Lustrimi i fjalëve tona apo zëvendësimi i zërit? Inteligjenca artificiale gjeneruese në shkrimet akademike

Ashtu si shumë prej jush, unë u ndesha për herë të parë me “Chet-GPT” kur u prezantua në publik në fund të vitit 2022, duke ngjallur interesin tim të menjëhershëm (Stojanov, 2023). Potenciali që pashë ishte i madh; studentët mund ta përdorin atë për kuptimin konceptual (Stojanov et al., 2024)), krijuesit e përmbajtjes për të rritur kreativitetin (Doshi & Hauser, 2023) dhe autorët me anglishten si gjuhë të dytë ose tjetër (ESOL) për përkthim (Jiao et al., 2023). Si shkrimtar i ESOL-it, jam përballur me realitetin e ashpër të komentuesve që komentojnë “anglishten time të keqe”. Megjithatë, për të qenë të drejtë, është e rëndësishme të shkruani me qartësi, përndryshe mesazhi humbet. Futni modele të mëdha gjuhësore (LLM), të tilla si “Chat-GPT”. Tani, papritmas, perspektiva e një komentuesi tjetër që komenton “gjuhën e keqe” duket mjaft e largët – “Chat-GPT” mund të përmirësojë shkrimin tim. Megjithatë, kjo lehtësi e sapogjetur paraqet një shqetësim të papritur: homogjenizimin e shkrimit.

Shumë nga autorët që kanë botuar punime në revista akademike, duke përfshirë Sjelljen Sociale dhe Personalitetin: një revistë ndërkombëtare (SBP) , nuk janë folës të gjuhës angleze. Gjatë vitit të kaluar, kam vënë re më pak probleme gjuhësore në punimet që kam vlerësuar si recensues ose redaktues i asociuar. Ndoshta, ashtu si unë, autorët përdorin inteligjencën artificiale gjeneruese (AI) për të redaktuar shkrimet e tyre. Në të njëjtën kohë, vura re një prirje të pazakontë. Unë kam qenë zëvendës redaktor i SBP që nga janari 2020 dhe recensues që nga viti 2019, megjithatë nuk kam hasur fjalë si “sqaroj”, “zbuloj” ose “kompleksoj” në parashtresat para 2023/2024. Në të vërtetë, ato nuk u përdorën shpesh në asnjë revistë akademike. Një kërkim i Scopus për këto terma zbulon një rritje të dukshme në përdorimin e tyre midis 2023 dhe 2024, gjë që duket se pasqyron një model më të gjerë të zgjedhjes së fjalëve. Nga përvoja ime personale, këto fjalë janë një shenjë dalluese e “Chat-GPT” (dhe ndoshta edhe LLM të tjera). Në të vërtetë, të tjerët kanë vëzhguar tendenca të ngjashme (Comas-Forgas et al., 2024). Sidoqoftë, është e rëndësishme të theksohet se ky nuk është domosdoshmërisht një tregues që autorët që përdorin këto fjalë mbështeten në AI ose – edhe nëse e bëjnë – që AI po shkruan për ta. Për shembull, kur fut një paragraf në anglisht “keq”, LLM kthen një version të përmirësuar, shpesh të mbushur me këto shenja fjalësh. Ka shumë të ngjarë që këta autorë të përdorin LLM për të lustruar tekstin dhe shkrimin e tyre, siç bëj unë.

Unë e mbështes plotësisht një përdorim të tillë. Nëse asgjë tjetër, kjo lejon zvogëlimin e barrierave gjeografike dhe gjuhësore, rritjen e barazisë dhe përparimin e përshpejtuar në shkencë. Megjithatë, ky lloj shkrimi ngre shqetësime për mua, sepse në një të ardhme jo shumë të largët, një brez do të rritet i ekspozuar ndaj shkrimit të homogjenizuar pa pasuri gjuhësore (Agarwal et al., 2024; Vanmassenhove et al., 2021) dhe do të formojë ide të pashëndetshme se çfarë duhet të tingëllojë një tekst “inteligjent”. A është e mundur që paragjykimet gjuhësore në LLM po riformësojnë të kuptuarit tonë për atë që është “i zgjuar” dhe “inteligjent”? Ashtu si Hollivudi ka ndikuar në standardet e bukurisë, a mund të ndikojë një LLM në perceptimin tonë për atë që përbën tekst të shkruar mirë? A e konsiderojnë shkrimtarët si të papërshtatshme veprën e tyre nëse nuk përputhet me këto modele?

Për më tepër, studimet sugjerojnë se ne po mbështetemi gjithnjë e më shumë në inteligjencën artificiale për vendimmarrje, duke na bërë të besojmë sugjerimet e gjeneruara nga AI mbi gjykimin tonë (Klingbeil et al., 2024; Suresh et al., 2020). Me shkrim, kur përballemi me një zgjedhje midis një fjalie origjinale dhe një versioni të lëmuar me AI, mund të arsyetojmë se AI e di më mirë. Kjo mbështetje mund të çojë në rritjen e uniformitetit në të shkruar pasi më shumë individë miratojnë mjete të inteligjencës artificiale për të përmirësuar punën e tyre, duke rezultuar në shkrime më pak origjinale në përgjithësi (Doshi & Hauser, 2023; Vanmassenhove et al., 2021).

Për të shmangur skenarë të tillë, ne si shkrimtarë duhet të marrim përgjegjësinë për të mos pranuar verbërisht parafrazimet ose përkthimet e ofruara nga LLM-të, por përkundrazi t’i përdorim ato si frymëzim për mënyra për të modifikuar shkrimin tonë. Nëpërmjet angazhimit të menduar dhe jo thjesht kopjimit dhe ngjitjes, ne mund të sigurohemi që shkrimi ynë të mbetet autentik për zërat tanë individualë. Nuk ka kuptim të kemi një mjet që mund të pastrojë zhurmën e gjuhës së paqartë dhe të mprehë idetë tona, dhe pastaj ta përdorim atë vetëm për të mbuluar mangësitë gjuhësore me fraza të përgjithshme. Potenciali i vërtetë i inteligjencës artificiale gjeneruese qëndron në të na lejuar të shprehim zërat tanë më qartë dhe më efektivisht. Le ta bëjmë atë.