Pse disa njerëz kanë më shumë ankthe?

Zgjimi në mes të natës, i zhytur në djersë, dridhjet dhe zemra juaj të rrahur për shkak të një makthi nuk është kurrë një përvojë e këndshme. Gjithashtu duket se disa njerëz i përjetojnë më shpesh këto ëndrra të pakëndshme, dhe shkencëtarët tani kanë një teori se pse. Studiuesit nga disa universitete amerikane, duke përfshirë shtetin Oregon, Arizona State, Tampa dhe Whitworth, sugjerojnë se vetmia mund të rrisë prirjen për të parë ëndrra të këqija.

Si vetmia ashtu edhe çrregullimet e gjumit janë probleme serioze të shëndetit publik, thotë studiuesi Colin Hesse. Të dyja kushtet shoqërohen me një rrezik më të lartë të sëmundjeve të zemrës, goditjes në tru dhe vdekjes së parakohshme. Gjithashtu, ky hulumtim thekson më tej efektet negative të vetmisë në shëndet, thonë shkencëtarët.

Studimi i tyre bazohet në teorinë evolucionare të vetmisë, e cila sugjeron se vetmia ka evoluar për të na paralajmëruar për mungesën e lidhjeve shoqërore. Dr.Hesse shpjegon:

-Kur nuk plotësohet nevoja e njeriut për lidhje të forta, ndodh përkeqësimi fizik, mendor dhe social.

Ai shtoi se vetmia është një sinjal evolucionar, i ngjashëm me urinë apo lodhjen, që na paralajmëron kur nevojat tona për lidhje ndërpersonale nuk plotësohen. Ky hulumtim pason gjetjet e Harvardit, të cilat treguan se vetmia mund të rrisë rrezikun e goditjes në tru me 56%. Më parë, izolimi social lidhej me sëmundjet e zemrës, depresionin, demencën dhe diabetin.

Përveçse ndikon negativisht në gjendjen tonë të zgjuar dhe në shëndetin e përgjithshëm, vetmia mund të ndikojë edhe në cilësinë e gjumit, duke shkaktuar makthe më të shpeshta, pohojnë shkencëtarët. Studimi më i fundit përfshiu 1600 të rritur amerikanë midis moshës 18 dhe 81 vjeç. Rezultatet treguan se njerëzit që ndihen të vetmuar kanë më shumë gjasa të përjetojnë makthe më të shpeshta dhe më intensive. Ndërsa është e rëndësishme të theksohet se rezultatet tregojnë korrelacion dhe jo shkak të drejtpërdrejtë, studiuesit identifikuan stresin si një lidhje kryesore midis vetmisë dhe shpeshtësisë së makthit.

Përveç stresit, faktorë të tjerë që lidhin vetminë me ankthet janë shqetësimi, ankthi dhe hipervigjilenca. Njerëzit që ndihen të vetmuar kanë më shumë gjasa të përjetojnë këto gjendje mendore, të cilat nga ana e tyre shoqërohen me ankthe më të shpeshta dhe intensive. Dr. Hesse thekson rëndësinë e gjumit cilësor për funksionimin kognitiv, rregullimin e humorit, metabolizmin dhe aspekte të tjera të mirëqenies. Prandaj është thelbësore të hetohen kushtet psikologjike që ndërhyjnë me gjumin, dhe vetmia është kyçe mes tyre.

Edhe pse është shumë herët për të folur për ndërhyrje specifike, rezultatet e studimit sugjerojnë se trajtimi i vetmisë mund të ndihmojë në uljen e shpeshtësisë së maktheve, të cilat mund të testohen në studimet e ardhshme klinike. Vetmia shpesh përshkruhet si një gjendje shpirtërore që shkakton ndjenjën e zbrazëtisë, izolimit dhe padëshirueshmërisë. Edhe pse ndryshon nga izolimi social, ai mund të përkeqësohet me kalimin e kohës.

Sa i përket trajtimit të maktheve tek të rriturit, kjo varet nga shkaku. Nëse ankthet shkaktohen nga një ngjarje traumatike, mjekët mund të rekomandojnë këshillim psikologjik. Nëse ka një gjendje mjekësore që ndikon në gjumin, trajtimi do të fokusohet në menaxhimin e asaj gjendje.