7 vjet pas Marrëveshjes së Parisit, vendet kanë mbetur prapa angazhimeve për klimën

Shtatë vjet pas Marrëveshjes së Parisit për ndryshimet klimatike, vendet kanë mbetur shumë prapa premtimeve dhe objektivave që kanë marrë për të luftuar ndryshimet klimatike.

Nëse vendet ruajnë politikat e tyre aktuale të klimës, temperaturat globale do të rriten në 2.6 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale deri në vitin 2100, sipas Climate Action Monitor, krijuar nga Climate Analytics dhe NewClimate Institute jofitimprurëse me bazë në Gjermani.

Kjo është shumë më e madhe se kufiri prej nën 2 gradë Celsius që marrëveshja historike e klimës u përpoq të arrinte në një përpjekje për të parandaluar pasojat më katastrofike të ngrohjes globale.

Edhe nëse vendet reduktojnë emetimet e tyre të karbonit në objektivat që premtuan në Marrëveshjen e Parisit, temperaturat do të rriten në 2.4 gradë Celsius deri në vitin 2100, raportoi monitoruesi, duke shtuar se nëse ata përmbushin objektivat e tyre të përditësuar të klimës për vitin 2030, kjo do të nënkuptonte një ngitje prej 2.1 gradë Celsius.

Sipas një raporti të 200 shkencëtarëve, edhe nëse vendet reduktojnë shpejt emetimet e tyre të karbonit, temperatura e planetit do të rritet me të paktën 1.5 gradë Celsius në 20 vjetët e ardhshëm, duke shkaktuar valë të nxehti, thatësirë dhe përmbytje.

Niveli i detit gjithashtu do të rritet, me zhdukjen e 90% të shkëmbinjve koralorë në oqeane, rritjen e aciditetit të ujit, shkrirjen e akullnajave polare dhe zhdukjen e shumë specieve bimore dhe shtazore.

Këto pasoja do të jenë shumë më të rënda nëse temperaturat kalojnë 2 gradë Celsius, ndërsa vlerësimi mesatar i ngrohjes është i kufizuar vetëm në 1.8 gradë Celsius nëse të paktën 140 vende arrijnë zero neto.

Trajtimi i ngrohjes globale dhe ndryshimeve klimatike ka qenë një çështje që nga vitet 1990.

Hapi i parë ishte Konventa Kuadër e OKB-së për Ndryshimet Klimatike e vitit 1992 (UNFCCC), e cila rezultoi në krijimin e një forumi vjetor, Konferenca e Palëve (COP).

Protokolli i Kiotos, marrëveshja e parë ligjërisht e detyrueshme për klimën e përpunuar në vitin 1997, kërkon që vendet e zhvilluara të reduktojnë emetimet e tyre të gazeve serrë me 5% nën nivelet e vitit 1990. Dokumenti nuk i detyron vendet në zhvillim, duke përjashtuar kështu vende si Kina dhe India — të cilat emetojnë disa nga nivelet më të larta të dyoksidit të karbonit.

E nënshkruar më 12 dhjetor 2015, COP21 në Paris ishte marrëveshja më e rëndësishme për ndryshimet klimatike në kohët e fundit, me të gjithë nënshkruesit që angazhohen për zero emetime neto deri në vitin 2050. Vetëm Eritrea, Irani, Libia dhe Jemeni nuk e kanë nënshkruar marrëveshjen.

Marrëveshja planifikon vlerësime të progresit çdo pesë vjet për arritjen e objektivave të vendeve, me të parën të planifikuar për vitin 2023. Megjithatë, nuk ka mekanizma detyrues për arritjen e këtyre objektivave.

Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC), i themeluar në vitin 1998 si një organ i OKB-së, tha në një raport të vitit 2021 se temperatura mesatare e planetit ishte rritur tashmë me 1.1 gradë Celsius në 150 vjetët e fundit.

Mbajtur në Egjipt muajin e kaluar, samiti COP27 është kritikuar për arritjen e progresit të pamjaftueshëm në drejtim të politikave për të reduktuar emetimet e karbonit.

Delegacionet në samit ishin ende në gjendje të arrinin një fond për humbjen dhe dëmtimin e klimës për vendet e varfra të ndikuar më shumë nga ndryshimet klimatike, pavarësisht se kontribuuan më së paku në emetimet globale të karbonit.

COP27 u bëri thirrje gjithashtu bankave shumëpalëshe të zhvillimit të përditësojnë prioritetet e tyre për financimin e klimës, ndërsa vendet diskutuan gjithashtu reduktimin e përdorimit të qymyrit, megjithëse lëndët djegëse të tjera fosile u lanë jashtë agjendës së tij./AA