Arktiku po shkrihet – ekziston frika se mund të bëhet qendër për testime bërthamore

Ndryshimet klimatike po zhbllokojnë një udhëkryq të ri dhe qendër të mundshme konflikti: Arktikun. Por një ligjvënës kyç po paralajmëron se SHBA-ja ka mbetur prapa në sigurimin e rajonit, ndërsa fuqitë e tjera zhvendosen aty, duke shtuar se ai beson se Arktiku së shpejti mund të jetë një skenë për një shfaqje bërthamore të forcës nga presidenti rus Vladimir Putin.

“Ky oqean i ri po shfaqet në hartat tona dhe ka të gjitha llojet e implikimeve të ndryshme”, tha senatori i Maine, Angus King, një i pavarur që ka grupe me demokratët, në një intervistë për CNN. “Ne kemi qenë të ngadaltë për ta kuptuar atë, sinqerisht”.

Shtrirja e akullit të detit gjatë verës në Arktik është ulur me rreth 50 për qind që nga vitet 1970. Bashkëkryetari i Komitetit të Senatit Arktik beson se ndryshimi dramatik i rajonit ka të ngjarë të jetë i pakthyeshëm në afat të shkurtër. Ndërsa King argumenton se bota duhet të bëjë më shumë për t’u përballur me ndryshimet klimatike, një realitet i ri po afrohet me shpejtësi dhe një nxitim global është duke u zhvilluar, ndërsa fuqitë globale mobilizohen në kërkim të burimeve natyrore të pashfrytëzuara, si nafta dhe gazi natyror, dhe rrugët shumë të lakmuara të anijeve.

“Nëse mendoni për Detin Mesdhe, ka pasur 1,000 vjet luftë për të përcaktuar marrëdhëniet e atyre vendeve që e rrethojnë. Pyetja është a mund ta hapim Arktikun dhe të shmangim konfliktin?” tha ai.

Ndërsa disa shkencëtarë parashikojnë se mund të shohim vera pa akull pranë Polit të Veriut në dekadat e ardhshme, King tha se korsitë shtesë të transportit mund të rrisin tregtinë dhe të çojnë në një avantazh të madh ekonomik pasi disa rrugë ulin kohën e transportit deri në 15 ditë.

“Por Rusia ka një kufi të madh në Oqeanin Arktik, që meqë ra fjala, ata po militarizojnë tani”, tha ai. “Është një çështje e sigurisë kombëtare për të gjithë në Shtetet e Bashkuara, pavarësisht nëse janë në Teksas apo në Minesota”.

CNN ka raportuar më parë për ngritjen e qëndrueshme të bazave ushtarake ruse në vijën bregdetare të Arktikut të vendit, e cila përfshin rinovimin e instalimeve të vjetra sovjetike. Kremlini lejoi CNN një vështrim të drejtpërdrejtë në postin më verior të Rusisë në vitin 2021, duke u zotuar se synimet e tij për rajonin ishin paqësore.

“Ukraina e ndryshoi gjithçka”, tha King, duke shtuar se pikëpamjet ekspansioniste të Putinit së shpejti mund të shtrihen në Veriun e Largët. “Unë nuk mendoj se ka dyshim se ai do të ndalet (në Ukrainë) nëse ai është i suksesshëm”.

Ndërsa kundërofensiva e Ukrainës fiton vrull dhe ushtria ruse pëson pengesa, një nga shqetësimet e King është se Putini mund të përdorë armët bërthamore për të rivendosur dominimin.

“Ai ka disa opsione në lidhje me një armë bërthamore taktike dhe një prej tyre është një i ashtuquajtur “demonstrim” në Arktik, tha King.

Ndërsa King, i cili është pjesë e Komitetit të Inteligjencës së Senatit, tha se nuk kishte asnjë inteligjencë që tregonte një test të afërt bërthamor nga Putin, ai tha se mbetet “një nga opsionet e tij”.

“Strategjia e re e Arktikut”

Ndërsa King tha se ai përshëndet “Strategjinë Kombëtare për Rajonin Arktik” të re të administratës Biden, të publikuar këtë muaj, ai tha se SHBA-ja duhet të investojë më shumë burime për të konkurruar.

“Dua të them se Rusia ka rreth 40 akullthyese. Ne kemi një të tillë”, tha King, duke shtuar se Rusia nuk është e vetme, me vendet që nuk janë gjeografikisht afër Polit të Veriut, si Kina dhe India, që gjithashtu parashtrojnë ambiciet e tyre në Arktik.

Në një konferencë të Arktikut në Islandë disa vite më parë, King tha se hasi në një delegacion prej 40 personash nga Kina, ku zyrtarët kinezë i thanë atij se Pekini ishte i interesuar për rajonin si një “komb afër Arktikut”.

“Kjo e bën Maine një shtet afër Karaibeve. Nuk ka lidhje gjeografike. Është qesharake”, tha King. “Por ata shohin vlerën strategjike dhe vlerën e mundshme ekonomike.”

King po bën thirrje për një prani më të fortë detare në Arktik, infrastrukturë ushtarake më të fuqishme dhe një angazhim ndaj traktateve ndërkombëtare, si Ligji i Detit i Kombeve të Bashkuara, ndër hapat e tjerë që ai beson se mund të pengojnë një luftë të ardhshme.

“Unë mendoj se ende nuk është marrë ndonjë vendim, por është të paktën e mundur dhe mendoj se kjo do të ishte pozitive për Amerikën dhe për të gjithë botën”, tha ai.