Gjysma e emetimeve globale të CO2 vijnë nga vetëm 36 kompani globale

ë shumë se 20 miliardë tonë emetime të dioksidit të karbonit (CO2) në vitin 2023 u prodhuan nga djegia e qymyrit, naftës dhe gazit të prodhuar nga vetëm 36 kompani, tregon një analizë e re. Këto kompani janë përgjegjëse për gjysmën e të gjitha emetimeve që kontribuojnë në ngrohjen globale, gjë që forcon më tej argumentet për përgjegjësinë e tyre në luftën kundër ndryshimeve klimatike.

Sipas të dhënave nga raporti i Carbon Majors, ndër ndotësit më të mëdhenj janë Saudi Aramco, Coal India, ExxonMobil, Shell dhe disa kompani kineze të energjisë. Nëse do të ishte një vend, Saudi Aramco do të ishte ndotësi i katërt më i madh në botë, menjëherë pas Kinës, Shteteve të Bashkuara dhe Indisë. ExxonMobil, nga ana tjetër, prodhon pothuajse të njëjtat emetime si Gjermania, emetuesi i nëntë më i madh i CO2 në botë.

Për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5°C, që është objektivi i vendosur nga Marrëveshja e Parisit, emetimet duhet të reduktohen me 45% deri në vitin 2030. Megjithatë, në vend që të ulen, emetimet vazhdojnë të rriten, duke kontribuar në ngjarjet ekstreme të motit gjithnjë e më të shpeshta që kërcënojnë jetët dhe ekonomitë në mbarë botën.

Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA) ka paralajmëruar se të gjitha projektet e reja të shfrytëzimit të lëndëve djegëse fosile të nisura pas vitit 2021 janë subjekt i arritjes së emetimeve neto zero deri në vitin 2050. Pavarësisht këtyre paralajmërimeve, shumica e 169 kompanive të mbuluara nga baza e të dhënave të Carbon Majors rritën emetimet në vitin 2023, i cili ishte edhe viti më i ngrohtë i regjistruar.

Kompanitë vazhdojnë të rrisin prodhimin
“Këto kompani po e mbajnë botën të varur nga lëndët djegëse fosile pa plane për të ngadalësuar prodhimin,” tha Christiana Figueres, një ish-shefe e OKB-së për ndryshimet klimatike që luajti një rol kyç në miratimin e Marrëveshjes së Parisit në 2015.

Emmett Conner nga organizata InfluenceMap, e cila prodhoi raportin, theksoi se “megjithë angazhimet globale për klimën, një numër i vogël i prodhuesve më të mëdhenj të karburanteve fosile po rrisin ndjeshëm prodhimin dhe emetimet, gjë që tregon se sa vendimtare janë këto kompani në krizën klimatike”.

Kompanitë, megjithatë, po mbrojnë veten. Një zëdhënës i Shell tha se kompania “është e përkushtuar për të arritur emetimet neto zero deri në vitin 2050” dhe po investon në teknologji për të reduktuar emetimet. Saudi Aramco nuk pranoi të komentojë mbi raportin, ndërsa Coal India, ExxonMobil, Chevron, TotalEnergies dhe BP nuk u përgjigjën.

Presioni ligjor mbi gjigantin e naftës
Të dhënat nga raporti i Carbon Majors tashmë janë përdorur në çështje ligjore kundër kompanive të përfshira në shfrytëzimin e lëndëve djegëse fosile. Shtetet e Nju Jorkut dhe Vermontit kanë miratuar ligje që kërkojnë kompensim për dëmet klimatike nga kompanitë e energjisë, ndërsa disa ekspertë ligjorë kanë bërë thirrje për procedime penale kundër drejtuesve të korporatës së naftës. Rregullatorët po përdorin gjithashtu këto të dhëna, siç është padia e organizatës ClientEarth kundër BlackRock për mashtrimin e investitorëve në lidhje me ndikimin e karburanteve fosile.

Baza e të dhënave Carbon Majors mbulon emetimet nga 169 kompanitë më të mëdha dhe përfshin jo vetëm lëndët djegëse fosile, por edhe industrinë e çimentos, emetimet e së cilës u rritën me 6.5% në 2023. Grupi i 36 ndotësve më të mëdhenj dominohet nga kompanitë shtetërore, 25 prej tyre, duke përfshirë China Energy, Kompaninë Kombëtare të Naftës Iraniane, Gazprom të Rusisë dhe Adnoc nga Emiratet e Bashkuara Arabe. Pjesa tjetër janë kompani publike si Petrobras e Brazilit dhe Eni e Italisë.

Burimi më i madh i emetimeve në vitin 2023 ishte qymyri (41%), i ndjekur nga nafta (32%), gazi (23%) dhe industria e çimentos (4%).

“Ne po jetojmë në një moment kritik në historinë njerëzore,” tha Kumi Naidoo, president i Iniciativës së Traktatit për Mospërhapjen e Karburantit Fosil. “Është thelbësore që qeveritë të marrin përgjegjësi dhe të ndalojnë zgjerimin e lëndëve djegëse fosile, të cilat janë shkaku kryesor i krizës në të cilën ndodhemi”, raporton Guardian.