Zogjtë në Holandë përdorën plastikë për të ndërtuar fole – zakonet e tyre kanë ndryshuar

Studiuesit kanë rindërtuar historinë e një foleje të pazakontë 30-vjeçare – duke përdorur datat e skadencës në paketimet që gjetën brenda.

Plastika mund të shënojë fillimin e një epoke të re gjeologjike në planetin tonë, të quajtur shpesh Antropocene. Qindra apo edhe mijëra vjet në të ardhmen, shkencëtarët mund të jenë në gjendje të datojnë shtresat sedimentare duke zbuluar mbetje plastike, të ngjashme me mënyrën se si arkeologët sot analizojnë shtresat e vendeve antike duke përdorur qeramikë. Ky proces tashmë ka filluar: studiuesit në Holandë kanë studiuar historinë e foleve të shpendëve duke analizuar mbetjet plastike të përdorura në ndërtimin e tyre.

Shumë lloje zogjsh, duke përfshirë guaskën e zakonshme, kanë filluar të përfshijnë paketimin e ushqimit dhe pijeve në foletë e tyre. Kjo i lejoi tre biologë të rindërtonin historinë e dhjetëra foleve të mushkonjave të kërpudhave në Amsterdam duke përdorur një truk të thjeshtë – leximin e datës së skadencës në paketimin plastik.

Megjithatë, një dilemë e papritur lindi sepse zogjtë zakonisht nuk përdorin të njëjtat fole nga viti në vit. Sipas një studimi të botuar më 25 shkurt në revistën The Scientific Naturalist, plastika ka krijuar kapsula kohore të foleve të shpendëve dhe madje mund të ndryshojë evolucionin e specieve të caktuara.

Gjokat janë zogj kënetore që fillimisht ndërtuan foletë në Holandë nga materiali bimor që kalbet shpejt, që do të thotë se ata bëjnë një të re çdo vit. Por ndërsa plastika dhe materiale të tjera artificiale, më të qëndrueshme bëhen pjesë e saj, mund të zhvillohet një sjellje e re, e cila është ripërdorimi i foleve të viteve të mëparshme, thonë studiuesit. “Kjo mund të krijojë një histori shumëvjeçare të përdorimit dhe rinovimit të foleve, e cila mund të studiohet duke analizuar mbetjet plastike në shtresa.”

Mbetjet plastike zbulojnë dekada të historisë së shpendëve
Për të hetuar këtë fenomen, Oke-Florian Hiemstra nga Universiteti i Leiden-it mblodhi dhjetëra fole të braktisura të guaskës. Në laboratorin e tij, ai i ndau ato në dy kategori – ato të ndërtuara me materiale natyrore dhe ato që përfshijnë plastikë nga mbeturinat. Pjesa më e madhe e kësaj ambalazhi plastik kishte data të dukshme të skadencës në produkte, gjë që i lejoi studiuesit të përcaktonin me saktësi kronologjinë e shtresave të foleve.

“Ju mund t’i shfletoni këto fole si faqe në një libër historie, duke zbuluar të kaluarën,” tha Hiemstra në një deklaratë nga Qendra Naturalis për Biodiversitetin.

Një nga foletë më interesante përmbante deri në 635 objekte, 32 prej të cilave ishin pako me hurma disa dekadash të vjetra. Pothuajse gjysma e tyre erdhën nga McDonald’s, dhe mes plehrash gjetën një mbështjellës çokollate Mars me një reklamë për Kupën e Botës 1994 në Shtetet e Bashkuara.

“Nga këto të dhëna, krijohet një pamje e asaj që ka ndodhur në këtë vend foleje gjatë 30 viteve të fundit”, shpjegojnë studiuesit. Për të konfirmuar përfundimet e tyre, ata krahasuan datat e gjetura në plastikë me pamjet arkivore nga Google Street View. Kjo i ndihmoi ata të provonin se zogjtë me të vërtetë ndërtonin një fole në të njëjtin vend çdo vit në periudha që korrespondonin me datat e gjetura.

Avantazh evolucionar apo problem ekologjik?
Në total, ata identifikuan 15 fole në të cilat plastika tregonte vite ndërtimi dhe përmirësimi. Ky ndryshim në sjellje mund të sjellë disa avantazhe evolucionare për zogjtë – ata që ndërtojnë në foletë e vjetra mund të kursejnë energji dhe t’i kushtojnë më shumë kohë mbrojtjes së territorit dhe mbarështimit të tyre, ndryshe nga ata që duhet t’i ndërtojnë nga e para çdo vit, shkruan Gizmodo.

Shtresa pas shtrese, me çdo përpjekje të re riprodhimi, krijohet një grumbullim mbetjesh plastike sipas rendit stratigrafik, duke krijuar një seri kohore historike”, përfunduan studiuesit. “Këto shtresa të grumbulluara, të ndërtuara nga materiale të krijuara nga njeriu, jo vetëm që dokumentojnë historinë e foleve të shpendëve, por gjithashtu pasqyrojnë historinë e epokës sonë antropocene.”

Ndërsa është e vështirë të parashikohet se si shkencëtarët e ardhshëm do të interpretojnë shtresat e mbeturinave që lëmë pas, një gjë është e sigurt – njerëzit po lënë një gjurmë të qëndrueshme në Tokë. Plastika mund të gjendet kudo, nga foletë e shpendëve deri te vendet arkeologjike të epokës së hekurit, duke i dhënë formë natyrës në një mënyrë që do të jetë e dukshme për brezat që do të vijnë.