Pse betimi është i mirë për shëndetin tuaj?

Shumica prej nesh përpiqen të përmbahen nga sharjet kur diçka na mërzit. Por ndoshta nuk duhet të përmbahemi sepse shkenca thotë se sharjet mund të kenë efekte çuditërisht pozitive në shëndetin tonë, dhe jo vetëm mendërisht.

Shumë studime kanë treguar se sharjet e përdorura në mënyrë strategjike mund të reduktojnë stresin, të lehtësojnë dhimbjen dhe madje të përmirësojnë performancën fizike. Sharja nuk është vetëm një rrugëdalje për zhgënjimin, por është gjithashtu një mjet për rregullimin emocional dhe lidhjen sociale.

Mund të rrisë tolerancën ndaj dhimbjes.

Sharja shkakton të ashtuquajturën hipoalgjezi, pra ulje të ndjeshmërisë ndaj dhimbjes. Studiuesit kanë treguar se njerëzit mund ta mbajnë dorën në ujë të ftohtë më gjatë nëse thonë sharje sesa kur thonë fjalë neutrale.

– Sharja është një mënyrë lehtësisht e arritshme dhe e lirë për vetëndihmë. Njerëzit që shajnë më rrallë përfitojnë më shumë kur vendosin të betohen. Me fjalë të tjera, nëse shan vazhdimisht, fjalët e sharjeve humbasin fuqinë e tyre, thotë Richard Stevens, pedagog i lartë i psikologjisë në Universitetin Keele në Mbretërinë e Bashkuar dhe autor i librit “Black Sheep: The Hidden Benefits of Bad Behavior”.

Do të stërviteni më intensivisht.

Sharjet kanë qenë të lidhura me përmirësimin e performancës fizike, duke përfshirë forcën e biçikletës dhe forcën e kapjes së duarve. Një studim i botuar në vitin 2022 në Gazetën Tremujore të Psikologjisë Eksperimentale zbuloi se njerëzit që përsërisnin fjalë sharje ndërsa bënin shtytje raportuan rritje të ndjenjave të vetëbesimit.

Sipas Stevens, një nga autorët e këtij studimi, sharja i ndihmon njerëzit të reduktojnë frenimet e tyre sociale.

“Kur jemi të lirë nga këto frenime, shqetësohemi më pak për vlerësimin negativ shoqëror dhe kjo çon në vetëbesim më të madh,” shpjegon ai.

Ndihmon në rregullimin e emocioneve

Hulumtimet e botuara në Gazetën Evropiane të Psikologjisë Sociale treguan se kur njerëzit shkruanin për një moment kur ndiheshin të përjashtuar nga shoqëria dhe më pas përsërisnin sharjet për dy minuta, ndjenjat e tyre të lëndimit dhe stresit social u reduktuan ndjeshëm në krahasim me ata që shqiptonin fjalë neutrale. Në një studim tjetër, shkencëtarët zbuluan se shoferët që betoheshin sepse një shofer tjetër nuk u dorëzohej atyre ose për shkak të bllokimit të trafikut të shkaktuar nga automjetet e parkuara në mënyrë të paligjshme, ishin në gjendje të reduktonin zemërimin e tyre më lehtë dhe të ktheheshin në ekuilibrin emocional më shpejt.

“Shpërthimi na lejon të shfryjmë dhe të përballemi më lehtë me emocionet si zemërimi dhe zhgënjimi,” thotë Timothy Jay, profesor emeritus i psikologjisë në Kolegjin e Arteve Liberale në Massachusetts dhe autor i librave “Pse betohemi?” dhe “Betimi në Amerikë”.

Sharjet i bashkojnë njerëzit.

– Unë i shikoj sharjet si një kuti veglash. Mund t’i përdorim në mënyra të ndryshme, në situata të ndryshme, për përfitime personale apo sociale – thotë Jay.

Ka edhe përfitime të habitshme sociale për sharjet e përdorura mirë.

– Disa njerëz besojnë se sharjet mund të thyejnë tabutë sociale në një mënyrë që nuk është e dëmshme dhe mund të krijojë një mjedis joformal në të cilin njerëzit ndihen si pjesë e të njëjtit rreth. Gjithashtu, sharja mund t’i bëjë të tjerët të mendojnë se personi që flet është i sinqertë, sepse ata po thonë atë që mendojnë në të vërtetë, thotë Ben Bergen, profesor i shkencave njohëse në Universitetin e Kalifornisë, San Diego.

Në kontekstin e duhur, sharjet mund të forcojnë lidhjen shoqërore. Në një studim të punëtorëve në një fabrikë sapuni në Zelandën e Re, shkencëtarët regjistruan ndërveprimet e përditshme dhe arritën në përfundimin se kur një fjalë e caktuar sharje përdorej në vendin e punës për të shprehur ankesa ose mosmarrëveshje, ajo nxiti një ndjenjë komuniteti midis punëtorëve.

Sharjet duhet të përdoren me moderim.

Sigurisht, është e lehtë ta teprosh. Njerëzit që shajnë shpesh mund të perceptohen si të zemëruar, armiqësorë ose agresivë, kështu që ekziston një kufi se sa sharje mund të ketë një efekt pozitiv.

– Vëzhgimi sesi të tjerët e përdorin gjuhën është zakonisht një hap i parë i mirë në një mjedis të ri. Nuk ka të bëjë vetëm nëse njerëzit shajnë apo jo, por edhe si e bëjnë këtë dhe çfarë fjalësh përdorin. A është kjo një situatë ku përdoren sharje më të buta? A reagojnë të tjerët pozitivisht ndaj këtij lloj fjalimi? A shajnë të gjithë apo vetëm disa njerëz? – thotë Bergen.

Jay shton se etiketa e sharjes shpesh varet nga hierarkia sociale dhe marrëdhëniet e pushtetit, veçanërisht në vendin e punës. Vetëm për shkak se shefi juaj betohet nuk do të thotë që ju mund ta bëni atë pa pasoja. Gjithashtu duhet të keni kujdes me gjuhën tuaj kur jeni në prani të fëmijëve të vegjël. Të qenit i vetëdijshëm për përdorimin e fjalëve sharje në kontekste të ndryshme mund t’ju ndihmojë të ndërtoni një marrëdhënie më të shëndetshme dhe më produktive me këtë aspekt të gjuhës.