Exit poll: Konservatorët fitojnë zgjedhjet gjermane, Merz në rrugën e duhur për t’u bërë kancelar

Konservatorët gjermanë kanë fituar një fitore dërrmuese në zgjedhjet parlamentare, tregojnë sondazhet e daljes, duke paralajmëruar një ndryshim të rëndësishëm politik në ekonominë më të madhe të Evropës dhe duke i hapur rrugën udhëheqësit të Unionit Kristian Demokrat (CDU/CSU) Friedrich Merz për t’u bërë kancelari i ri i Gjermanisë.

Sipas parashikimeve fillestare, Kristian Demokratët (CDU/CSU) fituan përqindjen më të madhe të votave – 29 për qind. Alternativa e ekstremit të djathtë për Gjermaninë (AfD) doli në vendin e dytë me 19.5 për qind, ndërsa Social Demokratët (SPD) përfunduan në vendin e tretë me 16 për qind të votave.

Megjithatë, kancelari i ri nuk do të zgjidhet derisa të formohet një koalicion qeverisës, një proces që mund të zgjasë muaj. Nëse këto parashikime konfirmohen, kandidati i CDU/CSU Friedrich Merz është në pozitën më të mirë për të pasuar Olaf Scholz si kancelar.

Sa kohë duhet për të formuar një qeveri?

Procesi i formimit të një koalicioni mund të zgjasë javë apo edhe muaj. Në vitin 2017, negociatat e koalicionit zgjatën më së shumti në historinë e Gjermanisë, duke e lënë vendin pa një qeveri të re për gati gjashtë muaj, kujton Deutsche Welle.

Megjithatë, nëse prioritetet e partnerëve të mundshëm të koalicionit janë më të afërta dhe nëse në qeveri marrin pjesë vetëm dy parti në vend të tre, atëherë procesi mund të vazhdojë shumë më shpejt.

Partitë zgjedhin kandidatët e tyre kryesorë përpara zgjedhjeve. Pas votimit nisin negociatat për formimin e koalicionit. Pasi të arrihet një koalicion, presidenti gjerman – i cili është kreu i shtetit – propozon një kandidat për kancelar, i cili më vonë duhet të zgjidhet nga Bundestagu.

Në mënyrë tipike, presidenti emëron kandidatin kryesor të partisë më të madhe në qeverinë e sapoformuar. Për t’u zgjedhur, një kandidat duhet të sigurojë një shumicë absolute në një votim të fshehtë në parlament. Pasi zgjidhet, kancelari i ri fillon të emërojë ministrat në qeveri.

Sistemi zgjedhor gjerman – një kombinim i modeleve mazhoritare dhe proporcionale

Sistemi zgjedhor gjerman është krijuar për të garantuar qeveritë e koalicionit dhe ekuilibrin midis parimeve të sundimit të shumicës dhe përfaqësimit proporcional.

Çdo votues gjerman ka të drejtë për dy vota – një “votim të parë” (Erssttimme) dhe një “votim të dytë” (Zweitstimme).

Vota e parë hidhet për një kandidat të drejtpërdrejtë nga zona e zgjedhësve. Vota e dytë hidhet për një parti politike.

Emrat e kandidatëve që secila parti propozon për në Bundestag gjenden në të ashtuquajturat “lista shtetërore” (Landeslisten), të cilat duhet të dorëzohen përpara zgjedhjeve. Numri i vendeve që merr një parti në një shtet të caktuar federal varet nga numri i votave të vendit të dytë që fiton. Sa më shumë vota të dyta të marrë një parti, aq më shumë përfaqësues do të marrë në Bundestag.

Por votuesit nuk duhet të japin të dyja votat për të njëjtën parti – ata mund të mbështesin një kandidat me votën e parë dhe të votojnë për një parti tjetër me të dytën.

Çdo parti që fiton mbi 5 për qind të votave të përgjithshme fiton automatikisht vende në parlamentin gjerman.