Kur shpirti flet me lot: Çfarë ndodh në të vërtetë kur qajmë?

Thënia se lotët pastrojnë shpirtin nuk është vetëm një shprehje poetike – ajo ka të vërtetën e bazuar në emocione dhe në biologji.

Ne qajmë kur jemi të thyer, por edhe kur jemi të gëzuar. Kur jemi të pushtuar nga stresi, por edhe kur jemi në përqafimin e lajmeve të mira. Lotët janë pjesë e natyrës sonë njerëzore – akti që dëshmon për “un” tonë më të thellë. Por çfarë ndodh saktësisht në trup dhe mendje kur derdhim një lot?

Shkencëtarët ende po hetojnë këtë enigmë – pse njerëzit, si speciet e vetme në planet, qajnë nga emocionet. Ajo që dimë është se e qara nuk është vetëm një shprehje dhimbjeje, por edhe një proces i kthimit të trupit nga një gjendje lufte ose ikjeje në një gjendje paqeje. Me fjalë të tjera, lotët mund të jenë një manifestim fizik i qetësimit.

Hulumtimet tregojnë se dy të tretat e njerëzve ndihen më mirë pasi qajnë. Por kjo ndjenjë nuk vjen vetëm nga vetë akti – ajo vjen nga reagimi i mjedisit. Kur pranohemi, na kuptohen, kur dikush na jep një dorë ndërsa ne qajmë – efekti është shumë më i fortë. Në ato momente lotët jo vetëm që lehtësojnë shpirtin, por krijojnë edhe ura për të tjerët.

Dhe nga perspektiva biologjike, e qara ka një funksion. Jo vetëm që përcjell mesazhin “Kam nevojë për mbështetje”, por ndikon edhe në mjedis – qetëson konfliktet, redukton tensionin dhe ndonjëherë edhe ndryshon rrjedhën e një bisede. Lotët mund të jenë një mjet komunikimi, por edhe një strategji për trupin për të neutralizuar agresionin.

Është gjithashtu interesante që të qarët, sipas hulumtimit të biokimistit William Frey, mund të ndihmojë gjithashtu në largimin e toksinave nga trupi. Lotët emocionalë përmbajnë përbërës të ndryshëm kimikë nga ata që sekretohen gjatë acarimit – gjë që rrit mundësinë që të qarët të jetë një formë pastrimi, jo vetëm emocionalisht, por edhe fiziologjikisht.

Lotët përmbajnë gjithashtu lizozim – një substancë që ka veti natyrale antiseptike. Edhe pse kjo nuk do të thotë se lotët kanë fuqi shëruese, trupi i përdor ato për të mbrojtur sipërfaqen e syrit dhe për ta mbajtur atë të lagësht dhe të shëndetshëm. Por e qara e tepërt mund të acarojë edhe sytë, ndaj nevojitet një ekuilibër.

Hormonet luajnë një rol të madh në sa shpesh dhe sa qajmë. Gratë, për shkak të ndikimit të estrogjenit, kanë më shumë gjasa të qajnë gjatë periudhave të caktuara – para menstruacioneve ose pas lindjes. Tek meshkujt, testosteroni mund të zvogëlojë tendencën për të qarë. Por ndikimi i kulturës dhe edukimit është po aq i fortë: meshkujt shpesh rriten me mesazhin se lotët janë shenjë dobësie, e cila mund të shtypë dëshirën natyrore.

E qara nuk është vetëm një akt psikologjik – trupi reagon plotësisht: rritje e rrahjeve të zemrës, dridhje, madje edhe një ndjenjë lodhjeje pas shpërthimit emocional. Në ato momente lotët bëhen një mënyrë që trupi të rivendosë veten, të kthehet në ekuilibër.

Edhe pse nuk ka prova të mjaftueshme shkencore se çfarë saktësisht dhe sa të mirë bëjnë lotët për trupin, një gjë është e sigurt – ata janë një mekanizëm i thellë, instinktiv për mbijetesë, lidhje dhe shërim. Ne nuk kemi gjithmonë nevojë të dimë pse qajmë. Mjafton të lejojmë veten të ndiejmë. Le të hapemi. Le të jemi njerëz.