Studimi: Arsyeja e mundshme pse sëmundjet autoimune prekin më së shumti gratë

Katër nga pesë pacientë me sëmundje autoimune janë gra. Sistemi imunitar synon të na mbrojë nga bakteret dhe parazitët, si dhe nga mutacionet kancerogjene. Megjithatë, në disa njerëz, ky sistem sulmon indet e trupit të tyre. Me kushte të tilla si diabeti i tipit 1, artriti reumatoid, lupusi dhe skleroza e shumëfishtë, sëmundjet autoimune janë kategoria e tretë më e përhapur e sëmundjeve, të tejkaluara vetëm nga kanceri dhe sëmundjet e zemrës.

Çrregullimet e sistemit imunitar prekin në mënyrë disproporcionale gratë. Në Shtetet e Bashkuara, katër në çdo pesë pacientë me sëmundje autoimune janë gra, raporton “Science Alert” . Hulumtimet e reja kanë treguar se kjo gjendje mund të shpjegohet me ndërveprimin midis dy kromozomeve X.

Kur dy kromozome X janë të disponueshme, qeliza mund të përdorë informacionin nga vetëm një.

Për të shmangur disa dyfishime të gjeneve të lidhura me kromozomin X, njërit prej tyre aksidentalisht “heshtet”. Fijet e gjata të ARN-së dhe proteinat e tyre shoqëruese mbështillen rreth një kromozomi të tillë, duke e penguar atë të përpiqet të bëjë ndonjë aktivitet, shpjegojnë shkencëtarët.

Një studim i ri, i udhëhequr nga studiuesit e Stanford, zbulon se disa proteina që ARN përdor për të heshtur kromozomet janë autoantigjene. Në sëmundjet autoimune, ata nxisin kështu sistemin imunitar, duke e bërë atë të sulmojë trupin që supozohet të mbrojë.

Studiuesit kanë treguar se ky kompleks molekular është shtytësi kryesor i çrregullimeve autoimune, gjë që mund të shpjegojë pse gratë janë më të prirura për të zhvilluar këtë lloj sëmundjeje, sepse ato kanë dy prej tyre, ndryshe nga burrat.

“Si mjek, kam shumë pacientë, shumica e të cilëve janë gra, me lupus dhe sklerodermi, të cilat janë çrregullime autoimune që shfaqen në lëkurë”, thotë Howard Cheng, një gjenetist në Stanford.

Në këtë kuptim, studiuesit testuan kromozomet tek minjtë meshkuj.

Në mënyrë tipike, meshkujt zhvillojnë autoimunitet të ngjashëm me lupusin në një shkallë shumë më të ulët se femrat. Por kur një gjen u fut nga vargjet e ARN-së që mbështillen rreth kromozomeve, kushtet filluan të zhvillohen me një ritëm të ngjashëm me gratë me sëmundje autoimune.

Kjo sugjeron që kromozomet X të dyfishta i vënë njerëzit në rrezik më të madh të zhvillimit të autoimunitetit, por gjithashtu, thonë studiuesit, se kjo ka të ngjarë të ndodhë vetëm nëse ata kanë një predispozitë gjenetike ekzistuese.

Edhe pse shumë njerëz mund të jenë të predispozuar për një sëmundje autoimune, ky eksperiment tregon se proteinat e ARN-së mund të rrisin rrezikun e “shkaktimit” të një gjendjeje të tillë.

Chang vëren se këto kufizime të autoimunitetit janë një rrethanë fatlume, sepse përndryshe të gjithë njerëzit me dy kromozome X mund të jenë më të ndjeshëm se ata me vetëm një.