Puthja mund të ketë origjinën tek majmunët e mëdhenj

Puthja është një nga gjestet e pakta natyrore njerëzore që mbart simbolikë të rëndësishme dhe pritshmëri sociale. Për më shumë se 4500 vjet, normat kulturore nëpër qytetërime kanë formësuar mënyrat në të cilat mund të shprehet dashuria, duke diktuar se kush mund të puthë, ku, kur, si dhe madje sa shpesh.

Megjithatë, gjetja e sjelljes në mbretërinë e kafshëve që është paralele me puthjen tek njerëzit si në formë ashtu edhe në funksion është një sfidë e madhe. Vetëm të afërmit tanë më të afërt evolucionar, shimpanzetë dhe bonobotë, dihet të puthen.

Adriano R. Lameira nga Departamenti i Psikologjisë në Universitetin e Warwick drejtoi një rishikim të plotë të teorive aktuale për të eksploruar origjinën evolucionare të kësaj sjelljeje intime. Nëse majmunët do të praktikonin këtë lloj sjelljeje, do të kishte qenë një pjesë thelbësore e kulturës së hershme njerëzore. Me evoluimin e njerëzve dhe rënien e qimeve të trupit, nevoja për pastrim intensiv të leshit u zvogëlua.

Studimi shpjegon se hapi i fundit në rregullimin e majmunëve ishte të shtypnin buzët së bashku dhe të aplikonin një thithje të lehtë për të hequr mbeturinat ose parazitët – një sjellje që vazhdoi edhe kur qëllimi higjienik u zbeh. Studiuesit e quajtën këtë “hipoteza e puthjes së fundit”, sepse i ngjan formës, kontekstit dhe funksionit të puthjes tek njerëzit sot.

Hulumtimet tregojnë se puthja vepron si një gjest simbolik për të forcuar lidhjet shoqërore dhe farefisnore. Ndërsa primatët e tjerë jo-majmun angazhohen gjithashtu në aktivitete lidhëse, ata shpesh janë të ndryshëm nga ana e sjelljes. Për shembull, majmunët kapuçin shprehin dashuri duke vendosur gishtat në sytë dhe vrimat e hundës së shokëve të tyre të ngushtë.

Një studim i vitit 2015 i botuar në American Antropologist zbuloi se puthja romantike nuk është aq e përhapur sa besohet të jetë. Duke ekzaminuar 168 kultura, studiuesit zbuluan se vetëm 46% praktikojnë puthje romantike.

Ndonëse kjo mund të duket universale, sjellje të tilla si vënia e gishtave në sytë dhe vrimat e hundës së një miku – të zakonshme tek majmunët kapuçin – ka shumë më pak gjasa të vërehen si përshëndetje mes njerëzve. Shumica e kulturave indigjene nuk puthen fare, madje disa nuk janë rehat me të.