Vjedhja më e madhe e artit në histori: Si u vodh Mona Lisa nga Luvri në vitin 1911?

Nëse ndonjëherë shkoni në Luvër me dëshirën për të parë Mona Lisën e Leonardo da Vinçit, do të vini re se nuk mund t’i afroheni shumë.

Pjesërisht për shkak të turmës së vazhdueshme të vizitorëve që e fotografojnë me celularë, por edhe më shumë sepse piktura është vendosur pas një barriere druri dhe e mbrojtur nga xham i fortë. E gjithë kjo konsiderohet një masë e arsyeshme për veprën më të famshme të artit në botë. Por dikur nuk ishte kështu, as siguria nuk ishte aq e lartë dhe as “Mona Lisa” nuk konsiderohej kaq e vlefshme. Më shumë se një shekull më parë, dikush mund të kishte dalë thjesht nga Luvri me të.

Dhe kjo ndodhi vërtet. Vincenzo Perugia, një emigrant italian që punonte në Luvër si pastrues dhe kornizaxhi fotografish, hyri në muze më 20 gusht 1911, i veshur me një pallto zyrtare, të njëjtën që vishnin punonjësit. Të nesërmen në mëngjes, kur muzeu ishte i mbyllur për publikun (çdo të hënë), ai eci nëpër Luvrin pothuajse të zbrazët dhe mori pikturën. Ajo që ndodhi më pas mund të shihet në videon e Primal Space, e cila vizualizon vjedhjen dhe pasojat e saj hap pas hapi.

Pse Perugia guxoi ta vidhte Mona Lisën në mes të ditës? Kur u zbulua disa vite më vonë, pasi e kishte fshehur pikturën në fundin e rremë të një valixheje gjatë gjithë kohës, Perugia e paraqiti veten si një patriot italian që donte ta kthente thesarin kombëtar në atdhe. Por sipas një shpjegimi tjetër të treguar në video, ai mund të ketë qenë thjesht një kukull në një mashtrim më të gjerë të orkestruar nga falsifikuesi Eduardo de Valfierno, i cili planifikonte të bënte kopje të shumta të kryeveprës së zhdukur dhe t’ua shiste ato milionerëve naivë amerikanë.

Kjo teori, megjithëse nuk u konfirmua kurrë, u botua në një artikull të vitit 1932 në Saturday Evening Post. Por është plotësisht e mundur që Perugia të ketë vepruar e vetme, e shtyrë nga nevoja për para. (Në një moment, historia mund të kishte qenë edhe më sensacionale, duke pasur parasysh se policia dyshonte për Pablo Picasso-n dhe Guillaume Apollinaire-in pasi statuja të tjera të vjedhura nga Luvri u gjetën në posedim të tyre, edhe pse ato nuk kishin të bënin fare me Mona Lisën.)

Pas kthimit të saj, Mona Lisa u bë një simbol i artit dhe një arsye kryesore pse muzetë funksionojnë krejt ndryshe sot. Sot, Luvri nuk është i mbyllur të hënave, por të martave.