Samantha Burgess thekson se nëse ngrohja globale rritet mbi 1.5 °C në afat të gjatë, mund të ketë 30,000 vdekje shtesë në Evropë për shkak të nxehtësisë ekstreme.

Raporti sjell gjithashtu një fakt inkurajues: më shumë se gjysma e qyteteve evropiane tashmë po zhvillojnë plane për t’u përshtatur me kushtet ekstreme të motit dhe për të mbrojtur më mirë banorët.

Ndër zonat kryesore në këtë fushë janë Parisi, Milano, Holanda dhe Glasgow. Aty po zhvillohet me shpejtësi infrastruktura për mbrojtjen nga kërcënimet klimatike, po zgjerohen sipërfaqet e gjelbra që ftohin zonat e qytetit dhe po zbatohen masa intensive për mbrojtjen nga përmbytjet.