Facebook nuk është duke treguar gjithë historinë për kërkimet e saja për shëndetin mendor!

Që kur Wall Street Journal publikoi një studim të brendshëm në Facebook që zbuloi se Instagram dëmtoi mirëqenien e vajzave adoleshente, mbrojtja e kompanisë ka qenë të minimizojë dhe të refuzojë gjetjet e veta – duke thënë se dokumentet ishin të rëndësishme vetëm për zhvillimin e brendshëm të produktit. Kjo është e pakuptimtë, thonë studiuesit e shkencave sociale. Megjithëse puna e Facebook në vetvete është e kufizuar, ajo përshtatet në një grup më të madh të dhënash – përfshirë nga studiues jashtë kompanisë – që sugjerojnë se media sociale mund të ketë efekte të dëmshme në shëndetin mendor. Dhe edhe nëse ky kontekst nuk ekzistonte, vetëm puna e Facebook sugjeron se diçka e keqe po ndodh aq sa duhet të shkaktojë shqetësim. Raportimi i Wall Street Journal përfshinte rrëshqitje të brendshme që diskutonin të dhëna që tregonin se Instagram ishte i lidhur me çështje si ankthi, depresioni, mendimi për vetëvrasje dhe çështje të imazhit të trupit. Facebook menjëherë shkoi në mbrojtje, duke thënë se të dhënat ishin nxjerrë jashtë kontekstit, se ishin subjektive dhe se nuk mund të provonin asgjë për Instagram. Përpjekjet e kompanisë për të turbulluar kërkimin dhe për të njollosur sinjalizuesin që e zbuloi atë, duket se janë drejtpërdrejt nga libri i lojës Big Tobacco. Ekspertët e kontaktuar me The Verge mendojnë se, ndërsa deklaratat e Facebook për hulumtimin e tij mund të jenë teknikisht të sakta, ato janë disi mashtruese.

“Është krejtësisht e pasinqertë,” thotë Melissa Hunt, një psikologe dhe drejtoreshë e asociuar e trajnimit klinik në Universitetin e Pensilvanisë. Facebook vendosi versionin e vet të rrëshqitjeve të zbuluara – të kompletuara me shënime që thoshte “i japin më shumë kontekst” hulumtimit. Shumë nga këto shënime theksojnë se të dhënat “bazohen në perceptimet subjektive të pjesëmarrësve në hulumtim” dhe se nuk janë krijuar për të vlerësuar nëse ose si Instagram ka shkaktuar ndonjë efekt pozitiv ose negativ. Shënimet gjithashtu theksojnë vazhdimisht se hulumtimi është cilësor. Ai mbështetej në informacionin subjektiv të mbledhur në pyetësorë dhe përmes bisedave me përdoruesit e Instagramit, dhe nuk mblodhi të dhëna që përcaktonin se sa shpesh përdoruesit përjetonin gjëra të tilla si depresioni ose çështjet e imazhit të trupit. Facebook po argumenton, pra, se informacioni tregon vetëm se disa përdorues thonë se ndihen ashtu – dhe se nuk është e mjaftueshme për të vendosur një vijë midis Instagramit dhe shëndetit mendor të vajzave adoleshente më gjerësisht.

Facebook tha në një deklaratë për The Verge se studimet ishin krijuar për të ndihmuar ekipet e produkteve të tij të kuptojnë se si ndjehen përdoruesit për produktet, “jo për të ofruar masa të prevalencës, vlerësime statistikore për korrelacionin midis Instagram dhe shëndetit mendor ose për të vlerësuar pretendimet shkakësore midis Instagram dhe shëndet/mirëqenie.” Kjo ndryshon konkluzionet që njerëzit mund të bëjnë për të dhënat, tha një zëdhënës në deklaratë.

Në sipërfaqe, kjo nuk është një përgjigje e paarsyeshme, thotë Kaveri Subrahmanyam, një psikolog zhvillimi në Universitetin Shtetëror të Kalifornisë, Los Anxhelos, dhe drejtor i asociuar i Qendrës së Mediave Dixhitale të Fëmijëve, Los Anxhelos. Hulumtimi u bazua vetëm në të dhënat e sondazhit dhe nuk ishte krijuar për të matur nëse ose si Instagram shkakton ndryshime në shëndetin mendor të njerëzve. Ky është një problem me shumë kërkime rreth mediave sociale dhe shëndetit mendor, thotë ajo: po i pyet njerëzit se si ndihen në një moment në kohë. “Kjo nuk ju tregon shumë,” thotë Subrahmanyam.

