Ne, robërit “e plasur” në kopshtin zoologjik digjital – Algoritmet që na kontrollojnë kohën dhe jetën

I the vetes pesë minuta, por tani kanë kaluar dy orë. Gishti yt lëviz para se të mendosh. Algoritmi nuk ka fillim, nuk ka fund, vetëm përmbajtjen e radhës, një video që luhet në ekran.

Por algoritmi ishte tashmë gati për ty. Ngjyrat, zëri, titulli. Ishte aty përpara se ti ta kuptoje që e doje.

Një pauzë, një hezitim, një sugjerim tjetër shfaqet. Ti vazhdon të lëvizësh, jo sepse do, por sepse alternativa është qetësia. Dhe algoritmi nuk krijon dëshirë.

E parashikon, e formon, e rikthen përpara teje, përpara se ta njohësh.

Diku jashtë këtij ekrani, koha vazhdon.

Por këtu, brenda kësaj tij, koha shpërbëhet. E kaluara është një kujtim lëvizjesh të mëparshme të ekranit. E ardhmja është sugjerimi i radhës. E tashmja është vetëm një kalim, një njoftim.

E zbehtë, e largët, por e njohur. Një kujtim i diçkaje të harruar. Ti duhej të bëje diçka tjetër, apo jo?

Duhej të ndaloje. Por lëvizja e ekranit përthith hezitimin tënd. Përthith dyshimin. Të përthith ty.

A është kjo robëri? Nëse po, ku janë hekurat?

Je i lirë të largohesh. Në çdo moment, mund të shtypësh një buton, të rrëshqasësh, të dalësh. Por njohja e arratisë nuk përkthehet në largim.

Diçka të mban këtu. Diçka më e thellë se varësia. Algoritmi nuk kërkon bindje. Ai kultivon njohjen. Nuk ndëshkon largimin. Siguron kthimin. Një moment qetësie.

Ti shikon ekranin. Për herë të parë, pas sa kohësh? Një minutë? Një orë?

Nuk ka rëndësi. E vetmja gjë që ka rëndësi është momenti tjetër, rifreskimi tjetër.

Ekrani pulson butësisht.

Ti po e pret. Ai po të pret ty. Ti i thua vetes se e ke ti kontrollin.

Por çfarë është kontrolli kur çdo veprim është i parashikuar? Dhe kur çdo hezitim ushqen ciklin, ti nuk je një i burgosur. Je një pjesëmarrës. Por pjesëmarrja nuk është e njëjtë me lirinë e veprimit.

Një ndalesë e fundit. Mjaftueshëm e gjatë për të kuptuar thellësinë e ciklit. Mjaftueshëm e gjatë për të kuptuar se sugjerimi i radhës është tashmë aty, duke të pritur. Gjithmonë ka qenë.

Qyteti ishte kopshti zoologjik i parë.