SHBA-të po armatosin një ishull në Evropë që Putini e dëshiron – “Nëse ka luftë, ajo do të fillojë këtu”

Në agim, dymbëdhjetë marinsat amerikanë zunë pozicione në një fushë në ishullin e qetë suedez të Gotland, rreth 300 kilometra nga enklava ruse e Kaliningradit, dhe qëlluan raketa nga një sistem raketash i lëvizshëm. Edhe pse u përdorën raketa të rreme që ranë në Detin Baltik, mesazhi që iu dërgua Rusisë ishte i qartë: ndërsa Presidenti Donald Trump po e fut NATO-n në një krizë historike duke vënë në pikëpyetje efektivitetin e saj, ushtria amerikane në Evropën Veriore po e rrit ende praninë e saj, shkruan Wall Street Journal.

The U.S. is strengthening its presence on Russia’s northern flank.

WSJ: The U.S. forces fired HIMARS rockets from Gotland – 200 miles from Russia’s military base in Kaliningrad – during NATO drills in the Baltics and Arctic with U.K., Nordic, and Baltic troops. 1/ pic.twitter.com/A928jg8CW8

— Tymofiy Mylovanov (@Mylovanov) May 27, 2025

Administrata Trump dëshiron që NATO të bëhet “më vdekjeprurëse” dhe Evropa veriore është bërë vendi i saj i testimit – një rajon ku Aleanca po përballet me Rusinë në dy fronte. Ndërsa disa zyrtarë evropianë shprehin shqetësim se angazhimi i Amerikës ndaj aleancës transatlantike po dobësohet për shkak të kritikave dhe njoftimeve të Trump për uljen e angazhimit ushtarak jashtë vendit, komandantët ushtarakë amerikanë thonë se doktrina e tyre operacionale nuk ka ndryshuar.

Evropa Veriore dhe vendet baltike janë bërë pika qendrore e planifikimit ushtarak amerikan.

“Nga perspektiva e Ushtrisë Amerikane, urdhrat e mia nuk kanë ndryshuar”, tha Gjenerali i Brigadës Andrew Saslav, zëvendësshef i shtabit për operacionet e Ushtrisë Amerikane në Evropë dhe Afrikë. “Sigurisht që mendoj për çështjen e përfshirjes së ardhshme të SHBA-së, por e kam bërë këtë mjaftueshëm gjatë sa të mos rrëmbehem nga mesazhe politike që nuk janë urdhra zyrtarë.”

Evropa Veriore dhe vendet baltike janë bërë pika qendrore e planifikimit ushtarak amerikan, sepse vendndodhja dhe qasja e tyre në rrugët detare dhe burimet e energjisë e bëjnë rajonin thelbësor në epokën e re të tensioneve gjeopolitike. Kjo është një fushë që tradicionalisht është shumë kritike ndaj Rusisë dhe po nxit iniciativat evropiane për të forcuar buxhetet e mbrojtjes dhe mbështetjen ushtarake për Ukrainën.

Gjatë stërvitjes ushtarake tre-javore, forcat amerikane dhe britanike iu bashkuan trupave nordike dhe baltike për të praktikuar skenarë të mundshëm lufte, duke përfshirë të shtëna me armë zjarri, shpërndarje gjaku me dronë dhe hedhje me parashutë mbi Rrethin Arktik në Norvegji.

Qëllimi i ushtrimit ishte i dyfishtë: të pengonte Rusinë nga agresioni dhe të lidhte më fort aleatët në këtë cep strategjikisht të rëndësishëm të Evropës, përfshirë anëtarët e rinj të NATO-s, Finlandën dhe Suedinë.

D Bty 3 RHA conducted a M270 GMLRS raid by RAF A400, flying into Gotland after parachute drop of US and 16 Air Assault troops there.
Alongside US HIMARS, a detachment of M270s fired M28 training rockets, then flew back to Finland with rest of the battery for live M31 firings. pic.twitter.com/FowAUEr2og

— Gabriele Molinelli (@Gabriel64869839) May 28, 2025

Vendet nordike rrisin ndjeshëm shpenzimet e mbrojtjes

“Tani që Finlanda dhe Suedia janë bërë anëtare të NATO-s, ne kemi një territor të lidhur të Aleancës në veri të Rrethit Arktik”, tha Kristian Åtland, një bashkëpunëtor i lartë kërkimor në Institutin Norvegjez të Kërkimeve të Mbrojtjes, i cili këshillon Forcat e Armatosura Norvegjeze. “Zgjerimi i NATO-s në vendet nordike e ka bërë gjithashtu më të lehtë dërgimin e përforcimeve në vendet baltike në rast të një krize ushtarake ose konflikti në rajon.”

Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, vendet nordike kanë rritur ndjeshëm shpenzimet e tyre të mbrojtjes. Finlanda ndan një kufi të gjatë 1,300 kilometra me Rusinë. Norvegjia kufizohet me Gadishullin Kola të Rusisë, ku ndodhet flota kryesore e nëndetëseve të Rusisë, Flota Veriore.

Estonia, Letonia dhe Lituania kanë paralajmëruar për vite me radhë për ambiciet ekspansioniste të Rusisë dhe kanë ofruar informacione të vlefshme për fqinjin e tyre lindor. Zyrtarët në rajon theksojnë se forcimi i marrëdhënieve me SHBA-në nuk duhet të minojë unitetin e Aleancës.

