Trump po ndryshon rregullat e lojës: Çfarë do të thotë kjo për BE-në, Rusinë, Ukrainën, Gjermaninë…?

Pas fitores së zgjedhjeve në SHBA, menjëherë lindi pyetja se cila do të jetë politika e presidentit të ri amerikan, Donald Trump, për situatën në Evropë, pra luftën në Ukrainë. Edhe pse gjatë fushatës Trump deklaroi se do ta “mbaronte luftën për 48 orë”, është fare e sigurt që kjo nuk do të ndodhë.

Megjithatë, skepticizmi mbizotëron në Kiev dhe në BE se Presidenti Trump do të angazhohet për një tërheqje të SHBA nga lufta në Ukrainë. Në këtë kuadër, edhe pse Trump nuk e ka marrë ende detyrën zyrtarisht, shumë analistë bëjnë parashikime bazuar në deklaratat e presidentit të ri, si dhe në bazë të përvojës së mandatit të kaluar. Përveç kësaj, elitat politike, mbi të gjitha në Evropë, po përgatiten për një mandat të ri të Trump.

Presidenti Volodymyr Zelensky e uroi menjëherë presidentin e ri dhe shprehu shpresën për një paqe të drejtë, ndërsa nënkryetari i Verkhovna Rada Kornienko, interesant, shprehu shpresën se Trump do të ndihmonte në mbajtjen e zgjedhjeve në Ukrainë.

Tashmë zyrtarë të qeverisë dhe strukturave të tjera me ndikim janë nisur drejt Uashingtonit për të vendosur kontakte me ekipin e presidentit amerikan. Kjo, natyrisht, nuk është e pazakontë pasi marrëdhëniet midis SHBA dhe Ukrainës do të jenë vendimtare për vazhdimin e luftës.

Petro Poroshenko, si lider i forcës më të fortë opozitare në Ukrainë, madje hartoi një plan prej pesë pikash, sipas të cilit presidentët amerikanë dhe ukrainas duhet të veprojnë së bashku.

Së pari, ai kërkoi që të mos bëhen kompromise për sovranitetin dhe që Ukraina të mos lejohet të kthehet në zonën e ndikimit të Rusisë.

Së dyti, Ukraina nuk duhet të njohë statusin e territoreve të okupuara.

Së treti, Ukraina nuk duhet të lejojë që madhësia e forcave të saj ushtarake të kufizohet.

Së katërti, sanksionet duhet të mbeten në fuqi derisa territoret t’i kthehen Ukrainës.

Dhe e fundit ka të bëjë me pranimin e Ukrainës në NATO. Katër pikët e para janë parakusht për këtë. Tani, sipas ish-presidentit, Ukraina nuk është gati për anëtarësim. Dhe më interesante, Poroshenko bën thirrje për t’i dhënë fund luftës përgjatë vijës së frontit, por pa njohur juridiksionin rus mbi territorin e pushtuar, duke ruajtur pjesën tjetër të Ukrainës në formën e saj aktuale.

Në fillim, sipas zëdhënësit të tij Dmitry Peskov, Presidenti Putin nuk kishte në plan të uronte Presidentin Trump për fitoren e tij. Peskov e shpjegoi këtë duke thënë se SHBA është një “vend armik” i Federatës Ruse.

Në të njëjtën kohë, Peskov tha se presidenti rus është i hapur për kontakte dhe bisedime me presidentin amerikan dhe se Kremlini do të nxjerrë përfundime për Trump bazuar në deklaratat e tij të para dhe hapat konkretë drejt Federatës Ruse.

Megjithatë, pasi Kremlini fillimisht ishte “i ashpër” dhe i painteresuar për t’i dërguar një mesazh urimi presidentit të ri, Putini më në fund dërgoi një të tillë.

Kështu bëri presidenti Putin në takimin e klubit Valdai. Në fjalimin një orë, ai përsëriti tezat e tij për luftën për një “rend të drejtë botëror” dhe kundër “hegjemonisë perëndimore”, si dhe interpretimin e tij për shkakun e luftës në Ukrainë, duke akuzuar NATO-n për krijimin e një kërcënimi ndaj Federata Ruse.

Presidenti rus, përveç se e uroi homologun e tij amerikan, e quajti edhe një “person trim” duke pasur parasysh sjelljen e tij gjatë atentatit gjatë fushatës zgjedhore. Ai tha gjithashtu se është i gatshëm për kontakte me presidentin amerikan.

Gjithashtu, elitat ruse e mirëpritën lajmin e fitores së Trump. Ajo interpretohet si një mundësi për Rusinë për të shkatërruar unitetin perëndimor për çështjen e Ukrainës. Sipas interpretimit, një lloj “izolacionizmi Trump” duhet t’i lejojë Rusisë të forcojë edhe një herë sferën e saj të ndikimit në botë, përfshirë Ukrainën.

