Universi do të zhduket më shpejt nga sa mendohet

Falë efekteve kuantike të njohura si rrezatimi Hawking, universi përreth nesh po zhduket shumë më shpejt nga sa mendohej më parë, pohojnë shkencëtarët holandezë në një punim që do të publikohet në Journal of Cosmology and Astroparticle Physics.

Sipas studiuesve në Universitetin Radboud, mbetjet e fundit të yjeve të vdekur mund të zhduken plotësisht brenda rreth 10⁷⁸ viteve, domethënë një njësi e ndjekur nga 78 zero. Deri më tani, mendohej se procesi zgjaste një kohë të pabesueshme prej 10 vitesh.

Ndërsa kjo është ende një kohë e gjatë përtej çdo gjëje që mund të imagjinojmë, është një reduktim i madh krahasuar me vlerësimet e mëparshme të jetëgjatësisë së universit.

Zbulimi më intrigues është se rrezatimi Hawking ndikon jo vetëm në vrimat e zeza, por edhe në objekte të tjera në hapësirë, duke përfshirë yjet neutron, mbetjet jashtëzakonisht të dendura të yjeve masivë që kanë shpërthyer si supernova.

Sipas studimit, edhe xhuxhët e bardhë, yje që konsiderohen ndër më rezistentët në univers, nuk janë imunë. Shkencëtarët besojnë se ata mund të jenë “lajmëtarët e fundit” të universit siç e njohim ne, vetëm në 10⁷⁸ vjet.

“Kjo do të thotë që fundi i universit po vjen shumë më shpejt nga sa mendohej më parë, megjithëse është ende shumë, shumë larg”, tha autori kryesor i studimit, Heino Falke, profesor i radioastronomisë në Universitetin Radboud.

Në vitet 1970, fizikani i ndjerë Stephen Hawking propozoi që vrimat e zeza nuk janë plotësisht “të zeza”, por se ato mund të lëshojnë rrezatim. Ideja bazohet në fenomenet kuantike në buzë të një vrime të zezë, ku mund të krijohet një palë grimcash, dhe njëra përfundon në vrimën e zezë, ndërsa tjetra ikën në hapësirë.

Deri më tani, këto efekte mendohej se ishin të rëndësishme vetëm për vrimat e zeza. Por një studim i ri tregon se edhe objektet me gravitet më të ulët, siç janë yjet neutrone, mund të rrezatojnë në një mënyrë të ngjashme dhe përfundimisht të zhduken.

“Por vrimat e zeza nuk kanë një sipërfaqe”, shpjegon bashkautori Michael Wondrak, një bashkëpunëtor postdoktoral në Radboud. “Ata rithithin një pjesë të rrezatimit të tyre, gjë që e ngadalëson procesin.”

Shkencëtarët kanë llogaritur se sa kohë do t’i duhej rrezatimit Hawking për të “fshirë” plotësisht Hënën tonë, dhe madje edhe një njeri të vetëm.

Përfundimi? Rreth 10⁹⁰ vjet. Por vetë autorët theksojnë se këto vlerësime nuk marrin parasysh “ndryshime të tjera astrofizike, procese të zbërthimit dhe ndryshime në dendësinë e masës”. Me fjalë të tjera, njerëzimi ndoshta do të zhduket shumë më shpejt për arsye të tjera.