Sekreti për rrugë të pastra: Si funksionon modeli japonez pa kosha plehrash?

Nuk është sekret që Japonia është një vend që mund të shërbejë si shembull i pastërtisë, dhe është një nga gjërat e para që vini re kur e vizitoni. Ka shumë shembuj të ndërgjegjësimit shoqëror në jetën e përditshme: punëtorët pastrojnë rrugët përreth vendit të tyre të punës, fëmijët vullnetarisht marrin pjesë në pastrime mujore për të mbledhur mbeturinat përreth shkollës, dhe pastrimet e komunitetit shpesh organizohen në të gjithë lagjen. Këto janë aktivitete që, përveç ruajtjes së higjienës, kontribuojnë gjithashtu në lidhjen e komunitetit.

Por si arrin një vend i tërë të jetë kaq i pastër dhe i organizuar kur pothuajse nuk ka kosha plehrash në hapësirat publike?

Më herët këtë vit, Organizata Kombëtare e Turizmit e Japonisë kreu një anketë midis turistëve, duke i pyetur se me çfarë sfidash logjistike përballeshin gjatë qëndrimit të tyre. Përgjigja më e zakonshme? Mungesa e koshave të plehrave. Plot 22 përqind e turistëve thanë se ky ishte problemi i tyre më i madh, përpara mungesës së njerëzve që flasin anglisht (15 përqind) dhe turmave të tepërta në vendet e njohura turistike (13 përqind).

– Mungesa e koshave të plehrave mund të jetë një problem i vërtetë, veçanërisht për udhëtarët e rinj me buxhet të kufizuar. Në vend që të ulen në një restorant, ata shpesh blejnë ushqim në një dyqan ose një ëmbëlsirë në një tezgë. Pasi hanë, ata kërkojnë me dëshpërim një vend për të hedhur mbeturinat e tyre – thotë Profesori Chris McMorran, i cili jep mësime për studime japoneze në Universitetin Kombëtar të Singaporit. Ai shton se japonezët blejnë ushqim dhe pije nga makinat shitëse ose dyqanet, por ndryshimi kryesor është se ata pothuajse kurrë nuk hanë dhe pinë në rrugë.

Etiketa japoneze

Të hash në lëvizje është aq e pahijshme në Japoni saqë disa qytete madje e kanë ndaluar atë. Njerëzit hanë në shtëpi ose në zyrë, dhe mbeturinat hidhen atje. Nëse dikush ha në lëvizje, zakonisht mban një qese të vogël në të cilën mbledh mbeturinat e tij derisa të kthehet në shtëpi. Për turistët që nuk dinë si t’i mbajnë mbeturinat e tyre gjatë ditës, ekziston një zgjidhje krijuese: furoshiki – një copë pëlhure mbështjellëse, e cila mund të gjendet në çdo dyqan suveniresh. Furoshiki mund të përdoret përkohësisht për të transportuar mbeturina, dhe më vonë si një suvenir dekorativ.

Megjithatë, disa turistë ankohen se është lodhëse të ecësh kilometra të tëra nëpër qytet ndërsa mban paketime plastike ushqimore.

Një çështje jete a vdekjeje.

Turizmi masiv shkakton probleme me menaxhimin e mbeturinave në Japoni. Një shembull i kësaj është qyteti i Narës, i vendosur 45 minuta me tren nga Osaka, i cili tërheq turistë nga e gjithë bota. Qyteti është i njohur për tempujt e tij historikë, objektet budiste dhe drerët e egër që marrin ushqim nga vizitorët dhe “përkulen” në shenjë mirënjohjeje.

Por mbeturinat janë bërë çështje jete a vdekjeje për drerët: në vitin 2019, nëntë drerë ngordhën pasi konsumuan mbeturina plastike të lëna nga turistët. Koshat e plehrave u hoqën nga parqet e Narës në vitin 1985 për të parandaluar që drerët t’i hanin ato. Gjithashtu, janë vendosur tabela nëpër qytet që paralajmërojnë vizitorët të mos hedhin mbeturina, pasi ushqimi i papërshtatshëm mund të jetë i rrezikshëm për kafshët.

Ndërsa numri i turistëve është rritur, është bërë e qartë se paralajmërimet nuk janë të mjaftueshme. Kështu që qyteti ka ndryshuar politikën e tij dhe ka vendosur disa kosha në vendet më të njohura turistike. Koshat e rinj, të cilët punojnë me energji diellore, kanë mbishkrimin: “Le t’i shpëtojmë drerët”, të shkruar në anglisht.