Pluhuri radioaktiv nga Lufta e Ftohtë ende rri pezull mbi Sahara dhe herë pas here arrin në Evropë

Studimi i madh i pluhurit që mbuloi Evropën në mars 2022 përmbante grimca të papritura, zbulon një studim i ri. Këto gjurmë tregojnë për testime bërthamore nga SHBA dhe BRSS në vitet 1950 dhe 1960.

Studiuesit nga Universiteti i Paris-Saclay në Francë përcaktuan se niveli i radioaktivitetit ishte shumë nën kufijtë që do të ishin të rrezikshëm – deri në 50 herë më i ulët se pragjet e sigurisë. Megjithatë, ky zbulim është një kujtesë se sa gjatë mund të zgjasin efektet e shpërthimeve bërthamore në mjedis.

Pluhuri i Saharasë udhëton shpesh në Evropë dhe shkencëtarët tashmë kanë identifikuar një zonë në Algjeri si një nga burimet kryesore. Ky është i njëjti vend ku Franca kreu katër prova bërthamore, kështu që studiuesit vendosën ta studiojnë atë në më shumë detaje.

Një projekt i shkencës qytetare mblodhi 110 mostra nga gjashtë vende të ndryshme. Analizat treguan se megjithëse një pjesë e pluhurit e kishte origjinën në Algjerinë jugore, nënshkrimi radioaktiv nuk përputhej me testimin francez. Në vend të kësaj, ajo tregon një lidhje të qartë me trashëgiminë globale radioaktive të testeve bërthamore të SHBA dhe BRSS.

Gjatë Luftës së Ftohtë, këto dy superfuqi kryen qindra prova nëpër shkretëtira, oqeane, ishuj dhe zona të pabanuara, duke krijuar shpërthimet më të mëdha bërthamore në histori. Materiali i hedhur në ato shpërthime ende qarkullon nëpër botë, duke arritur edhe në zemrën e Saharasë dhe në pjesët më të thella të oqeaneve.

Megjithëse radioaktiviteti në këtë pluhur nuk përbën kërcënim për shëndetin, një hulumtim i tillë është i nevojshëm për të monitoruar ndikimin afatgjatë në atmosferë dhe mjedis. Shkencëtarët arrijnë në përfundimin se megjithë shpërthimet e shpeshta të pluhurit saharanë në Evropë, ai nuk përbën rrezik ekspozimi ndaj radioaktivitetit artificial.