Është në rregull të jesh i dëshpëruar, i trishtuar apo negativ, por të menduarit tepër pozitiv na bën më shumë dëm sesa mirë, thonë ekspertët.
“Shumica e njerëzve kanë një njohuri të mirë të emocioneve pozitive dhe si t’i menaxhojnë ato,” thotë Dorothy Salchow, një pedagoge në Shoqatën Gjermane për Psikologji Pozitive (DGPP). Ajo renditi dhjetë emocione pozitive, përkatësisht: kënaqësi, frymëzim, gëzim, qetësi, vetëbesim, krenari, interes për botën, mirënjohje, dashuri dhe dashuri.
“Nëse i shtypni ndjenjat tuaja negative, ato kthehen më të forta”
Por Salhou thekson, emocionet negative shpesh anashkalohen, edhe pse “është e rëndësishme të kesh një gamë të plotë ndjenjash”. Kur ajo shpjegon, ajo përdor një metaforë: “Nëse i shtyp ndjenjat e tua negative, ata shkojnë në bodrum dhe punojnë me forcën e tyre atje. Në një moment, ata kthehen më të fortë”.
Një analogji tjetër janë ndjenjat negative si një top që shtyhet nën ujë – në një moment ai del me forcë. Nëse përpiqeni t’i shtypni, krijohet një rreth vicioz në të cilin ata bëhen gjithnjë e më të fuqishëm.
Profesor Astrid Schutz ka një qëndrim të ngjashëm. Ajo është drejtuese e departamentit të psikologjisë dhe diagnostikimit të personalitetit në Universitetin e Bambergut. “Nëse i thua dikujt të mos mendojë për elefantin rozë, ai nuk do të mendojë për asgjë tjetër”, tha ajo. “Është e njëjta gjë me emocionet negative”.
“Negativiteti është vetëm një pjesë e gjithçkaje”
Shtypja e vazhdueshme nënkupton gjithashtu stres të vazhdueshëm. “Në aspektin kognitiv, ju jeni plotësisht të energjizuar. Në raste ekstreme, mund të digjeni mendërisht. Ndjenjat e pakëndshme janë shumë të rëndësishme për një arsye tjetër.
“Negativiteti është vetëm një pjesë e gjithçkaje. Ne nuk mund të shijonim pozitiven nëse nuk kishte kontrast me negativin”, shpjegon Schuetz.
Emocionet negative janë më shumë se një kontrast me të bukurën. Na japin sinjale të rëndësishme se diçka nuk shkon”, shton profesori. Gjatë gjithë evolucionit njerëzor, emocionet si frika, zemërimi, trishtimi dhe turpi i kanë mbrojtur njerëzit, tha Salhou. Turpi na mbron nga izolimi social, frika nga rreziku. Zemërimi është një sinjal i padrejtësisë ose shkeljes së vlerave të rëndësishme dhe një shenjë se ne duhet të ngrihemi për veten tonë.
“Truri ynë vazhdimisht kërkon diçka që është e gabuar apo edhe e rrezikshme. Sot, ne nuk kemi më nevojë për atë mbrojtje, por emocionet negative janë ende të dobishme: ato japin sinjale të rëndësishme se diçka e rëndësishme është nën kërcënim.
Problemi i rrjeteve sociale
Për shembull, ne zemërohemi me partnerin, sepse është në interesin tonë që marrëdhënia jonë të funksionojë. Prandaj duhet t’u kushtojmë vëmendje edhe ndjenjave të këqija, por jo shumë që të mos na pushtojë negativiteti. Salhou shpjegon se ne i perceptojmë emocionet negative shumë më fort, prandaj ne kemi nevojë për një raport prej një me tre për ekuilibrin emocional – tre emocione pozitive ndaj një negative.
A i dëgjoni këshillat nga rrjetet sociale? Mos. Situata në rrjete si Instagram është krejtësisht e kundërt: njerëz të lumtur, përvoja të shkëlqyera, shtëpi perfekte – përdoruesit tregojnë vetëm anët e tyre më të mira, dhe kjo është vetëm një pjesë e jetës së tyre.
“Mediat sociale veprojnë si një përforcues i fenomeneve si pozitiviteti toksik,” tha Schutz. Kjo është arsyeja pse është edhe më e rëndësishme të sigurohet një ekuilibër i mirë i negativit dhe atij pozitiv offline. Por si mund të arrihet kjo?
Edhe pse termi tingëllon pak i zakonshëm – “mindfulness” ndihmon kur merret me të gjitha ndjenjat. “Jetoni në këtë moment, vini re: si është tani?” “Pranoni ndjenjat tuaja, edhe ato negative, por mos u ndalni në momentet e këqija. Dhe veproni gjithmonë pozitivisht”, përfundon ajo.