Në këtë kuptim, ka të drejtë Facebook – nuk ka shumë njerëz që mund të konkludojnë për ndikimin e një platforme të mediave sociale nga ai lloj të dhënash, thotë Hunt. Në një vakum, kufizimet e kërkimit të bazuar në përgjigjet e anketave subjektive nga përdoruesit nënkuptojnë se ai mund të mos jetë veçanërisht bindës. Por të dhënat nga studimi nuk janë në vakum, thotë Hunt. Në vend të kësaj, ai doli në një botë ku studiues të pavarur kanë studiuar gjithashtu shëndetin mendor dhe mediat sociale, dhe ku disa e kanë studiuar atë me llojin e dizajnit të kujdesshëm të kërkimit që mund të kuptojë nëse media sociale shkakton ndryshime në shëndetin mendor.

Hunt kreu një studim, për shembull, që caktoi rastësisht një grup studentësh universitarë për të vazhduar përdorimin e tyre tipik të Instagram, Snapchat dhe Facebook, dhe një grup tjetër për të kufizuar përdorimin e tyre në 10 minuta në çdo platformë në ditë. Në fund të tre javëve, grupi që kufizoi përdorimin e tyre raportoi më pak ndjenja vetmie dhe depresioni krahasuar me grupin që vazhdoi të përdorte mediat sociale si normalisht.

“Ne kemi gjetur saktësisht të njëjtat gjëra,” thotë Hunt. Kjo qëndrueshmëri do të thotë që studiuesit mund t’i marrin më seriozisht gjetjet e brendshme të Facebook, pavarësisht kufizimeve, thotë ajo. “Ajo që ka bërë me lehtësi na është dhënë me përmbajtje të këndshme ilustruese që thjesht jehonë dhe pasqyron dhe ilustron pikërisht atë që ne vazhdojmë të gjejmë në studimet eksperimentale.”

Edhe pa këtë kontekst, dhe me kufizimet e të dhënave të sondazhit, gjetjet duhet të jenë mjaft shqetësuese saqë ato duhet të bëjnë që Facebook dhe ekspertë të tjerë të fillojnë të bëjnë më shumë pyetje, thotë Hunt. “Do të ishte ende thellësisht alarmante dhe duhet të çojë menjëherë në punë më rigoroze,” thotë Hunt.

Facebook mund të fillojë ta bëjë atë lloj pune nëse do. Që nga rrjedhja fillestare e punës së shëndetit mendor, sinjalizuesi Frances Haugen ka shpërndarë një sërë dokumentesh që detajojnë operacionet e brendshme të kompanisë. Ato tregojnë se sa shumë Facebook di tashmë për ndikimin e platformës së tij tek përdoruesit – si për shembull sesi ndryshimet algoritmike i bënë bisedat në platformë më të zemëruara dhe më të bujshme, dhe se si platforma mund t’i shtyjë përdoruesit drejt ekstremizmit.

Ndoshta tashmë ka të dhënat që i nevojiten për analiza më të gjera në Instagram dhe shëndetin mendor të adoleshentëve, thotë Subrahmanyam. “Jam shumë i sigurt se ata kanë të dhëna që flasin për çështjen e vërtetë të ndikimit.” Në vitin 2012, studiuesit e Facebook dhe të Universitetit Cornell ishin në gjendje të manipulonin disponimin e përdoruesve duke ndryshuar përmbajtjen e burimeve të tyre të lajmeve. Hulumtimi ishte etikisht i dyshimtë – teknikisht ishte i ligjshëm, por ekipi nuk mori pëlqimin e informuar nga përdoruesit, duke shkaktuar valë kritikash pasi u publikua në 2014. Ky incident tregoi se sa informacion mund dhe mbledh kompania për përdoruesit, thotë Subrahmanyam. Nëse kompania po përpiqet të thotë se gjetjet nga studimi i brendshëm nuk janë aq të këqija, ata duhet ta bëjnë atë informacion – ndarje të detajuara se si njerëzit angazhohen me platformat – publike, thotë ajo.