Ky është deti më i çuditshëm në botë: Nuk ka plazhe dhe është shtëpia e sasive të mëdha të mbeturinave

Deti Sargasso, i vendosur në Atlantikun e Veriut, ka kufij unikë të përcaktuar nga oqeani dhe jo nga toka. Nuk ka plazhe që mund të vizitoni pasi kufizohet vetëm nga rrymat e oqeanit. Dhe ndoshta nuk do të dëshironit as ta vizitoni. Sipërfaqja është e mbuluar me një bar të keq deti kafe-verdhë (sargassum) dhe është shtëpia e një ishulli të madh mbeturinash të njohur si Plehrat e Atlantikut të Veriut. Megjithatë, Deti Sargasso ka një rëndësi ekologjike, historike dhe kulturore.

Një organizatë e veçantë, e themeluar për të ruajtur këtë det të jashtëzakonshëm, e quan atë një “parajsë për diversitetin biologjik”, e cila është me rëndësi vendimtare për ekosistemin e Atlantikut të Veriut. Komisioni i Detit Sargasso vëren se speciet e rrezikuara të ngjalave migrojnë këtu për t’u shumuar, ndërsa balenat, toni dhe peshq të tjerë kalojnë nëpër zonë.

Deti Sargasso mbështet ciklet e jetës së shumë specieve të rrezikuara, duke përfshirë peshkaqenin dhe disa lloje breshkash. Biologia e njohur detare Dr. Sylvia Earle e quan atë një “pyll shiu lundrues i artë”.

Kolombi ishte i pari që regjistroi një takim me barin e sargasit gjatë ekspeditës së tij në 1492. Detarët e tij kishin frikë se do të ngatërroheshin në alga deti ose se detet e qeta (bonaca) do të pengonin kthimin e tyre në Spanjë. Këto frikë u bënë pjesë e shkencës dhe shoqërimi me Trekëndëshin e Bermudës e rriti më tej famën e tij.

Trekëndëshi i Bermudës, i famshëm për zhdukjet e papritura të avionëve dhe anijeve, ndodhet në pjesën jugperëndimore të detit Sargasso, midis Bermudës, Floridës dhe Porto Rikos. Deti Sargasso ekziston falë katër rrymave: Rryma e Atlantikut të Veriut në veri, Rryma Kanarie në lindje, Rryma Ekuatoriale e Atlantikut të Veriut në jug dhe Rryma Antille në perëndim.

Situata po përkeqësohet.

Këto rryma, të njohura si vorbulla oqeanike, bllokojnë ujin në to duke krijuar atë që Zhyl Verni e përshkroi si “liqeni i përsosur i Atlantikut të hapur”. Fatkeqësisht, ky “liqen” sot është larg të qenit i përsosur. Deti Sargasso përballet me kërcënime të tilla si zhurma nënujore, dëmtimi i tapetit të sargasit, ndotja kimike, mbipeshkimi, mbeturinat lundruese dhe ndryshimet klimatike.

Vlerësohet se kjo mbetje e madhe shtrihet në qindra kilometra dhe përmban rreth 200 mijë copë mbetje për kilometër katror.

Një studim i ri, i publikuar më 8 dhjetor, zbuloi se deti është bërë më i ngrohtë, më i kripur dhe më acid që nga viti 1954, gjë që mund të ketë pasoja të rënda për sistemet e tjera oqeanike.

Autori kryesor i raportit, oqeanografi kimik Nicholas Bates, paralajmëroi se oqeani është më i ngrohti që ka qenë në miliona vjet, gjë që mund të çojë në ndryshime të rëndësishme në jetën detare lokale dhe ciklin global të ujit – duke ndikuar në modelet e shiut dhe thatësirës. Bates thotë se ngrohja globale mund të ketë arritur tashmë një pikë pa kthim.