Në një kuptim edhe më të gjerë, fitorja e Trump shihet si një fitore e forcave konservatore dhe izoluese (të mbështetura nga Kremlini) mbi rendin botëror liberal, perëndimor, i cili vendos rregullat për një botë që dëshiron Kremlini dhe vendet e tjera të “botës së lirë”. për të shfuqizuar.

Fuqitë kryesore të BE-së – Gjermania dhe Franca – mirëpresin Presidentin Trump me qeveritë e pakicave. Pas zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare të korrikut, Franca “formoi” një qeveri të larmishme, ndërsa Gjermania tronditet nga një lloj krize politike.

Gjithashtu, rrymat politike që po vijnë apo kanë ardhur në pushtet në vendet evropiane si Sllovakia apo Austria janë shumë më afër Presidentit Trump sesa politikës në Bruksel.

Shembulli më i mirë është kryeministri hungarez Orbán, i cili brenda natës nga një partner “i pabindur” u bë “ndërmjetësi kryesor” midis Uashingtonit dhe Brukselit.

Kryeministri i Hungarisë, si mikpritës i samitit jozyrtar të BE-së në Budapest, kërkoi ndryshimin e strategjisë së BE-së ndaj Ukrainës për shkak të ndryshimit të pushtetit në Shtetet e Bashkuara. Është tregues se në Budapest ka ardhur edhe presidenti i Ukrainës. Ky status i kryeministrit hungarez nuk është i pazakontë sepse ai ishte i vetmi lider evropian që takohej rregullisht me presidentin amerikan.

Sipas parashikimeve, fuqia më e fortë në BE – Gjermania, veç krizës politike pritet të përballet edhe me recesion tashmë këtë dimër. Argumenti për këtë tezë është se pasiguria politike i detyron konsumatorët dhe bizneset të përmbahen. Më 15 janar pritet votëbesimi në parlament.

Nëse atëherë shpërndahet parlamenti, gjë që është mjaft e sigurt, zgjedhjet e pritshme do të jenë në mars. Duke pasur parasysh përvojën e kaluar, marrëveshjet paszgjedhore në Gjermani mund të zgjasin me muaj, kështu që pritet që Gjermania të ketë një qeveri vetëm në qershor të vitit të ardhshëm.

Kancelari Scholz tha se do të kërkonte mbështetjen e opozitës për të miratuar ligjet emergjente që aktualisht presin miratimin parlamentar – për ekonominë, ndihmën për Ukrainën, sigurinë dhe imigracionin. Por CDU, e cila kryeson në sondazhe, ka pak interes për të ndihmuar kancelaren të miratojë ligjin ndërsa përgatitet për zgjedhje të reja.

Situata në Francë është gjithashtu komplekse. Qeveria është e përbërë, ose më mirë “e bërë” nga forca të majta, liberale dhe konservatore. LFI me prirje të majtë dhe opsioni i krahut të djathtë RN (Marine Le Pen) përjashtohen nga shumica. Kuptohet, RN i ka dhënë mbështetje të heshtur kryeministrit të ri Barnier, por ka rezervuar të drejtën të tërhiqet në çdo moment nëse qeveria nuk arrin të përmbushë premtimet e saj për migracionin, sigurinë, etj.

Nga ana tjetër, presidenti francez Macron është rikthyer si lideri kryesor dhe i vetëm i BE-së. Sipas tij, Evropa duhet të jetë më e guximshme dhe më e pavarur, veçanërisht në aspektin e tregtisë dhe sigurisë.

Përveç kësaj, liderët evropianë në takimin në Budapest i kërkuan Presidentit Trump që të vazhdojë të mbështesë Ukrainën. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte kërkoi që Ukraina të mos shihet vetëm si problem për Evropën dhe partneriteti rus me Korenë e Veriut si një kërcënim jo vetëm për Evropën, por edhe për Shtetet e Bashkuara.

Nga e gjithë kjo mund të nxirret përfundimi se Evropa po përballet me një vit të trazuar politikisht dhe dinamik. Përveç të dhënave nga fushata parazgjedhore, e cila duhet marrë gjithmonë me kokrra kripe, dhe nga presidenca e mëparshme, aktualisht nuk ka shenja konkrete sesi presidenti i ri amerikan do të pozicionohet drejt Evropës në përgjithësi.

Në këtë kuptim, mund të priten ndryshime të caktuara, megjithëse nuk do të ishte për t’u habitur nëse administrata e re mban një kurs të ngjashëm ose të barabartë të politikës së jashtme si ajo e mëparshme. Ndërsa bota ndahet gjithnjë e më shumë në dy blloqe, është e vështirë të besohet se në katër vitet që zgjat mandati i Trump, kjo do të ndryshojë rrënjësisht.

E thënë thjesht, pavarësisht nga administrata, SHBA-ja nuk është e gatshme të lejojë Kinën dhe Rusinë të marrin drejtimin në politikën botërore, dhe koncesionet në Ukrainë do të ishin në përputhje me këtë. Në këtë kuptim, përfundimet duhet të presin derisa administrata e re të marrë drejtimin e cisternës amerikane të politikës së jashtme.