Nëse nuk e keni ditur, kjo është pikërisht ajo që kalon në kokën e një personi në momentin e vdekjes

Kujtimet e jetës mund të fluturojnë vërtet para syve tuaj ndërsa vdisni, konfirmoi hulumtimi i publikuar disa ditë më parë në revistën Frontiers in Aging Neuroscience.

Studimi përshkruan një burrë që ishte lidhur me një pajisje skanimi të trurit pasi pësoi një atak në zemër dhe më pas vdiq.

Skanimet e trurit, të cilat nuk janë bërë kurrë më parë tek një person që po vdiste, treguan se burri kishte llojin e valëve të trurit të lidhura me kujtimet, meditimin dhe ëndrrat pak para se zemra e tij të fillonte të rrihte dhe madje disa sekonda më pas.

Zbulimi ngriti pyetjen se kur me të vërtetë mbaron jeta, duke u ofruar gjithashtu ngushëllim të afërmve të të ndjerit, tha Dr. Ajmal Zemar, një neurokirurg në Universitetin e Louisville.

Shkencëtarët regjistruan aksidentalisht aktivitetin e trurit të një personi që po vdiste

Studimi ndoqi një burrë 87-vjeçar i cili u shtrua në spital në vitin 2016 me gjakderdhje në zonën midis kafkës dhe trurit.

Mjekët, duke përfshirë doktor Zemarin, hoqën mpiksjen, por tre ditë më vonë burri pati kriza epileptike. Sipas procedurës standarde, ekipi mjekësor monitoroi gjendjen e pacientit me një elektroencefalogram ose EEG, për të përcaktuar shkakun e konfiskimit.

Por përpara se të përcaktonin terapinë e duhur, burri pësoi një atak në zemër dhe vdiq.

– Kjo është pikërisht arsyeja pse skanimet e trurit të një personi që vdes janë kaq të rralla. Është diçka që nuk mund ta planifikosh. Asnjë person i shëndetshëm nuk do të shkonte për një EEG para vdekjes dhe as nuk mund ta dimë saktësisht se kur një person i sëmurë do të vdesë për të regjistruar sinjale të tilla, shpjegoi doktori.

EEG-ja e personit që po vdiste tregoi se 15 sekonda para se zemra e tij të ndalonte së rrahuri, burri përjetoi valë të trurit me frekuencë të lartë të quajtura lëkundje gama, si dhe disa lëkundje më të ngadalta duke përfshirë thetën, deltën, alfa dhe beta.

Këto valë lidhen me përqendrimin, ëndrrat, meditimin, rikujtimin e ngjarjeve dhe imazheve nga kujtesa dhe rikthimet.

– Ajo që askush nuk priste ishte fakti që lëkundjet vazhduan edhe pasi zemra ndaloi së pompuari gjakun në tru. Kjo na befasoi më së shumti, tha doktor Zemar.

Momentet më të mira

Atij dhe kolegëve të tij iu deshën gati gjashtë vjet për të botuar studimin, pjesërisht sepse prisnin të shihnin nëse do të ndodhte një rast tjetër i ngjashëm. Ata gjetën vetëm një studim të ngjashëm te minjtë, në të cilin shkencëtarët shkaktuan sulme në zemër, ndërsa matnin njëkohësisht aktivitetin e tyre të trurit.

– Është shumë e vështirë të pretendosh diçka vetëm me një rast të regjistruar, sidomos kur ai person ka qenë i pranishëm me gjakderdhje, kriza epileptike dhe ënjtje, pra komplikime që mund të ndikojnë në rezultatin e hulumtimit. Por ajo që mund të konfirmojmë me siguri është se ne kemi sinjale pak para vdekjes dhe menjëherë pasi zemra ndalon, të barabarta me atë që ndodh me njerëzit e shëndetshëm kur ata janë duke ëndërruar, duke kujtuar diçka ose duke medituar, dhe ky hulumtim na ka mësuar se edhe pse të dashurit i kanë mbyllur sytë përgjithmonë, truri i tyre ende riprodhon disa nga momentet më të bukura që kanë përjetuar në jetën e tyre, ka shpjeguar doktori, transmeton portali Živim.hr.

Ky zbulim përkon me disa rrëfime anekdotike të përvojave afër vdekjes të njerëzve që thonë se në atë kohë momentet më të forta emocionalisht të jetës së tyre u ndezën para syve.

Dr. Parnia, profesor në Universitetin e Nju Jorkut dhe autor i librit Çfarë ndodh kur vdesim? i tha Insajderit se disa hulumtime të tjera kanë treguar se kur njerëzit vdesin, ata përjetojnë një kthjelltësi paradoksale me vetëdije të theksuar. Dhe kjo përfshin një lloj rishikimi të gjithë jetës së tyre me veprimet, synimet dhe mendimet e tyre – me fjalë të tjera, humanizmin që ata treguan ndaj të tjerëve.

– Më duket se ky studim e vërteton këtë. Është e mundur që në të njëjtën kohë që shumë pjesë të trurit mbyllen për shkak të vdekjes, kjo çon në zhbllokimin e disa pjesëve të tjera të trurit që i ndihmojnë njerëzit të kuptojnë një dimension tjetër të realitetit që nuk është lehtësisht i disponueshëm për ne.

Rimendimi i njohurive të mëparshme se kur përfundon jeta

Ky zbulim mund të shtyjë komunitetin mjekësor të rishqyrtojë kohën në të cilën një person mund të shpallet i vdekur. Kur zemra ndalon së rrahuri, mjekët deklarojnë vdekjen dhe vazhdojnë me procedura të tilla si dhurimi i organeve. Por ky studim i vë në pikëpyetje këto standarde, tha Dr Zemar.

– Pesëmbëdhjetë sekondat mund të mos duken shumë kohë, por në mjekësi nuk janë pak. Nëse e shpallim një person të vdekur kur zemra i ndalon dhe më pas bëjmë një dhurim organesh, ndoshta duhet të presim edhe 15 sekonda të tjera pasi zemra të ndalojë për ta lënë kujtesën e tij të “fluturojë” në mendje? Jo, e di, por kjo është një pyetje shumë përfundimtare që ngriti studimi ynë.

Si neurokirurg, për fat të keq, ndonjëherë shoh pacientë që nuk mund t’i ndihmojmë dhe ne mjekët duhet të jemi ata që t’i tregojmë familjes lajmin e keq dhe kjo është shumë e vështirë. Nëse mund t’u thuhet se ndoshta kjo po ndodh në trurin e njerëzve të tyre të dashur në atë kohë dhe se ata kujtojnë kohët e mira që kanë kaluar me ta, unë personalisht e konsideroj këtë një ngushëllim të madh, përfundon doktor Zemar, i cili tha se ka dëgjuar nga njerëzit në mbarë botën se ky zbulim u ka sjellë ngushëllim, pavarësisht se është e pamundur të dihet nëse kujtimet që ata kujtonin ishin pozitive, negative apo të dyja.