Kush e shpiku vendosjen e një unaze martese?

Historianët dhe shkencëtarët e kulturës po zbulojnë sfondin magjepsës të kësaj simbolike universale të dashurisë dhe besnikërisë që ka tejkaluar prej kohësh kufijtë gjeografikë dhe etno-kulturorë në globalizim. Kështu, tradita e mbajtjes së një unaze martese, para së gjithash – nga gratë, e ka origjinën nga Egjipti i Lashtë, ku arkeologët gjetën të dhënat e para të këtij zakoni, të shkruara në hieroglife. Egjiptianët e konsideronin unazën si një simbol të përjetësisë, të mishëruar në formën e saj rrethore e cila nuk ka as fillim e as fund.

Duket se kjo simbolikë është aq e fuqishme, saqë ka mbijetuar qytetërime të ndryshme dhe të ndryshme gjatë shekujve, duke u bërë një simbol universal i besnikërisë martesore në çdo cep të planetit Tokë.

Besimet për “damarin e dashurisë” ( vena amoris )

Ndoshta një nga historitë më romantike që lidhet me mbajtjen e një unaze martese vjen nga lashtësia evropiane. Grekët e lashtë, maqedonasit, romakët – besonin në ekzistencën e një vene të veçantë, të njohur si ” vena amoris ” ose “venë dashurie” që shtrihej nga gishti i katërt i dorës së majtë drejt e në zemër. Edhe pse sot, sipas anatomisë, dihet se një venë e tillë nuk ekziston, ky besim poetiko-romantik ndikoi ndjeshëm në traditën perëndimore të mbajtjes së unazës në dorën e majtë.

Përndryshe, sot, zakonet e mbajtjes së unazës së martesës ndryshojnë shumë në varësi të kontekstit kulturor. Fe të ndryshme kanë interpretimet e tyre në lidhje me unazat e martesës.

Në shumicën e vendeve perëndimore, si Britania e Madhe, Shtetet e Bashkuara, Franca apo Italia, unaza zakonisht mbahet në dorën e majtë. Megjithatë, vendet dhe popujt e Evropës Lindore, si rusët, polakët, maqedonasit dhe bullgarët, sot zakonisht e mbajnë atë në dorën e djathtë. Në zakonet e krishtera ortodokse, ana e djathtë konsiderohet “ana e vërtetë”, kështu që unaza e martesës mbahet në dorën e djathtë, por përsëri – në gishtin e unazës.

Dhe muslimanët e mbajnë unazën e martesës në dorën e djathtë, ndërsa çifutët gjatë dasmës e vendosin unazën e martesës në dorën e djathtë, dhe më pas, sipas zakonit, e transferojnë atë në dorën e majtë. Tradita hebraike thotë gjithashtu se unaza duhet të jetë e thjeshtë dhe pa dekorime.

Globalizimi dhe interpretimet bashkëkohore

Kohët moderne kanë sjellë ndryshime të rëndësishme në traditën e mbajtjes së një unaze martese. Është interesante që burrat filluan të mbanin unaza martese në një shkallë më të madhe vetëm në Luftën e Dytë Botërore, kur ushtarët donin të mbanin në shtëpi një kujtim të dukshëm të grave dhe familjeve të tyre, megjithëse raste të tilla vërehen edhe në shekullin e 14-të. Ky zakon mbeti dhe u bë normë në pjesën më të madhe të botës, duke përfaqësuar simbolikën moderne të martesës.

Globalizimi ka ndikuar ndjeshëm në zakonet tradicionale që lidhen me unazat e martesës. Dhe në Indi, për shembull, ku unaza mbahej në dorën e djathtë, sepse dora e majtë konsiderohej e papastër, brezat e sotëm shpesh zgjedhin dorën e majtë – të ndikuar nga zakonet dhe vlerat perëndimore. Kjo tregon se si zakonet ndryshojnë dhe përshtaten sipas trendeve botërore.

Përveç aspekteve kulturore dhe tradicionale, në zgjedhjen e dorës për vendosjen e unazës së martesës mund të ndikojnë edhe arsye praktike. Njerëzit me dorën e djathtë shpesh preferojnë të mbajnë unazën e tyre në dorën e majtë, për shkak të më pak gjasave për të dëmtuar unazën gjatë detyrave të përditshme. Gjithashtu, disa çifte vendosin ta përshtatin traditën me preferencat e tyre personale ose zakonet dhe kërkesat profesionale.

Tradita e mbajtjes së një unaze martese është një nga simbolet më të qëndrueshme dhe universale të dashurisë, besnikërisë dhe përkushtimit në historinë njerëzore. Qoftë i veshur në të majtë apo në të djathtë, rëndësia e tij si simbol i dashurisë së përjetshme mbetet i pandryshuar. Kohët moderne sjellin gjithnjë e më shumë fleksibilitet në interpretimin e këtyre zakoneve, duke i lejuar çiftet të zgjedhin se si ta veshin këtë simbol të rëndësishëm të dashurisë së tyre.