Toka lëviz më shumë se 4800 km nën këmbët tona

Toka po Lëviz më shumë se 3000 milje (4800 km) nën këmbët tona: Bërthama e brendshme ‘lëkundet’ mbi një milje çdo gjashtë vjet, pretendon studimi.

Kur Zhyl Verni shkroi “Një Udhëtim në Qendrën e Tokës” mbi 150 vjet më parë, ai imagjinoi një vend me kristale të ndezura, dete të trazuara, kafshë parahistorike dhe kërpudha gjigante.

Por ajo që ndodhet në të vërtetë nën këmbët tona mbetet një mister, ne sot dimë më shumë për unazat e Saturnit sesa për brendësinë e planetit tonë.

Megjithatë, gjatë 30 viteve të fundit, të kuptuarit tonë për bërthamën e brendshme të Tokës është zgjeruar në mënyrë dramatike dhe kemi mësuar se lëviz dhe ndryshon gjatë dekadave.

Më parë mendohej se bërthama e tokës po rrotullohej me një ritëm vazhdimisht më të shpejtë se sipërfaqja e planetit, një studim i ri tregon se ajo lëkundet, duke shkuar përpara dhe mbrapa mbi një milje çdo gjashtë vjet.

Bërthama e brendshme e Tokës është një top i nxehtë dhe i dendur prej hekuri të ngurtë me madhësinë e Plutonit dhe e nxehtë sa dielli ynë.

Është e pamundur të vëzhgohet drejtpërdrejt, që do të thotë se studiuesit duhet të mbështeten në matje indirekte për të shpjeguar modelin, shpejtësinë dhe shkakun e lëvizjes.

Ekipi amerikan përdori të dhëna sizmike nga viti 1969 deri në 1974 për të krijuar një model kompjuterik të lëvizjes së bërthamës.

Simulimet konfirmuan zhvendosjet e sipërfaqes së Tokës në krahasim me bërthamën e saj të brendshme, siç kanë pohuar shkencëtarët për 20 vjet.

Megjithatë, ajo kundërshtoi teoritë e mëparshme që sugjeronin se shkalla e rrotullimit ishte vazhdimisht më e shpejtë se sipërfaqja e planetit.

“Bërthama e brendshme nuk është e fiksuar – ajo po lëviz nën këmbët tona dhe duket se shkon përpara dhe mbrapa disa kilometra (rreth 2 km) çdo gjashtë vjet”, tha autori kryesor, profesor John Vidale i Universitetit të Kalifornisë Jugore.

Hulumtimi i botuar në 1996 ishte i pari që propozoi se bërthama e brendshme rrotullohet më shpejt se pjesa tjetër e planetit, i njohur gjithashtu si super-rotacion.

Gjetjet e mëvonshme nga Prof Vidale përforcuan idenë se bërthama e brendshme super-rrotullohet, megjithëse me një ritëm më të ngadaltë.

Duke përdorur të dhënat nga LASA (Large Aperture Sismic Array), objekt i Forcave Ajrore të SHBA në Montana, Prof Vidale zbuloi se bërthama e brendshme rrotullohet afërsisht 0.1 gradë në vit.