“Nuk bëhet fjalë për krijimin e një klubi brenda një klubi, por për forcimin e NATO-s”, tha Carl-Johan Edström, Shefi i Shtabit të Ushtrisë Suedeze. “Në të njëjtën kohë, është e mundur të kryhen ushtrime dhe operacione dypalëshe ose shumëpalëshe, të cilat forcojnë më tej mbrojtjen kolektive.”

Një nga vendet më të rëndësishme strategjike në Evropën Veriore

Gotland është një nga vendet më të rëndësishme strategjike në Evropën Veriore ku është e mundur të vendosen sensorë dhe sisteme me rreze të gjatë veprimi për kontrollin ajror dhe detar në rajonin e Baltikut. “Jam i sigurt që Putini i ka të dy sytë nga Gotland. Qëllimi i Putinit është të fitojë kontrollin e Detit Baltik”, tha Micael Bydén, ish-komandant i përgjithshëm i forcave të armatosura suedeze.

“Meqenëse pozicionet detare ruse në Detin Baltik janë shumë të cenueshme, çdo konflikt do të përfshinte një përpjekje ruse për të pushtuar portet kryesore në vendet baltike të Finlandës dhe Polonisë”, tha Stefan Lundqvist, përfaqësuesi i Suedisë në Qendrën Ted Stevens për Studime të Sigurisë Arktike në Alaskë. “Gotland pothuajse me siguri do të jetë skena e veprimeve armiqësore në fazat e hershme të një konflikti të mundshëm.”

Pas vitesh të tëra demilitarizimi, Gotland është sot pika qendrore e riarmatimit suedez. Në rast lufte, ishulli do të shërbente si një qendër logjistike për NATO-n, një pikë komunikimi për monitorimin e rrugëve detare dhe një bazë për përgatitjen e operacioneve sulmuese thellë në territorin armik.

US Deployment operations on highway airstrip ”Bro-rakan”, on the Swedish island Gotland, during Swift Response 25.
A large number of departures and landnings and several approaches with go-arounds.. like this one..😎 pic.twitter.com/xYkm0TUSov

— Onga1 (@Ongaunited) May 22, 2025

Forcat e planifikuara në kushte lufte arrijnë në rreth 4,500 ushtarë.

Forca e planifikuar në kushte lufte është rreth 4,500 ushtarë dhe qindra rekrutë mbërrijnë në ishull çdo vit. Ata e kanë të vështirë të përshtaten në një komunitet, shumë banorë të të cilit janë zhvendosur atje vitet e fundit për shkak të bukurisë natyrore dhe rrugëve mesjetare me gurë, duke mos pritur që në lagjen e tyre të shfaqen poligone qitjeje me armë zjarri.

Për të praktikuar mbrojtjen e Gotland, një togë britanike zbulimi kreu një operacion zbulimi javën e kaluar dhe disa ditë më vonë 110 parashutistë britanikë u hodhën nga një lartësi prej 300 metrash nga dy avionë transporti A400M dhe e kaluan natën duke ecur nëpër pyll drejt zonës së synuar të uljes. Ndërkohë, pak para mesnatës, një njësi e Marinsave Amerikane mbërriti aty pranë me një sistem raketash të lëvizshëm, gati për vendosje të shpejtë në rast lufte. Vetëm pak orë më parë ata kishin qenë në Norvegji. Pas qëllimit të raketave artificiale, shtyllave të betonit, sistemi u transferua menjëherë në Finlandë për një demonstrim të ngjashëm.Ndërkohë, pak para mesnatës, një njësi e Marinsave Amerikane mbërriti aty pranë me një sistem raketash të lëvizshëm, gati për vendosje të shpejtë në rast lufte. Vetëm pak orë më parë ata kishin qenë në Norvegji. Pas qëllimit të raketave artificiale, shtyllave të betonit, sistemi u transferua menjëherë në Finlandë për një demonstrim të ngjashëm.

Vendimi i Trump mund të rrezikojë sukseset e kaluara

Sistemi M142 HIMARS (Sistemi i Raketave të Artilerisë me Lëvizshmëri të Lartë) ka ndikuar ndjeshëm në rrjedhën e luftës në Ukrainë që kur Shtetet e Bashkuara filluan ta dorëzonin atë në mesin e vitit 2022. Sistemi përdor raketa GMLRS me një rreze veprimi prej rreth 70 kilometrash dhe raketa ATACMS me rreze të gjatë veprimi, të cilat mund të arrijnë objektiva deri në 300 kilometra largësi.

Ukraina i përdori ato për të synuar logjistikën ruse, tanket, urat, njësitë e këmbësorisë dhe depot e municioneve. Por vendimi i Trump për të pezulluar furnizimin me armë të Ukrainës mund të kërcënojë sukseset e deritanishme. Një nga sfidat kryesore për anëtarët e NATO-s është të sigurojnë që sistemet e tyre ushtarake të funksionojnë në harmoni.

Lëshimi i raketave amerikane në Gotland u mbështet në komunikime dhe sensorë kompleksë shumëkombësh, sisteme komande dhe kontrolli, si dhe baza ajrore në shumë vende. Në Lituani, forcat e NATO-s simuluan evakuimin dhe kujdesin për të plagosurit përmes tre sistemeve të ndihmës mjekësore dhe evakuimit, secili nga një vend i ndryshëm. Zhvillimi i shpejtë i teknologjisë, e cila tani menaxhohet kryesisht nga kompanitë private dhe jo nga qeveritë, e bën një koordinim të tillë edhe më të vështirë. “Sfida jonë sot është – si ta ruajmë unitetin e Aleancës në mes të një ndryshimi kaq të shpejtë?” tha Gjenerali Saslav.