Ja mosha kur njeriu plaket më shumë
Ja mosha kur njeriu plaket më shumë
Plakja është një proces i natyrshëm dhe i pashmangshëm që ndodh me kalimin e kohës. Për një kohë të gjatë, ajo është parë si një ndryshim gradual që ndodh ngadalë në çdo pjesë të trupit dhe mendjes. Megjithatë, hulumtimet e fundit po sfidojnë këtë pikëpamje tradicionale, duke sugjeruar se plakja ndodh me ‘kërcime’, periudha të papritura të përshpejtimit të ndryshimeve biologjike dhe funksionale në trupin e njeriut.
Plakja nuk është gjithmonë lineare
Ashtu siç ekzistojnë faza të zhvillimit të shpejtë gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës, studimet e fundit tregojnë se edhe të rriturit përjetojnë faza të ngjashme të ‘rritjes së plakjes’. Kjo qasje e re po fiton vëmendje në komunitetin shkencor dhe mund të ndryshojë rrënjësisht mënyrën se si kujdesemi për shëndetin gjatë jetës sonë.
Një studim i publikuar në Annals of Medicine që ndoqi individë nga fëmijëria deri në të 60-at, vuri në dukje se sjelljet e pashëndetshme, si pirja e duhanit apo konsumimi i tepruar i alkoolit, kishin ndikim më të fortë pas moshës 36 vjeç. Kjo tregon se trupi mund të hyjë në një fazë më të ndjeshme ndaj faktorëve të jashtëm në këtë periudhë të jetës.
Ndërkohë, një tjetër studim i publikuar në Nature Aging analizoi qelizat dhe mikrobiomat e personave nga mosha 25 deri në 75 vjeç. Ky kërkim zbuloi dy “kërcime plakjeje” të theksuara: rreth moshës 44 dhe më pas në 60 vjeç. Në këto periudha, ndryshimet biologjike ndodhin me një shpejtësi më të lartë, duke ndikuar ndjeshëm në funksionet trupore dhe rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve.
Çfarë ndodh në këto ‘kërcime’?
Arsyet për këto periudha të papritura ende nuk janë të qarta, por një teori e mundshme është ndryshimi i stilit të jetesës. Në të 40-at dhe 50-at, shumë njerëz i kushtojnë më pak vëmendje ushqyerjes, aktivitetit fizik dhe kujdesit ndaj shëndetit në përgjithësi. Këto zakone të reja mund të nxisin përkeqësimin e shëndetit dhe përshpejtimin e procesit të plakjes.
Si të përgatitemi për këto faza?
Lajmi i mirë është se, ndonëse këto kërcime janë reale, ndikimi i tyre mund të zvogëlohet. Përvetësimi i një stili jetese të shëndetshëm që në rininë e hershme luan një rol të rëndësishëm në ngadalësimin e plakjes. Disa prej zakoneve kyçe përfshijnë:
1.Ushqyerje të ekuilibruar dhe të pasur me lëndë ushqyese.
2.Aktivitet fizik të rregullt.
3.Shmangien e pirjes së duhanit dhe konsumit të tepërt të alkoolit.
4.Menaxhimin e stresit dhe kujdesin për mirëqenien mendore.
Plakja me ‘kërcime’ është një zbulim i rëndësishëm që na ndihmon të kuptojmë më mirë se si ndodh ndryshimi në trupin tonë. Në vend që të mendojmë për plakjen si një proces të ngadaltë dhe të qëndrueshëm, duhet ta shohim atë si një seri fazash të ndërlikuara, ku periudhat kritike mund të kenë ndikim vendimtar. Prandaj, përgatitja me zakone të mira shëndetësore që në moshë të re mund të bëjë një ndryshim të madh në cilësinë e jetës në moshë më të avancuar. Syri.net-iefimerida
